Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği

BİRİNCİ KISIM

Genel Hükümler

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

(1) Bu Yönetmeliğin amacı; aktif elektrik enerjisi arz ve talebinin dengelenmesine ve uzlaştırmanın gerçekleştirilmesine ilişkin usul ve esaslarını belirlemektir.

Kapsam

(1) Bu Yönetmelik; dengeleme mekanizmasının ve uzlaştırmanın taraflarının görev, yetki ve sorumlulukları ile aktif elektrik enerjisi arz ve talebinin dengelenmesine ve lisans sahibi tüzel kişilerin dengeleme mekanizması ve uzlaştırmaya katılımları sonucu oluşan alacak ve borçlarının mali açıdan uzlaştırılmasına ilişkin usul ve esasları kapsar.

Dayanak

(1) Bu Yönetmelik, 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun 1 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

(1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Acil Durum: 22/1/2003 tarihli ve 25001 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasası Şebeke Yönetmeliği, TEİAŞ’ın lisansı ve ilgili mevzuatın diğer hükümleri çerçevesinde, sistem kararlılığı ve emniyeti açısından tehlike arz eden durumları,

b) Acil Durum Talimatı: Acil durumların giderilmesine yönelik Sistem İşletmecisi tarafından verilen yük alma ve yük atma talimatlarını,

c) Aracı Banka: Piyasa İşletmecisi tarafından teminat işlemlerinin yürütülmesi amacıyla belirlenen ve teminat işlemlerinin yürütülmesi için Piyasa İşletmecisi ve piyasa katılımcıları tarafından kullanılan bankayı,

ç) Bağlantı Noktası: Piyasa katılımcılarının ve/veya serbest tüketicilerin bağlantı anlaşmaları uyarınca iletim ya da dağıtım sistemine bağlandıkları saha veya irtibat noktasını,

d) Bakanlık: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığını,

e) Başkan: Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu Başkanını,

f) Blok Alış Teklifi: Gün öncesi piyasasına katılan piyasa katılımcılarının, bir sonraki günün birden fazla ardışık saati için geçerli, kapsadığı zaman dilimi için ortalama fiyat ve miktar bilgilerini içeren aktif elektrik enerjisi alış tekliflerini,

g) Blok Satış Teklifi: Gün öncesi piyasasına katılan piyasa katılımcılarının, bir sonraki günün birden fazla ardışık saati için geçerli, kapsadığı zaman dilimi için ortalama fiyat ve miktar bilgilerini içeren aktif elektrik enerjisi satış tekliflerini,

ğ) Blok Teklif: Blok alış-satış tekliflerini,

h) BYTM: Bölgesel Yük Tevzi Merkezini,

ı) Dağıtım: Elektrik enerjisinin gerilim seviyesi 36 kV ve altındaki hatlar üzerinden naklini,

i) Dağıtım Bölgesi: Bir dağıtım lisansında tanımlanan bölgeyi,

j) Dağıtım Lisansı Sahibi Tüzel Kişi: 29/6/1956 tarihli ve 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulan dağıtım lisansı sahibi şirketler ile dağıtım lisansı sahibi Organize Sanayi Bölgesi tüzel kişiliklerini,

k) Dağıtım Sistemi: Bir dağıtım şirketinin belirlenmiş bölgesinde işlettiği ve/veya sahip olduğu elektrik dağıtım tesisleri ve şebekesini,

l) Dağıtım Şirketi: Belirlenen bir bölgede elektrik dağıtımı ile iştigal eden tüzel kişiyi,

m) Dengeden Sorumlu Grup: Piyasa katılımcılarının Piyasa İşletmecisine bildirmek suretiyle oluşturdukları ve grup içinden bir piyasa katılımcısının grup adına denge sorumluluğuna ilişkin yükümlülükleri üstlendiği grubu,

n) Dengeden Sorumlu Taraf: Dengeden sorumlu grubun enerji dengesizliğine ilişkin Piyasa İşletmecisine karşı mali sorumluluğu, dengeden sorumlu grup adına üstlenen ya da herhangi bir dengeden sorumlu gruba dahil olmayan piyasa katılımcısını,

o) Dengeleme: Elektrik enerjisi arz ve talebini dengede tutmak amacıyla yürütülen faaliyetleri,

ö) Dengeleme Birimi: Dengelemeye katılabilecek bir üretim veya tüketim tesisini ya da üretim veya tüketim tesisinin bir bölümünü,

p) Dengeleme Güç Piyasası: Arz ve talebin gerçek zamanlı olarak dengelenmesi amacına hizmet etmek üzere, 15 dakika içerisinde gerçekleştirilebilen çıkış gücü değişimi ile elde edilen yedek kapasitenin alış-satışının gerçekleştiği ve Sistem İşletmecisi tarafından işletilen organize toptan elektrik piyasasını,

r) Dengeleme Mekanizması: İkili anlaşmaları tamamlayıcı nitelikte ve gün öncesi dengeleme ile gerçek zamanlı dengelemeden oluşan faaliyetleri,

s) EIC: Oluşturulmasına ilişkin usul ve esasları ETSO tarafından belirlenip kuruluşun resmi internet sitesinde duyurulan ve ETSO’ya bağlı tüm ülkelerde kullanılan, enerji tanımlama kodlama sistemini,

ş) Esnek Satış Teklifi: Gün öncesi piyasasına katılan piyasa katılımcılarının, bir sonraki gün için, belirli bir saat ile ilişkili olmayan, saatlik aktif elektrik enerjisi satışına ilişkin sunmuş oldukları tekliflerini,

t) Eşleştirme: Bir teklif bölgesi ya da belirli teklif bölgelerinden oluşan bir bölgede, ilgili bölgede yer alan teklif bölgeleri için gün öncesi piyasasına sunulmuş olan saatlik alış-satış teklifleri dikkate alınarak, söz konusu bölge için arz ve talep eğrilerinin çizilerek, eğrilerin kesişim noktasının belirlenmesi işlemini,

u) ETSO: Avrupa İletim Sistemi İşletmecileri Birliğini,

ü) Fatura Dönemi: Bir takvim ayının ilk günü saat 00:00’da başlayıp, aynı ayın son günü saat 24:00’de biten süreyi,

v) Fiyat Bölgesi: Dengeleme güç piyasası kapsamında bir uzlaştırma dönemi için aynı saatlik marjinal fiyata sahip teklif bölgelerinin tamamını,

y) Gerçek Zamanlı Dengeleme: Aktif elektrik enerjisi arz ve talebini gerçek zamanlı olarak dengede tutmak amacıyla, Sistem İşletmecisi tarafından yürütülen faaliyetleri,

z) Gün Öncesi Dengeleme: Sistemdeki arz ve talebin ve/veya piyasa katılımcılarının sözleşme taahhütleri ile üretim ve/veya tüketim planlarının gün öncesinden dengelemesi amacıyla gerçekleştirilen gün öncesi planlama ya da gün öncesi piyasasına ilişkin faaliyetleri,

aa) Gün Öncesi Fiyatı: Gün öncesi planlama kapsamında belirlenen sistem marjinal fiyatlarını ya da gün öncesi piyasasında belirlenen nihai piyasa takas fiyatlarını,

bb) Gün Öncesi Piyasası: Bir gün sonrası teslim edilecek uzlaştırma dönemi bazında elektrik enerjisi alış-satış işlemleri için kurulan ve Piyasa İşletmecisi tarafından işletilen organize toptan elektrik piyasasını,

cc) Gün Öncesi Piyasası Fiyatı: Nihai piyasa takas fiyatını,

çç) Gün Öncesi Piyasası Katılım Anlaşması: Piyasa katılımcısının gün öncesi piyasasına katılımı ile Piyasa İşletmecisinin gün öncesi piyasasının işletimine ilişkin koşul ve hükümlerin yer aldığı standart anlaşmayı,

dd) Gün Öncesi Piyasası Teklifleri: Gün öncesi piyasasına katılan piyasa katılımcılarının sundukları saatlik alış-satış teklifleri, blok alış-satış teklifleri ve esnek satış tekliflerini,

ee) Gün Öncesi Planlama: Gün öncesi piyasasının devreye gireceği zamana kadar, bir gün sonrasına yönelik olarak öngörülen saatlik talebin gün öncesinden dengelemesi amacıyla Piyasa İşletmecisi koordinasyonunda yürütülen faaliyetleri,

ff) Gün Öncesi Planlama Modülü: Gün öncesi planlama kapsamında, sistem marjinal fiyatlarının belirlenmesi ve gün öncesi programının oluşturulması fonksiyonlarını dengeleme maliyetlerini en aza indirecek şekilde gerçekleştirme amacıyla Piyasa İşletmecisi ve Sistem İşletmecisi tarafından kullanılan, PYS kapsamında yer alan yazılım modülünü,

gg) Gün Öncesi Programı: Gün öncesi dengeleme faaliyetleri sonucunda, bir gün sonrası için oluşturulan ulusal ölçekli üretim/tüketim programını,

ğğ) Gün Öncesi Üretim/Tüketim Programı (GÜP): Bir uzlaştırmaya esas veriş-çekiş biriminin bağlı olduğu dengeden sorumlu tarafın yükümlülüklerine bağlı olarak bir sonraki güne ilişkin gerçekleştirmeyi öngördüğü ve Piyasa İşletmecisine gün öncesi dengeleme aşamasının başlangıcında bildirdiği, uzlaştırmaya esas elektrik enerjisi teslim noktası bazındaki üretim ya da tüketim değerlerini,

hh) Gün Öncesi Yük Alma Teklifleri: Gün öncesi planlama kapsamında sunulan saatlik, blok ve esnek yük alma tekliflerini,

ıı) Gün Öncesi Yük Atma Teklifleri: Gün öncesi planlama kapsamında sunulan saatlik ve blok yük atma tekliflerini,

ii) İkili Anlaşmalar: Gerçek veya tüzel kişiler ile lisans sahibi tüzel kişiler arasında veya lisans sahibi tüzel kişilerin kendi aralarında özel hukuk hükümlerine tabi olarak, elektrik enerjisinin alınıp satılmasına dair yapılan ticari anlaşmaları,

jj) İletim: Elektrik enerjisinin gerilim seviyesi 36 kV üzerindeki hatlar üzerinden naklini,

kk) İletim Kapasitesi: İletim sisteminin herhangi bir noktasından gönderilebilen/alınabilen megavat cinsinden (MW) elektrik enerjisi güç miktarını,

ll) İletim Sistemi: Elektrik iletim tesisleri ve şebekesini,

mm) İletim Sistemi Konfigürasyonu: İletim sistemine verilen ya da iletim sisteminden çekilen elektrik enerjisinin hesaplanması için dikkate alınacak  sayaçlar, sayaçların veriş ya da çekiş açısından hangi yönde olduğu ve sayaçlara uygulanacak kayıp katsayıları gibi bilgileri içeren hesaplama kurallarını,

nn) İlgili Mevzuat: Elektrik piyasasına ilişkin Kanun, yönetmelik, tebliğ, genelge, Kurul kararları ile ilgili tüzel kişilerin sahip olduğu lisans veya lisansları,

oo) İtibari Bağlantı Noktası: Kurum tarafından çıkarılacak olan kayıp katsayıları metodolojisinde kayıpların hesaplanmasında kullanılan itibari noktayı,

öö) İtibari Sistem Dengesizlik Fiyatı: Piyasa katılımcısının yatıracağı teminatı belirlemek üzere riske maruz değerinin hesaplanmasında esas alınacak sistem dengesizlik fiyatını,

pp) Kanun: 20/2/2001 tarihli ve 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununu,

rr) Kesinleşmiş Gün Öncesi Üretim/Tüketim Programı (KGÜP): Bir uzlaştırmaya esas veriş-çekiş biriminin bağlı olduğu dengeden sorumlu tarafın yükümlülüklerine ve gün öncesi dengeleme sonucuna bağlı olarak bir sonraki güne ilişkin gerçekleştirmeyi öngördüğü ve Sistem İşletmecisine dengeleme güç piyasasının başlangıcında bildirdiği üretim ya da tüketim değerlerini,

ss) Kısıt Yönetimi: İletim sisteminde oluşan veya oluşması öngörülen kısıtların giderilmesine ilişkin yöntemleri,

şş) Kısıtsız Piyasa Takas Fiyatı (KPTF): Belli bir saat için, gün öncesi piyasasında tüm teklif bölgeleri için sunulan alış-satış tekliflerinin eşleştirilmesi sonucunda belirlenen saatlik elektrik enerjisi alış-satış fiyatını,

tt) Kurul: Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunu,

uu) Kurum: Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunu,

üü) Milli Yük Tevzi Merkezi (MYTM): TEİAŞ bünyesinde yer alan ve elektrik enerjisi arz ve talebinin gerçek zamanlı olarak dengelenmesinden ve sistem işletiminden sorumlu merkezi birimini ve ona bağlı çalışan Bölgesel Yük Tevzi Merkezlerini,

vv) Nihai Piyasa Takas Fiyatı (NPTF): Belli bir saat ve belli bir teklif bölgesi için, teklif bölgeleri arasındaki iletim kısıtları dikkate alınarak belirlenen saatlik elektrik enerjisi alış-satış fiyatını,

yy) Organize Toptan Elektrik Piyasası: Elektrik enerjisi, kapasitesi ya da bunların türev ürünlerinin toptan alış-satışının gerçekleştirildiği ve Piyasa ve/veya Sistem İşletmecisi tarafından işletilen gün öncesi piyasası, dengeleme güç piyasası, yan hizmetler gibi elektrik piyasalarını,

zz) Otomatik Sayaç Okuma Sistemi (OSOS): Sayaç verilerinin otomatik olarak uzaktan okunabilmesi, verilerin merkezi bir sisteme aktarılması, doğrulanması, eksik verilerin doldurulması, verilerin saklanması ve ilgili taraflara istenilen formatta sunulması amacıyla, TEİAŞ ve dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler tarafından kurulacak olan ve gerekli yazılım, donanım ve iletişim altyapısını kapsayan sistemi,

aaa) Otoprodüktör: Esas olarak kendi elektrik enerjisi ihtiyacını karşılamak üzere elektrik üretimi ile iştigal eden tüzel kişiyi,

bbb) Otoprodüktör Grubu: Esas olarak ortaklarının elektrik enerjisi ihtiyacını karşılamak üzere elektrik enerjisi üretimi ile iştigal eden tüzel kişiyi,

ccc) Ölçüm Sistemi: Sayaçlar, ölçü trafoları (gerilim ve akım trafoları), ilgili iletişim teçhizatı ve kablajı da içeren ölçüm teçhizatının tümünü,

ççç) Piyasa İşletmecisi: Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezini,

ddd) Piyasa Katılım Anlaşması: Gün öncesi piyasası hariç olmak üzere, piyasa katılımcısının dengeleme mekanizmasına katılımı ile Piyasa İşletmecisi ve Sistem İşletmecisinin dengeleme mekanizmasının işletimine ilişkin koşul ve hükümlerin yer aldığı standart anlaşmayı,

eee) Piyasa Katılımcısı: Bu Yönetmelikte tanımlanan lisans sahibi tüzel kişileri,

fff) Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezi (PMUM): Görev ve sorumlulukları Kanunda ve bu Yönetmelikte belirlenen ve gün öncesi planlama/gün öncesi piyasası ve uzlaştırmayı çalıştırmakla görevli birimi,

ggg) Piyasa Yönetim Sistemi (PYS): Dengeleme mekanizması ve uzlaştırmaya ilişkin işlemlerin yürütülmesi amacıyla, Piyasa İşletmecisi, Sistem İşletmecisi, piyasa katılımcıları ve sayaçların okunmasından sorumlu iletim ve dağıtım lisansı sahibi tüzel kişilerin kullanımına sunulan ve küçük istemci yapısında çalışan uygulamaları,

ğğğ) Primer Frekans Kontrol Kapasitesi: İşletme yedeğinin, türbin hız regülatörlerinin otomatik olarak kullanılarak sistem frekansını normal regülasyon aralığında tutmak için kullanılan ve bu işlem için yeterli olacak şekilde seçilen kısmını,

hhh) Rehinli Nakit Hesabı: Piyasa katılımcılarının teminat işlemlerinin yürütülmesi için her bir piyasa katılımcısı adına Piyasa İşletmecisi tarafından açılan ve hesabın kullanımı için piyasa katılımcılarının Piyasa İşletmecisi tarafından yetkilendirildiği, aracı bankada açılan hesapları,

ııı) Riske Maruz Değer: Bir piyasa katılımcısının mali yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde azami borçlanacağı tutarı,

iii) Saatlik Alış Teklifleri: Gün öncesi piyasasına katılan piyasa katılımcılarının, bir sonraki günün her saati için, saatlik aktif elektrik enerjisi alışına ilişkin sunmuş oldukları fiyat ve miktarlarını,

jjj) Saatlik Satış Teklifleri: Gün öncesi piyasasına katılan piyasa katılımcılarının, bir sonraki günün her saati için, saatlik aktif elektrik enerjisi satışına ilişkin sunmuş oldukları fiyat ve miktarlarını,

kkk) Sekonder Frekans Kontrol Kapasitesi: İşletme yedeğinin, frekans kontrolü amacı ile kullanılan primer frekans kontrol yedeğinin serbest kalması, frekansın nominal değerine geri dönebilmesi ve komşu elektrik şebekeleriyle olan toplam elektrik enerjisi alışverişinin programlanan düzeyde tutulabilmesinin sağlanması için, sekonder kontrol sistemi vasıtasıyla kullanılan ve bu işlem için yeterli olacak şekilde seçilen kısmını,

lll) Serbest Tüketici: Kurul tarafından belirlenen elektrik enerjisi miktarından daha fazla tüketimde bulunması veya iletim sistemine doğrudan bağlı olması nedeniyle tedarikçisini seçme serbestisine sahip gerçek veya tüzel kişiyi,

mmm) Sistem: Elektrik iletim sistemi ve dağıtım sistemi dahil olmak üzere tüm kullanıcı sistemlerini,

nnn) Sistem Dengesizlik Fiyatı: Uzlaştırma dönemi bazında belirlenen piyasa katılımcılarının denge sorumluluklarından kaynaklanan enerji dengesizliklerine uygulanan fiyatı,

ooo) Sistem İşletmecisi: Milli Yük Tevzi Merkezini,

ööö) Sistem Marjinal Fiyatı: Gün öncesi planlama ya da dengeleme güç piyasası kapsamında, dengeleme amacıyla iletim sistemi kısıtları dikkate alınmaksızın; sistemin enerji açığını gidermek için yük aldırılan dengeleme birimlerine uygulanan, kabul edilen en yüksek saatlik yük alma teklif fiyatını veya sistemin enerji fazlasını gidermek için yük attırılan dengeleme birimlerine uygulanan, kabul edilen en düşük saatlik yük atma teklif fiyatını,

ppp) Talep Kontrolü: Üretim kapasitesinin yetersiz olması durumunda talebi düşürmek için, Elektrik Piyasası Şebeke Yönetmeliğinde belirtilen esaslar çerçevesinde TEİAŞ ve kullanıcılar tarafından uygulanan hizmetleri,

rrr) Talep Tahmini: Sistem İşletmecisi tarafından günlük olarak yayımlanan, saatlik tüketim öngörülerini,

sss) Talimat: Yük alma veya yük atma talimatlarını,

şşş) Talimat Etiket Değeri: Talimat etiketinin dengeleme amaçlı talimatlar için 0, sistem kısıtlarının giderilmesi amaçlı talimatlar için 1, yan hizmetler kapsamında verilen talimatlar için 2  olarak belirlenen değerini,

ttt) Talimat Etiketi: Sistem İşletmecisi tarafından gün öncesi planlama ve/veya dengeleme güç piyasasında piyasa katılımcılarına yük alma ya da yük atma talimatlarının hangi amaçla verildiğinin belirlenmesi için kullanılan değişkeni,

uuu) Tedarikçi: Elektrik enerjisi ve/veya kapasite sağlayan üretim şirketleri, otoprodüktörler, otoprodüktör grupları, toptan satış şirketleri ve perakende satış lisansına sahip şirketleri,

üüü) TEİAŞ: Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketini,

vvv) Teklif Bölgesi: Sınırlarını oluşturan iletim sistemi bağlantı noktalarında büyük çaplı iletim kısıtlarının beklendiği en küçük topolojik iletim sistemi bölgesini,

yyy) Teknik Parametreler: Bir dengeleme biriminin devreye girme, devreden çıkma, yüklenme, yük düşme ve verilen talimatları yerine getirme ile ilgili performans özelliklerini içeren ve dengeleme birimi sahibi piyasa katılımcıları tarafından Sistem İşletmecisine bildirilen değerleri,

zzz) Teminat Oranı: Bir piyasa katılımcısının riske maruz değerinin ne kadarının teminat olarak sunulması gerektiğini gösteren oranı (%),

aaaa) Teminat Seviyesi: Bir piyasa katılımcısının Piyasa İşletmecisine sunmuş olduğu teminat olarak kabul edilebilecek değerlerin toplam tutarını,

bbbb) Tersiyer Kontrol Yedek Kapasitesi: İşletme yedeğinin, sekonder frekans kontrol yedeği devreye alındıktan sonra, dengeleme birimlerinin 15 dakika içerisinde gerçekleştirilebildikleri çıkış gücü değişimi ile sağlanan, ihtiyaç duyulduğunda manuel olarak servise alınan ve başka bir frekans sapması tehlikesine karşı sekonder frekans kontrol yedeğinin serbest hale getirilmesini sağlamaya yeterli olacak şekilde seçilen kısmını,

cccc) Tesis: Elektrik enerjisi üretimi, tüketimi, iletimi veya dağıtımı işlevlerini yerine getirmek üzere kurulan tesis ve/veya teçhizatı,

çççç) TETAŞ: Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketini,

dddd) Ticaret Sınırları: Teklif bölgeleri arasındaki teknik, güvenlik gibi nedenlerle kullanıma kapatılmış olan iletim kapasitesi dışında kalan, elektrik ticareti için saatlik olarak izin verilebilir maksimum iletim kapasitesi limitlerini,

eeee) Ticari İşlem Onayı: Piyasa İşletmecisinin, her bir teklif bölgesi için NPTF’nin hesaplanmasını takiben, her bir piyasa katılımcısına yapmış olduğu ve ilgili piyasa katılımcısı için belirlenmiş olan alış-satış miktarlarını içerir bildirimleri,

ffff) Toptan Elektrik Piyasası: Elektrik enerjisi, kapasitesi ya da bunların türev ürünlerinin toptan alış-satışının gerçekleştirildiği; ikili anlaşmalar piyasası ya da Piyasa ve/veya Sistem İşletmecisi tarafından organize edilen gün öncesi piyasası, dengeleme güç piyasası, yan hizmetler gibi elektrik piyasalarını,

gggg) Tüketim: Elektrik enerjisi tüketimini,

ğğğğ) Tüketim Birimi: Elektrik enerjisinin tüketildiği tesisleri,

hhhh) Uzlaştırma: Dengeleme mekanizmasından ve/veya enerji dengesizliğinden doğan alacak ve borç miktarlarının hesaplanması ve ilgili alacak-borç bildirimlerinin hazırlanması işlemlerini,

ıııı) Uzlaştırma Dönemi: Uzlaştırma işlemleri için esas alınan zaman dilimlerini,

iiii) Uzlaştırmaya Esas Elektrik Enerjisi Teslim Noktası: Çekiş ya da ihracat yapılan ve iletim sistemi kaybına maruz bir iletim sistemi bağlantı noktasını,

jjjj) Uzlaştırmaya Esas İkili Anlaşma Bildirimi: Piyasa katılımcılarının lisansları gereği gerçekleştirdikleri faaliyetler kapsamında tesis ettikleri düzenlemeye tabi olan ya da olmayan ikili anlaşmalar ile belli bir uzlaştırma dönemi için almayı ya da satmayı bildirdikleri aktif elektrik enerjisi miktarlarını içeren ve uzlaştırmaya esas teşkil etmesi amacıyla dengeden sorumlu tarafça Piyasa İşletmecisine yapılan bildirimleri,

kkkk) Uzlaştırmaya Esas Veriş-Çekiş Birimi: Her bir piyasa katılımcısına ilişkin uzlaştırma hesaplamalarının yapılabilmesi amacıyla, piyasa katılımcıları tarafından tanımlanarak PYS aracılığıyla kaydı yapılan aktif elektrik enerjisi üreten ya da tüketen birimleri,

llll) Uzlaştırmaya Esas Veriş-Çekiş Birimi Konfigürasyonu: Uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerine ait uzlaştırmaya esas veriş-çekiş miktarının hesaplanmasında dikkate alınacak sayaç verileri, sayaçların veriş ya da çekiş açısından hangi yönde olduğu ve hangi piyasa katılımcısı adına kayıtlı olduğu bilgilerini içeren hesaplama kurallarını,

mmmm) Uzlaştırmaya Esas Veriş-Çekiş Miktarı: Uzlaştırma hesaplamalarında esas alınmak üzere, uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi konfigürasyonunda yer alan sayaçlardan elde edilen ölçümlerin, uzlaştırmaya esas aktif elektrik enerjisi teslim noktası bazındaki değerlerini,

nnnn) Ünite: Bağımsız olarak yük alabilen ve yük atabilen her bir üretim grubunu, kombine çevrim santralleri için her bir gaz türbin ve jeneratörü ile gaz türbin ve jeneratörüne bağlı çalışacak buhar türbin ve jeneratörünün payını,

oooo) Üretim: Enerji kaynaklarının, üretim tesislerinde elektrik enerjisine dönüştürülmesini,

öööö) Üretim Faaliyeti Gösteren Tüzel Kişi: Üretim, otoprodüktör ya da otoprodüktör grubu lisansı sahibi tüzel kişileri,

pppp) Üretim Tesisi: Elektrik enerjisinin üretildiği tesisleri,

rrrr) Yan Hizmetler: Elektrik Piyasası Şebeke Yönetmeliğinde tanımlanan hizmetleri,

ssss) Yük Alma: Bir dengeleme biriminin Sistem İşletmecisi tarafından verilen talimatlar doğrultusunda, üretimini artırarak ya da tüketimini azaltarak sisteme enerji satması durumunu,

şşşş) Yük Alma Talimatı: Gün öncesi planlama ya da dengeleme güç piyasasına katılan piyasa katılımcılarının yük almaları için ilgili piyasa katılımcılarına Sistem İşletmecisi ya da Piyasa İşletmecisi tarafından yapılan bildirimleri,

tttt) Yük Alma Teklif Fiyatı: Gün öncesi planlama ya da dengeleme güç piyasasına katılan piyasa katılımcılarının Yük Alma için talep ettikleri birim fiyatları,

uuuu) Yük Alma Teklif Miktarı: Gün öncesi planlama ya da dengeleme güç piyasasına katılan piyasa katılımcılarının ilgili dengeleme biriminde yapmayı teklif ettiği üretim artış ya da tüketim azaltma miktarlarını,

üüüü) Yük Alma Teklifi: Gün öncesi planlama ya da dengeleme güç piyasasına katılan piyasa katılımcılarının yük almak amacıyla teklif ettikleri, fiyat, miktar ve geçerli olduğu zaman gibi bilgileri içeren teklifleri,

vvvv) Yük Atma: Bir dengeleme biriminin Sistem İşletmecisi tarafından verilen talimatlar doğrultusunda, üretimini azaltarak ya da tüketimini artırarak sistemden enerji alması durumunu,

yyyy) Yük Atma Talimatı: Gün öncesi planlama ya da dengeleme güç piyasasına katılan piyasa katılımcılarının yük atmaları için ilgili piyasa katılımcılarına Sistem İşletmecisi ya da Piyasa İşletmecisi tarafından yapılan bildirimleri,

zzzz) Yük Atma Teklif Fiyatı: Gün öncesi planlama ya da dengeleme güç piyasasına katılan piyasa katılımcılarının Yük Atma için talep ettikleri birim fiyatları,

aaaaa) Yük Atma Teklif Miktarı: Gün öncesi planlama ya da dengeleme güç piyasasına katılan piyasa katılımcılarının ilgili dengeleme biriminde yapmayı teklif ettiği üretim azalması ya da tüketim artış miktarlarını,

bbbbb) Yük Atma Teklifi: Gün öncesi planlama ya da dengeleme güç piyasasına katılan piyasa katılımcılarının yük atmak amacıyla teklif ettikleri, fiyat, miktar ve geçerli olduğu zaman gibi bilgileri içeren teklifleri

ifade eder.

İKİNCİ KISIM

Dengeleme Mekanizması ve Uzlaştırma

BİRİNCİ BÖLÜM

Dengeleme Mekanizması ve Uzlaştırmaya İlişkin Genel Esaslar

Dengeleme mekanizmasına ilişkin genel esaslar

(1) Dengeleme mekanizması, ikili anlaşmaları tamamlayıcı nitelikte olup, gün öncesi dengeleme ile gerçek zamanlı dengelemeden oluşan faaliyetleri kapsar.

(2) Gün öncesi dengeleme; sistemdeki arz ve talebin dengelenmesi ve piyasa katılımcılarının sözleşme taahhütleri ile üretim ve/veya tüketim planlarını gün öncesinde dengelemeleri amacıyla gerçekleştirilen faaliyetlerden oluşur ve gün öncesi planlama ya da gün öncesi piyasası aracılığıyla sağlanır.

(3) Gerçek zamanlı dengeleme; yan hizmetler ve dengeleme güç piyasasından oluşur. Dengeleme güç piyasası, Sistem İşletmecisine gerçek zamanlı dengeleme için en fazla 15 dakika içinde devreye girebilecek yedek kapasiteyi sağlar. Frekans kontrolü ve talep kontrolü hizmetleri, yan hizmetler aracılığıyla sağlanır.

(4) Piyasa İşletmecisi ve Sistem İşletmecisi gerekli her türlü koordinasyon ve haberleşmeyi sağlayarak, elektrik enerjisi arz ve talebini dengelemek amacıyla dengeleme mekanizması faaliyetlerini ve bu faaliyetler için gereken ilgili usul ve esasları yürütür.

Denge sorumluluğunun genel esasları

(1) Piyasa katılımcıları, her bir uzlaştırma dönemi ve her bir teklif bölgesi için, bir tarafta sisteme verişleri, elektrik enerjisi alımları ve ithalatları ile diğer tarafta, sistemden çekişleri, elektrik enerjisi satışları ve ihracatları arasında denge sağlamakla yükümlüdür.

(2) Piyasa katılımcıları, uzlaştırma dönemi bazında enerji dengesizlikleri ve dengesizliklerinin uzlaştırılması için Piyasa İşletmecisine karşı mali sorumluluk üstlenir. Bu mali sorumluluğu üstlenen piyasa katılımcısı dengeden sorumlu taraf olarak adlandırılır.

(3) Dengeden sorumlu taraflar bir araya gelmek suretiyle dengeden sorumlu grup oluşturabilirler. Dengeden sorumlu grup adına grup içinden bir dengeden sorumlu taraf, dengeden sorumlu grubun enerji dengesizliğine ilişkin Piyasa İşletmecisine karşı mali sorumluluğunu üstlenir.

(4) Dengeden sorumlu tarafların gün öncesi dengelemenin tamamlanması aşamasına kadar, mevcut olan tüm imkanları kullanarak denge sağlamaları esastır. Gerçek zamanda sistemin dengelenmesi Sistem İşletmecisinin sorumluluğundadır.

(5) Piyasa İşletmecisi denge sorumluluğuna ilişkin yükümlülüklerin sistematik ihlallerini belirleyebilmek ve bu sapmaları Kuruma raporlayabilmek için, tüm dengeden sorumlu taraflardan ihtiyaç duyduğu bilgileri alır.

Gün öncesi dengelemeye ilişkin genel esaslar

(1) Gün öncesi dengeleme, gerçek zamandan bir gün öncesinden öngörülen uzlaştırma dönemi bazında üretim ve tüketim dengesini sağlamak üzere aşağıdaki genel esaslar çerçevesinde yürütülür:

a) Gün öncesi dengeleme kapsamında sunulan teklifler gün öncesi dengelemeye katılan piyasa katılımcıları arasında ayrım gözetilmeksizin değerlendirilir.

b) Gün öncesi dengelemenin uzlaştırmasında uygulanan fiyatlar, gün öncesi dengeleme kapsamında sunulan teklifler dikkate alınarak, uzlaştırma dönemi bazında, marjinal fiyatlandırma ya da nihai piyasa takas fiyatı belirleme prensibine dayalı olarak belirlenir.

c) Gün öncesi dengelemeye ilişkin faaliyetler şeffaflık ve sorumluluk ilkelerine uygun şekilde yürütülür.

(2) Gün öncesi dengeleme, gün öncesi planlama ya da gün öncesi piyasası aracılığıyla yürütülür.

(3) Gün öncesi piyasası:

a) Piyasa katılımcılarına üretim ve/veya tüketim ihtiyaçları ile sözleşmeye bağlanmış yükümlülüklerini gün öncesinde dengeleme olanağını sağlama,

b) Elektrik enerjisi referans fiyatını belirleme,

c) Sistem İşletmecisine gün öncesinden dengelenmiş bir sistem sağlama,

ç) Sistem İşletmecisine gün öncesinden kısıt yönetimi yapabilme imkanı sağlama,

d) Piyasa katılımcılarına, ikili anlaşmalarına ek olarak bir sonraki gün için enerji alış-satışı yapma fırsatı yaratma

amaçlarına uygun olarak düzenlenir. Gün öncesi piyasası Piyasa İşletmecisi tarafından işletilir.

(4) Gün öncesi planlama bu Yönetmelikte belirtilen gün öncesi planlamaya ilişkin hükümler doğrultusunda Piyasa İşletmecisi tarafından işletilir.

Gerçek zamanlı dengelemeye ilişkin genel esaslar

(1) Gerçek zamanlı dengeleme, aktif elektrik enerjisi arz ve talebini gerçek zamanlı olarak dengede tutmak amacıyla, Sistem İşletmecisi tarafından yürütülen ve Elektrik Piyasası Şebeke Yönetmeliğinde tanımlanan faaliyetlerden meydana gelir.

(2) Gerçek zamanlı dengeleme aracı olarak primer frekans kontrol yedek kapasitesi, sekonder frekans kontrol yedek kapasitesi, tersiyer kontrol yedek kapasitesi ve talep kontrolü kullanılır. Primer ve sekonder kontrol rezerv kapasitelerinin ve talep kontrolünün kullanım usul ve esasları Elektrik Piyasası Şebeke Yönetmeliğinde tanımlanmıştır.

(3) Gerçek zamanlı dengeleme kapsamında kullanılan tersiyer kontrol yedek kapasitesi dengeleme güç piyasası vasıtasıyla temin edilir. Dengeleme güç piyasası Sistem İşletmecisi tarafından işletilir.

(4) Gerçek zamanlı dengeleme, elektrik enerjisinin tüketicilere yeterli, kaliteli, sürekli ve düşük maliyetli olarak sunulmasını sağlayacak şekilde aşağıdaki genel esaslar çerçevesinde yürütülür:

a) Gerçek zamanlı dengeleme, arz ve talebin gerçek zamanlı olarak işletme güvenliği ve sistem bütünlüğü sağlanacak şekilde; 10/11/2004 tarihli ve 25639 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik İletim Sistemi Arz Güvenilirliği ve Kalitesi Yönetmeliğinde yer alan arz kalitesi ve işletme koşulları kriterleri doğrultusunda dengelenmesi esasına dayalı olarak yürütülür.

b) Gerçek zamanlı dengeleme için, dengeleme güç piyasasına sunulan teklifler, teklife ilişkin bilgiler ve tekliflerin dengeleme için uygunluğu dikkate alınarak dengeleme güç piyasasında yer alan piyasa katılımcıları arasında ayrım gözetilmeksizin değerlendirilir.

c) Gerçek zamanlı dengeleme faaliyetleri, sistem güvenliğini dikkate alarak, Sistem İşletmecisi için dengeleme maliyetlerini en aza indirecek şekilde gerçekleştirilir.

ç) Gerçek zamanlı dengelemeye ilişkin faaliyetler şeffaflık ve sorumluluk ilkelerine uygun şekilde yürütülür.

Uzlaştırmaya ilişkin genel esaslar

(1) Uzlaştırma, gün öncesi planlama, gün öncesi piyasası ve dengeleme güç piyasasından ve/veya enerji dengesizliğinden doğan alacak ve borç miktarlarının hesaplanması ve ilgili alacak-borç bildirimlerinin hazırlanması işlemlerinin hızlı, güvenilir ve şeffaf bir şekilde gerçekleşmesini sağlayacak şekilde aşağıdaki genel esaslar çerçevesinde Piyasa İşletmecisi tarafından yürütülür:

a) Piyasa İşletmecisi, piyasa katılımcılarının dengeleme mekanizmasına katılımlarına ve dengeden sorumlu tarafların enerji dengesizliklerine bağlı olarak sattıkları ve satın aldıkları elektrik enerjisinin toptan elektrik piyasası adına uzlaştırma ve faturalama işlemlerini yürütür. Piyasa İşletmecisinin, toptan elektrik piyasası adına yaptığı bu işlemlerden kar veya zarar etmemesi esastır.

b) Dengeleme mekanizması kapsamında gerçekleştirilen elektrik enerjisi alış-satışlarının uzlaştırılmasında uzlaştırma dönemi bazındaki fiyatlar esas alınır. Bu fiyatlar dengeleme mekanizması kapsamında dengeleme amaçlı gerçekleştirilen elektrik enerjisi alış-satışlarına ilişkin teklif fiyatları ve marjinal fiyatlandırma prensibi dikkate alınarak belirlenir. Dengeleme mekanizması kapsamında gerçekleştirilen elektrik enerjisi alış-satışları taraflar arasında bağlayıcı nitelik taşır.

c) Dengeden sorumlu tarafların denge sorumluluklarından kaynaklanan enerji dengesizlikleri, uzlaştırma dönemi bazında belirlenecek sistem dengesizlik fiyatı üzerinden uzlaştırılır. Bir uzlaştırma dönemi için geçerli sistem dengesizlik fiyatı, söz konusu uzlaştırma dönemi için dengeleme güç piyasasında belirlenmiş olan saatlik sistem marjinal fiyatına eşit olarak belirlenen tek bir fiyattır.

ç) Bir uzlaştırma dönemine ilişkin uzlaştırma hesaplamalarında sadece söz konusu uzlaştırma dönemine ait değerler dikkate alınır ve bir uzlaştırma dönemine ait değerler, başka bir uzlaştırma dönemine aktarılamaz.

d) Uzlaştırma hesaplamalarının dengeleme mekanizmasında yer alan her bir faaliyet ve enerji dengesizliği için ayrı ayrı gerçekleştirilmesi esastır.

İKİNCİ BÖLÜM

Taraflar, Tarafların Görevleri, Yetkileri ve Sorumlulukları

Piyasa katılımcıları

(1) Piyasa katılımcıları;

a) Üretim lisansı sahibi,

b) Otoprodüktör lisansı sahibi,

c) Otoprodüktör grubu lisansı sahibi,

ç) Toptan satış lisansı sahibi,

d) Perakende satış lisansı sahibi

tüzel kişilerinden oluşur. Piyasa katılımcılarından elektrik enerjisi alan serbest tüketicilerin çekiş birimlerinin kayıtları piyasa katılımcıları adına yapılır.

(2) Piyasa katılımcılarının bu Yönetmelik ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde gerçekleştirdikleri faaliyetlerini piyasa ve/veya sistem işletimine zarar vermeyecek şekilde gerçekleştirmeleri esastır.

Piyasa İşletmecisinin sorumlulukları

(1) Piyasa İşletmecisi PMUM’dur. Piyasa İşletmecisi; gün öncesi planlama/gün öncesi piyasasının işletimi, uzlaştırma yönetimi ve veri yayımlama faaliyetlerini eşit taraflar arasında ayrım gözetmeksizin, şeffaflık ve sorumluluk ilkeleri çerçevesinde yürütür.

(2) Piyasa İşletmecisi, gün öncesi planlama/gün öncesi piyasasının işletimine ilişkin aşağıdaki faaliyetleri yürütür:

a) Gün öncesi planlama/gün öncesi piyasasının bu Yönetmelik ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak işletilmesi,

b) Kendi faaliyetleri kapsamındaki organize toptan elektrik piyasalarının kurulması ve işletimine ilişkin her türlü mevzuatın hazırlanması ve Kurul’a sunulması,

c) Gün öncesi planlama/gün öncesi piyasasının işletimine ilişkin her türlü iç mevzuatın hazırlanması ve yayımlanması,

ç) Gün öncesi planlama/gün öncesi piyasasının işletimine ilişkin hususlarda uygulamaya yönelik kararların alınması, yetkili mercilere öneri ve/veya tekliflerde bulunulması, mevzuatla kendisine bırakılmış diğer görevlerin yerine getirilmesi,

d) Gün öncesi planlama/gün öncesi piyasası işlemlerinde çıkabilecek uyuşmazlıkların incelenerek sonuçlandırılması,

e) Organize toptan elektrik piyasalarının etkin gelişimi ve kullanımını destekleyecek çözümlerin geliştirilmesi için önerilerde bulunulması,

f) İlgili mevzuatın, organize toptan elektrik piyasalarının etkin işleyişinin sağlanması çerçevesinde izlenmesi ve gerekli önerilerin geliştirilmesi.

(3) Piyasa İşletmecisi uzlaştırma yönetimine ilişkin olarak uzlaştırma işlemlerinin gerçekleştirilerek dengeleme mekanizması ve enerji dengesizlikleri için tahakkuk ettirilecek alacak ve borç miktarlarının hesaplanması ve ilgili alacak-borç bildirimlerinin hazırlanması faaliyetlerini yürütür.

(4) Piyasa İşletmecisi veri yayımlama ve raporlamaya ilişkin olarak aşağıdaki faaliyetleri yürütür:

a) İşlettiği organize toptan elektrik piyasalarına ilişkin olarak Kurum tarafından talep edilecek raporların hazırlanması ve yayımlanması,

b) İşlettiği organize toptan elektrik piyasalarına ilişkin olarak gereken bilgilerin Sistem İşletmecisine iletilmesi,

c) İşlettiği organize toptan elektrik piyasalarına ilişkin bilgilerin ve piyasa fiyatlarının düzenli olarak duyurulması,

ç) İşlettiği organize toptan elektrik piyasalarında gerçekleşen işlemlere ilişkin olarak istatistikler düzenlenerek yayımlanması.

(5) Piyasa İşletmecisinin, bu maddenin ikinci, üçüncü ve dördüncü fıkralarında belirtilen gün öncesi planlama/gün öncesi piyasasının işletimi, uzlaştırma yönetimi ve veri yayımlama faaliyetlerine ek olarak ilgili mevzuatın diğer hükümleri çerçevesindeki görevlerini yerine getirmesi esastır.

Sistem İşletmecisinin sorumlulukları

(1) Sistem İşletmecisi MYTM’dir. Sistem İşletmecisi aşağıda tanımlanan faaliyetleri eşit taraflar arasında ayrım gözetmeksizin, şeffaflık ve sorumluluk ilkeleri çerçevesinde yürütür:

a) Gün öncesinde talep tahminlerinin yapılması,

b) Sistemde anlık dengenin, yeterli arz kalitesini sağlayacak şekilde sağlanması, yan hizmet alımı ve dengeleme mekanizması yoluyla gerekli yedeklerin tutulması,

c) Gerçek zamanlı dengelemenin, bu Yönetmelik ve Elektrik Piyasası Şebeke Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde yürütülmesi,

ç) Dengeleme güç piyasası kapsamındaki yük alma ve yük atma teklif miktarları için asgari sınırın gerektiğinde güncellenmesi ve piyasa katılımcılarına duyurulması,

d) Sistemin etkin gelişimi ve kullanımını destekleyecek çözümlerin geliştirilmesi için önerilerde bulunulması,

e) İlgili mevzuatın, yeterli arz kalitesinin ve sistemin etkin kullanımının sağlanması çerçevesinde izlenmesi ve gerekli önerilerin geliştirilmesi,

f) Teklif bölgelerinin ve ticaret sınırlarının belirlenmesi,

g) Elektrik piyasası ve arz kalitesine ilişkin önem taşıyan bilgilerin hazırlanması ve ilgili taraflara iletilmesi,

ğ) Uzlaştırma için gerekli bilgilerin Piyasa İşletmecisine zamanında bildirilmesi,

h) Sistem işletimine ilişkin olarak Kurum tarafından talep edilecek raporların hazırlanması ve yayımlanması,

ı) İlgili mevzuatın diğer hükümleri çerçevesindeki görevlerin yerine getirilmesi.

İletim kapasitesi yönetimi

(1) Sistem İşletmecisi, mevcut iletim kapasitesinin iletim sistemi kısıtları ve sistem işletim güvenliği kriterleri dahilinde maksimum enerji iletimini sağlayacak şekilde kullanıma sunulmasından sorumludur. Ulusal iletim kapasitelerinin optimum kullanımını sağlamak için Sistem İşletmecisi ve Piyasa İşletmecisi işbirliği yapar.

İletim sisteminde kısıt yönetimi ve ticaret sınırları

(1) Sistem İşletmecisi, iletim şebekesindeki gerçek zamanlı kısıtları dengeleme güç piyasasına ilişkin hükümler doğrultusunda etiket değeri 1 olan talimatlar vasıtasıyla giderir.

(2) Sistem İşletmecisi, iletim kısıtlarının gün öncesi piyasasına dayalı olarak yönetilmesine ihtiyaç duyulduğunda, ticaret sınırları olarak adlandırılan, teklif bölgeleri arasında teknik, güvenlik gibi nedenlerle kullanıma kapatılmış olan iletim kapasitesi dışında kalan, elektrik ticareti için uzlaştırma dönemi bazında izin verilebilir maksimum iletim kapasitesi sınırlarını belirler. Ticaret sınırları içerisindeki tüm iletim kapasitesi Sistem İşletmecisi tarafından gün öncesi piyasasına sunulur. Sistem İşletmecisi, belirlenen ticaret sınırlarını, bu Yönetmeliğin 51 inci maddesinde yer alan hükümler doğrultusunda Piyasa İşletmecisine ve piyasa katılımcılarına bildirir.

(3) Sistem İşletmecisinin, iletim kısıtlarını gün öncesi piyasasına dayalı olarak yönetmesine ihtiyaç duyması durumunda, teklif bölgelerinin belirlenmesine ilişkin usul ve esaslar TEİAŞ tarafından belirlenerek Kuruma teklif edilir. Usul ve esaslara ilişkin tebliğ Kurul kararı ile yayımlanarak yürürlüğe girer.

Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişilerin sorumlulukları

(1) Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler, dengeleme ve uzlaştırma faaliyetlerine ilişkin olarak aşağıda tanımlanan görevleri yerine getirir:

a) Dağıtım sistemine bağlı uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi ve dengeleme birimi olan piyasa katılımcılarının sayaçlarının, dağıtım sistemine bağlı olan ve ikili anlaşma yapmak yoluyla bölgesindeki perakende satış lisansı sahibi dağıtım şirketinin dışında bir tedarikçiden elektrik enerjisi alımı yapan serbest tüketicilerin sayaçlarının ve iki dağıtım bölgesi arasındaki elektrik enerjisi akışlarını ölçen sayaçların, kayıt işlemlerine ilişkin hükümler doğrultusunda kayıt altına alınması,

b) Bu maddenin (a) bendinde belirtilen sayaçlara yönelik test, kontrol ve denetim çalışmaları yapmak suretiyle uzlaştırmaya esas ölçüm verilerinin doğruluğunun sağlanması, sayaçların okunması, bölgesinde bulunan uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi konfigürasyonlarının belirlenmesi, ilgili tek hat şemalarının onaylanması, ölçüm verilerinin saklanması, zamanında ve Piyasa İşletmecisi tarafından belirlenen formatta Piyasa İşletmecisine bildirilmesi,

c) Uzlaştırmaya esas ölçüm verilerine yapılan itirazlara ilişkin, piyasa katılımcıları ile 82 nci maddede belirtildiği şekilde mutabakat sağlanması,

ç) (a) ve (b) bendinde sayılan işlemlerin gerçekleştirilmesinde kullanılacak olan uzaktan otomatik veri toplama, saklama ve işleme sistemlerinin (OSOS) kurulumu, işletimi ve bakımı,

d) (a) bendinde sayılan sayaçlardan uzlaştırma dönemi bazında ölçüm değeri alınmasının mümkün olmaması durumunda, bu sayaçlardan elde edilecek ölçüm değerlerine uygulanacak profillere ilişkin görevlerin yerine getirilmesi,

e) Bu madde kapsamındaki iş süreçlerine ilişkin usul ve esas ve iç mevzuatın hazırlanması ve uygulanması,

f) İlgili mevzuatın diğer hükümleri çerçevesindeki görevlerin yerine getirilmesi.

TEİAŞ’ın diğer sorumlulukları

(1) TEİAŞ organize toptan elektrik piyasalarının işletimine ve sistem işletim faaliyetlerine ilişkin sorumluluklarına ek olarak, dengeleme ve uzlaştırmaya ilişkin, aşağıda belirtilen diğer faaliyetleri yürütür:

a) İletim sistemine bağlı uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi ve dengeleme birimi olan piyasa katılımcılarının ve iletim sistemine bağlı olan serbest tüketicilerin sayaçlarının, piyasa katılımcılarının kayıt işlemlerine ilişkin hükümler doğrultusunda kayıt altına alınması;

b) Sayaçlara yönelik test, kontrol ve denetim çalışmaları yapmak suretiyle uzlaştırmaya esas ölçüm verilerinin doğruluğunun sağlanması, sayaçların OSOS vasıtasıyla okunması, üretim faaliyeti gösteren tüzel kişiler hariç olmak üzere diğer piyasa katılımcılarına ait iletim sisteminde yer alan sayaçların ve iletim sistemine bağlı serbest tüketicilere ait sayaçların OSOS ile iletişim sağlamasını temin etmek üzere gerekli iletişim altyapısının ve aktif ve pasif cihazların tesis edilmesi ve işletilmesi, uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi konfigürasyonlarının belirlenmesi, ilgili tek hat şemalarının onaylanması, ölçüm verilerinin saklanması, zamanında ve Piyasa İşletmecisi tarafından belirlenen formatta Piyasa İşletmecisine bildirilmesi,

c) Uzlaştırmaya esas ölçüm verilerine yapılan itirazlara ilişkin, piyasa katılımcıları ile 82 nci maddede belirtildiği şekilde mutabakat sağlanması,

ç) Piyasa İşletmecisi tarafından işletilen organize toptan elektrik piyasalarının alacak ve borç yönetimi işlemlerinin yürütülmesi,

d) (a) ve (b) bendinde sayılan işlemlerin gerçekleştirilmesinde kullanılacak olan uzaktan otomatik veri toplama, saklama ve işleme sistemlerinin (OSOS) kurulumu, işletimi ve bakımı,

e) Bu Yönetmelik kapsamındaki iş süreçlerine ilişkin usul ve esas ve iç mevzuatın hazırlanması ve uygulanması,

f) İlgili mevzuatın diğer hükümleri çerçevesindeki görevlerin yerine getirilmesi.

ÜÇÜNCÜ KISIM

Piyasa Katılımcılarının Kayıt İşlemlerine İlişkin Hükümler

BİRİNCİ BÖLÜM

Piyasa Katılımcılarının Kayıt Zorunluluğu ve Kayıt Kuralları

Piyasa katılımcılarının kayıt zorunluluğu

(1) Piyasa katılımcılarının, bu Yönetmelik kapsamında belirtilen zaman sınırları içerisinde Piyasa İşletmecisine kayıt yaptırmaları zorunludur.

(2) Piyasa katılımcılarının uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerine ilişkin kayıt işlemlerini tamamlamamaları halinde, aşağıdaki işlemler uygulanır:

a) Bakanlık tarafından geçici kabulü yapılmış bir üretim tesisine ilişkin kayıt işlemlerinin tamamlanmamış olması halinde, söz konusu üretim tesisinin iletim veya dağıtım sistemine verdiği elektrik enerjisi uzlaştırma hesaplamalarında dikkate alınmaz. İletim veya dağıtım sistemine verilen elektrik enerjisi miktarına ilişkin olarak Piyasa İşletmecisi tarafından herhangi bir tahakkuk ve ödeme yapılmaz. Bu üretim tesisinin iletim veya dağıtım sisteminden çektiği elektrik enerjisi miktarı, usulsüz elektrik enerjisi tüketimine ilişkin ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde değerlendirilir.

b) Sisteme bağlantısı gerçekleştirilerek tesis geçici kabulü yapılmış ancak Bakanlık tarafından geçici kabulü yapılmamış bir üretim tesisinin, iletim veya dağıtım sisteminden çektiği elektrik enerjisini, perakende satış lisans sahibi tüzel kişiden, sınırları içinde bulunduğu dağıtım bölgesinde faaliyet gösteren perakende satış lisans sahibi dağıtım şirketinden ya da ilgili üretim tesisine ait uzlaştırmaya esas veriş-çekiş biriminin Piyasa İşletmecisine kaydettirilmesi suretiyle tedarik etmesi esastır. Aksi durumda, bu üretim tesisinin iletim veya dağıtım sisteminden çektiği elektrik enerjisi miktarı, usulsüz elektrik enerjisi tüketimine ilişkin ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde değerlendirilir. Söz konusu üretim tesisinin iletim veya dağıtım sistemine verdiği elektrik enerjisi uzlaştırma hesaplamalarında dikkate alınmaz.

c) İletim sisteminden elektrik enerjisi çeken bir tüketim biriminin, kayıt işlemlerini tamamlamış bir piyasa katılımcısı adına kayıtlı olmaması halinde, durum tespit edildiğinde ilgili tüketim birimi, sınırları içinde bulunduğu bölgede faaliyet gösteren perakende satış lisans sahibi dağıtım şirketinin uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi konfigürasyonuna dahil edilir ve usulsüz kullanılan enerji, geçmişe dönük düzeltme kalemi kapsamında değerlendirilir. Söz konusu elektrik enerjisi çekişine ilişkin, ilgili tüketim biriminin sınırları içinde bulunduğu bölgede faaliyet gösteren perakende satış lisans sahibi dağıtım şirketi tarafından 25/9/2002 tarihli ve 24887 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde gerekli işlemler yapılır.

ç) Dağıtım sisteminden elektrik enerjisi çeken bir tüketim biriminin, kayıt işlemlerini tamamlamış bir piyasa katılımcısı adına kayıtlı olmaması halinde, söz konusu elektrik enerjisi çekişi, ilgili perakende satış lisans sahibi dağıtım şirketinin hesabına yansır. Söz konusu tüketim birimi ile ilgili perakende satış lisans sahibi dağıtım şirketi arasında elektrik enerjisi satışına ilişkin bir anlaşma bulunmaması halinde, söz konusu elektrik enerjisi çekişi, Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde işlem görür.

Piyasa katılımcılarının gün öncesi piyasasına kayıtları

(1) Piyasa katılımcısı olan tüm lisans sahibi tüzel kişiler gün öncesi piyasasına katılabilirler. Bir piyasa katılımcısının gün öncesi piyasasına katılabilmesi için Piyasa İşletmecisine başvuruda bulunarak kayıt işlemlerini tamamlaması esastır.

Piyasa katılımcılarının gün öncesi planlama ve dengeleme güç piyasasına kayıtları

(1) Kendi adına kayıtlı, dengeleme birimi olma koşullarını sağlayan en az bir uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi olan piyasa katılımcılarının gün öncesi planlama ve dengeleme güç piyasasına katılımları zorunludur. Gün öncesi planlama ve dengeleme güç piyasasına katılmak zorunda olan piyasa katılımcılarının Piyasa İşletmecisine başvuruda bulunarak, dengeleme birimlerine ilişkin kayıt işlemlerini tamamlaması esastır. Piyasa katılımcılarının, dengeleme birimlerine ilişkin kayıtlarını tamamlamaları durumunda gün öncesi planlama ve dengeleme güç piyasasına katılımları ile ilgili süreç tamamlanmış olur.

Dengeden sorumlu taraflara ilişkin kayıt kuralları

(1) Her bir piyasa katılımcısı, bir dengeden sorumlu gruba katılmadığı sürece dengeden sorumlu taraf olarak kaydedilir.

(2) Kayıtlı bir piyasa katılımcısı ya da ilk kez kayıt yaptıran bir piyasa katılımcısı, bir dengeden sorumlu gruba katılmak üzere Piyasa İşletmecisine başvuruda bulunabilir. Bir piyasa katılımcısının bir dengeden sorumlu gruba katılmak üzere Piyasa İşletmecisine yapacağı başvurunun ilgili piyasa katılımcısı ve dengeden sorumlu grup adına denge sorumluluğunu üstlenmiş olan dengeden sorumlu tarafça ortaklaşa yapılması esastır.

(3) Dengeden sorumlu grup adına denge sorumluluğunu üstlenmiş olan dengeden sorumlu taraf, denge sorumluluğuna ilişkin hak ve yükümlülüklerini devir veya temlik edemez.

Uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimleri ve kayıt kuralları

(1) Piyasa katılımcıları, sisteme verdikleri ve sistemden çektikleri elektrik enerjisinden sorumlu oldukları uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerini belirlemek ve kendi adlarına kayıt ettirmekle yükümlüdür.

(2) Aşağıdakilerden her biri uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimidir:

a) Lisanslı tüm üretim tesisleri,

b) Dengeleme birimi olma yükümlülüğünü taşıyan tüketim tesisleri,

c) İkili anlaşma yapmak yoluyla bölgesinde bulunduğu perakende satış lisans sahibi dağıtım şirketinin dışında bir tedarikçiden elektrik enerjisi alımı yapan ya da iletim seviyesinden bağlı olan bir serbest tüketicinin tüketim birimi,

ç) Otoprodüktörlere ait tüketim birimi ve otoprodüktör grubu ortağı tüketicilere ait bir tüketim birimi,

d) Bir dağıtım bölgesi ya da dağıtım bölgesinin bir bölümü,

e) Ulusal iletim sisteminin komşu ülke iletim sistemi ile bağlantı noktası.

(3) Belirlenen her bir uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi, sadece bir piyasa katılımcısının uzlaştırma hesabına kayıt edilir. Ulusal iletim sisteminin komşu ülke iletim sistemi ile bağlantı noktası şeklindeki uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimleri, bu uzlaştırmaya esas veriş çekiş birimleri üzerinden birden fazla piyasa katılımcısının enerji alış verişi gerçekleştirmesi durumunda TEİAŞ adına kayıt edilir. TEİAŞ adına kayıt edilen bu tür veriş-çekiş birimlerine ait uzlaştırmaya esas veriş-çekiş miktarının tamamı, ilgili piyasa katılımcılarının uzlaştırma hesaplarına dağıtılır.

Dengeleme birimleri ve kayıt kuralları

(1) Dengeleme mekanizmasına katılacak piyasa katılımcıları, dengeleme birimlerini tanımlamak ve kendi adlarına kayıt ettirmekle yükümlüdür.

(2) Bağımsız olarak yük alabilen, yük atabilen ve ilgili mevzuat hükümleri doğrultusunda tesis edilmiş sayaçlar vasıtasıyla uzlaştırma dönemi bazında bağımsız olarak ölçülebilen üretim ya da tüketim tesislerinden ya da ünitelerden aşağıdakilerden her biri bir dengeleme birimidir:

a) Lisanslı üretim tesisleri veya bu üretim tesislerine ait üniteler,

b) Tüketimi Sistem İşletmecisi tarafından verilecek talimatlarla değiştirilebilecek ya da devreden çıkarılabilecek nitelikteki, adına kayıtlı bulunduğu piyasa katılımcısı tarafından talep edilen ve katılımı Sistem İşletmecisi tarafından uygun bulunan tüketim tesisleri.

(3) Kombine çevrim santrallerinin aynı blokta yer alan türbinleri hariç olmak üzere, aynı üretim tesisi içinde yer alan ve sisteme farklı gerilim seviyelerinden bağlı olan üniteler aynı dengeleme birimi altında yer alamazlar.

(4) Aşağıdaki üretim tesisleri dengeleme birimi olma yükümlülüğünden muaf olup, ilgili piyasa katılımcısı tarafından talep edilmesi ve Sistem İşletmecisi tarafından uygun bulunması halinde dengeleme birimi olabilirler;

a) Kanal veya nehir tipi hidroelektrik üretim tesisleri,

b) Rüzgar enerjisine dayalı üretim tesisleri,

c) Güneş enerjisine dayalı üretim tesisleri,

ç) Dalga enerjisine dayalı üretim tesisleri,

d) Gel-git enerjisine dayalı üretim tesisleri,

e) Kojenerasyon tesisleri,

f) Jeotermal üretim tesisleri.

(5) Dengeleme birimi, uzlaştırmaya esas bir veriş-çekiş birimidir ve uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerine ilişkin kayıt kuralları dengeleme birimi için de geçerlidir.

(6) Üretim tesislerinin dengeleme birimi olarak kaydedilebilmeleri için, aynı baraya bağlı üretim ve tüketim tesislerinin ayrı ayrı ölçülebilmesini sağlayan sayaçların tesis edilmesi esastır.

(7) Sistem İşletmecisi tarafından, ünite bazında dengeleme birimi olarak kaydedilmesi gerekli bulunan ünitelerin sayaçlarının ünite bazında ölçüm yapılabilmesini sağlayacak şekilde tesis edilmesi esastır. Gerekli olması durumunda, sayaç yeri değişikliği, dengeleme birimi kayıt değişiklik ihtiyacının Sistem İşletmecisi tarafından belirlenip Piyasa İşletmecisi tarafından ilgili piyasa katılımcısına bildirilmesinden itibaren 3 ay içerisinde tamamlanır.

(8) Dengeleme birimi olma talebi uygun bulunan bir tüketim tesisinin dengeleme birimi olarak kaydedilebilmesi için Sistem İşletmecisi tarafından talep edilmesi halinde gerekli izleme ve veri iletişim sistemlerinin Sistem İşletmecisinin koordinasyonunda kurulması ilgili piyasa katılımcısının sorumluluğundadır.

Sayaçlara ilişkin kayıt kuralları

(1) Piyasa katılımcılarının kayıt edilmesi sürecinde, uzlaştırmaya esas her bir veriş-çekiş birimine ilişkin veriş-çekiş miktarının ölçülmesini veya hesaplanmasını sağlayacak sayaçlar kayıt altına alınır. Uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerine ilişkin aşağıda belirtilen elektrik enerjisi akışlarının ölçülmesini sağlayacak sayaçların kayıt altına alınması esastır:

a) İletim sistemine verilen ya da iletim sisteminden çekilen elektrik enerjisi,

b) İkili anlaşma yapmak yoluyla bölgesinde bulunduğu perakende satış lisansı sahibi dağıtım şirketinin dışında bir tedarikçiden elektrik enerjisi alımı yapan serbest tüketici tarafından dağıtım sisteminden çekilen elektrik enerjisi,

c) Üretim, otoprodüktör ve otoprodüktör grubu lisansına sahip piyasa katılımcılarının tüketim birimleri ile otoprodüktör grubu ortağı tüketim birimleri tarafından dağıtım sisteminden çekilen elektrik enerjisi,

ç) Üretim, otoprodüktör ve otoprodüktör grubu lisansına sahip üretim birimleri tarafından dağıtım sistemine verilen elektrik enerjisi,

d) İki dağıtım sistemi arasındaki alış-verişe esas elektrik enerjisi,

e) Dengeleme birimlerinin sisteme bağlantı noktalarındaki elektrik enerjisi.

İKİNCİ BÖLÜM

Kayıt Süreci

Kayıt işlemlerinin kapsamı

(1) Kayıt süreci kapsamında;

a) Piyasa katılımcılarının tüzel kişiliklerine,

b) Piyasa katılımcılarının kendi uzlaştırma hesaplarına kayıt ettirmek istedikleri uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerine,

c) Piyasa katılımcılarının dengeden sorumlu gruba dahil olmalarına,

ç) Kayıt altına alınan her bir uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimine ait uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi konfigürasyonu içerisinde yer alan sayaçlara,

d) Piyasa katılımcılarının dengeleme güç piyasasına katılımlarına ve kendi uzlaştırma hesaplarına kayıt ettirmekle yükümlü oldukları dengeleme birimlerine,

e) Piyasa katılımcılarının gün öncesi piyasasına katılımlarına

ilişkin kayıt işlemleri gerçekleştirilir.

Piyasa katılım anlaşması ve gün öncesi piyasası katılım anlaşması

(1) Katılımcının kayıt dosyasında yer alan tüm bilgi ve belgelerin doğruluğunu teyit ettiğini, dengeleme ve uzlaştırma yönetmeliği kapsamındaki yükümlülüklerini kabul ve taahhüt ettiğini bildiren ve denge sorumluluğuna ilişkin piyasa katılımcılarının yükümlülüklerini içeren maddelerden oluşan Piyasa Katılım Anlaşması ve gün öncesi piyasasına katılan piyasa katılımcılarının gün öncesi piyasasına katılımlarına ilişkin yükümlülüklerini içeren maddelerden oluşan Gün Öncesi Piyasası Katılım Anlaşması Piyasa İşletmecisi tarafından hazırlanarak Kurum onayına sunulur.

(2) Tüm piyasa katılımcıları, Kurum tarafından onaylanmış tip Piyasa Katılım Anlaşmasını, gün öncesi piyasasına katılan piyasa katılımcıları ayrıca Kurum tarafından onaylanmış tip Gün Öncesi Piyasası Katılım Anlaşmasını imzalayarak Piyasa İşletmecisine sunar.

Piyasa katılımcılarının tüzel kişilik kayıt başvurusu

(1) Üretim, otoprodüktör ve otoprodüktör grubu lisansı alan piyasa katılımcıları üretim tesislerinin tesis geçici kabulleri yapılarak tesislerinin enerjilendirilmesinden önceki 15 iş günü içerisinde tüzel kişilik kayıtlarını tamamlayacak şekilde, Piyasa İşletmecisine tüzel kişilik kayıt başvurusunda bulunur.

(2) Perakende ve toptan satış şirketi lisansı alan piyasa katılımcıları lisans yürürlük tarihlerini takip eden 15 iş günü içerisinde Piyasa İşletmecisine tüzel kişilik kayıt başvurusunda bulunur.

(3) Piyasa katılımcıları; tüzel kişiliklerine ait bilgileri onaylanmak üzere Piyasa Yönetim Sistemine (PYS) girdikten sonra;

a) Piyasa Katılım Anlaşması,

b) Lisanslarının temsil ve ilzama yetkili kişi veya kişilerce şirket kaşesi üzerine imzalanmış suretini,

c) Tüzel kişilik kayıt formunu,

ç) Belgelerde imzası bulunan kişilerin yetki belgeleri ve imza sirkülerlerinin aslı ya da noter onaylı suretini,

d) Ticaret sicil gazetesi fotokopisini

bir ön yazı ile Piyasa İşletmecisine elden teslim ederek tüzel kişilik kaydı başvurusunda bulunur.

(4) Piyasa katılımcılarının, onaylanmak üzere tüzel kişilik bilgilerini PYS’ye girmeleri zorunludur. PYS’de onaylanmak üzere tüzel kişilik bilgileri bulunmayan piyasa katılımcılarının kayıt müracaatları işleme konmaz ve bu durum ilgili piyasa katılımcısına yazılı olarak bildirilir. Kayıt süreci, piyasa katılımcılarının PYS’ye onaylanmak üzere tüzel kişilik bilgilerinin girilmesini müteakip başlar.

Piyasa katılımcılarının tüzel kişilik başvurularının inceleme ve değerlendirilmesi

(1) Piyasa İşletmecisi, başvuru dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere ilişkin inceleme ve değerlendirme ile söz konusu bilgi ve belgelerin PYS’ye girilmiş bilgilerle uygunluğuna ilişkin incelemeleri başvuru tarihini izleyen 10 iş günü içerisinde tamamlar.

(2) İnceleme ve değerlendirme neticesinde tespit edilen eksiklikler ve söz konusu eksikliklerin giderilmemesi halinde tüzel kişilik kaydı işleminin yapılamayacağı hususu başvuru yapan piyasa katılımcısına bildirilerek, eksiklerin giderilmesi için 10 iş günü süre verilir.

(3) Başvuru dosyaları uygun bulunan veya tespit edilen eksikliklerini 10 iş günü içerisinde tamamlayan piyasa katılımcısının başvurusunun kabul edildiği ilgili piyasa katılımcısına bildirilir ve PYS üzerinden yaptığı kayıt başvurusu da onaylanır. Tüzel kişilik kayıt başvurusu kabul edilen piyasa katılımcısına Piyasa İşletmecisi tarafından ETSO tarafından belirlenen standartlara uygun EIC kodu verilir.

(4) Eksiklerini zamanında tamamlamayan piyasa katılımcılarının tüzel kişilik kayıt işlemi yapılmaz ve PYS üzerinden yaptıkları kayıt başvurusu da onaylanmaz. Başvuru dosyası piyasa katılımcısına elden iade edilerek durum Kuruma bildirilir.

(5) Başvuru dosyasının inceleme ve değerlendirmesi sırasında ihtiyaç duyulan her türlü ek bilgi ve belge lisans sahibi tüzel kişilerden istenebilir ve tüzel kişiyi temsile yetkili şahıslar doğrudan görüşme yapmak üzere çağrılabilir.

(6) Piyasa katılımcıları, ancak tüzel kişilik kayıt işlemlerinin tamamlanmasından sonra, kayıt sürecinin diğer aşamalarına geçebilir. Piyasa Katılım Anlaşmasını imzalamış ve tüzel kişilik kayıt sürecini tamamlamış olan bir toptan satış lisansı sahibi tüzel kişi niteliğindeki piyasa katılımcısı, dengeden sorumlu taraf olarak kaydedilir. Piyasa Katılım Anlaşmasını imzalamış ve tüzel kişilik kayıt sürecini tamamlamış diğer tüm piyasa katılımcılarının dengeden sorumlu taraf olarak kaydedilebilmeleri için sorumlu oldukları tüm uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerine ilişkin kayıtları tamamlamış olmaları esastır.

Uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerinin kayıt işlemi

(1) Piyasa katılımcıları, sorumlu oldukları uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerini Piyasa İşletmecisine kayıt ettirirken

a) Kayıt edilecek uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerine ait ölçüm ve bağlantı noktalarını gösteren ve ilgili dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi ya da TEİAŞ tarafından onaylı tek hat şeması,

b) Bağlantı anlaşmasının birer kopyası,

c) Tüzel kişilik kaydı sırasında teslim edilmiş olanlar hariç olmak üzere, üretim tesislerine ait lisanslarının temsil ve ilzama yetkili kişi veya kişilerce şirket kaşesi üzerine imzalanmış sureti,

ç) Üretim tesislerine ait geçici kabul tutanağı,

d) Uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi kayıt formu,

e) Piyasa katılımcısının bir serbest tüketiciye ait çekiş birimlerine elektrik enerjisi tedarik etmesi halinde,

1) söz konusu serbest tüketicinin, serbest tüketici niteliği taşıdığını gösterir belge ile bir önceki tedarikçisine karşı yükümlülüklerini yerine getirmiş olduğunu gösterir belgeler,

2) serbest tüketicilere satışlar için enerji alım-satım bildirim formu

f) Piyasa katılımcısının kendisine ait olmayan bir tüketim birimini dengeleme birimi olarak kayıt ettirecek olması durumunda, ilgili tüketim birimine sahip tüzel kişinin, tüketim tesisini ilgili piyasa katılımcısı adına kayıt ettirmesi konusunda onay verdiğini bildirir belge

Piyasa İşletmecisine elden teslim edilir.

(2) Bir piyasa katılımcısının yeni bir uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi için kayıt başvurusu yaptığı sırada bir dengeden sorumlu gruba dahil olması durumunda, kayıt başvurusu ilgili piyasa katılımcısı ile dengeden sorumlu grup adına denge sorumluluğunu üstlenmiş olan dengeden sorumlu tarafça ortaklaşa yapılır.

(3) Uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerinin kayıt edilmesi sırasında, söz konusu birime ait uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi konfigürasyonu tanımlanır ve kayıt altına alınır. Ölçüm sistemlerine ilişkin kayıp katsayıları, ölçüm sistemlerinin kayıt edilmesi aşamasında belirlenir.

(4) Kayda alınan her bir uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimine Piyasa İşletmecisi tarafından ETSO standartlarında uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi kodu verilir.

(5) Uzlaştırmaya esas veriş-çekiş biriminin kaydının tamamlanabilmesi için;

a) Uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi konfigürasyonu içerisinde yer alan sayaçların kaydının tamamlanmış olması,

b) Piyasa katılımcısının ya da piyasa katılımcısının uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi kaydını gerçekleştirdiği sırada bir dengeden sorumlu gruba dahil olması durumunda, dengeden sorumlu grup adına denge sorumluluğunu üstlenmiş olan dengeden sorumlu tarafın, Piyasa İşletmecisine vermiş olduğu teminatların toplam miktarının, kaydı yapılmakta olan uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi dahil olmak üzere piyasa katılımcısına ilişkin toplam riske maruz değeri karşılayacak seviyede olması

gereklidir.

(6) Bir piyasa katılımcısının yeni bir uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi kaydı yapması ile bir dengeden sorumlu gruba dahil olma süreçlerini eş zamanlı olarak gerçekleştirmesi durumunda geçerli olmak üzere, uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi kaydının tamamlanması için piyasa katılımcısının bu maddenin beşinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen şartı sağlaması aranmaz. Uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi kaydının tamamlanması için gereken teminatın ilgili dengeden sorumlu tarafça karşılanması gerekir.

(7) Sisteme ilk kez enerji verecek bir üretim tesisinin Piyasa İşletmecisine uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi kaydının yapılmasından sonra dengeleme mekanizması ve uzlaştırma uygulamalarına katılması, söz konusu üretim tesisinin veya üretim tesisinin ünite veya ünitelerinin Bakanlık geçici kabul heyeti ve ilgili TEİAŞ ve/veya dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi yetkililerinin hazır bulunacağı geçici kabul işlemleri esnasında tutulan sayaç tespit tutanağına müteakip gerçekleşir. Bakanlık tarafından geçici kabulü yapılmış bir üretim tesisinin veya üretim tesisinin ünite veya ünitelerinin Piyasa İşletmecisine uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi kaydı yaptırmak üzere başvurmamış olması durumunda söz konusu üretim tesisinin dengeleme mekanizması ve uzlaştırma uygulamalarına katılması; Piyasa İşletmecisine uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi kaydının yapılması ve söz konusu uzlaştırmaya esas veriş çekiş birimi konfigürasyonu içerisinde yer alan sayaçların kayıt altına alınmasından sonra gerçekleşir.

Piyasa katılımcılarının dengeden sorumlu gruba katılmaları

(1) Bir piyasa katılımcısının bir dengeden sorumlu gruba katılmak üzere başvurabilmesi için;

a) Tüzel kişilik kaydını tamamlamış olması,

b) Başvuru yaptığı an itibariyle kendisi ile ilişkili tüm uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerine ilişkin kayıtlarını tamamlamış olması

esastır.

(2) Bir piyasa katılımcısının bir dengeden sorumlu gruba katılmak üzere Piyasa İşletmecisine yapacağı başvuru, ilgili piyasa katılımcısı ve dengeden sorumlu grup adına denge sorumluluğunu üstlenmiş olan dengeden sorumlu tarafça ortaklaşa yapılır. Piyasa katılımcısının dengeden sorumlu gruba katılması sürecinin tamamlanması için, dengeden sorumlu grup adına denge sorumluluğunu üstlenmiş olan dengeden sorumlu tarafın Piyasa İşletmecisine vermiş olduğu teminatların toplam miktarının, dengeden sorumlu gruba dahil olan piyasa katılımcısı adına kayıtlı uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimleri dahil olmak üzere dengeden sorumlu tarafa ilişkin toplam riske maruz değeri karşılayacak seviyede olması gerekmektedir. Bir piyasa katılımcısının bir dengeden sorumlu gruba katılımının işlerlik kazanması, gruba katılım ile ilgili işlemlerin tamamlandığı fatura dönemini takip eden ilk fatura dönemi itibariyle başlar.

Sayaçların kayıt işlemi

(1) Uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerinin kayıt edilmesi sırasında, söz konusu birime ilişkin uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi konfigürasyonu içerisinde yer alan sayaçlar kayıt altına alınır.

(2) İlgili mevzuata uygun olmayan sayaçların kayıt işlemi yapılmaz.

(3) İlgili mevzuat çerçevesinde, uzlaştırma dönemi bazında ölçüm yapabilen sayaç takma zorunluluğu bulunan üretim ya da tüketim tesislerine ait söz konusu sayaçlar OSOS sistemi içerisinde yer alır. Sayaçların OSOS ile iletişim kurması için gerekli teçhizatın temini ve işletim masraflarının karşılanması, iletim sistemine bağlı üretim tesisi niteliğindeki uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerinin uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi konfigürasyonlarında yer alan sayaçlar için ilgili üretim faaliyeti gösteren tüzel kişinin, iletim sisteminde yer alan diğer tüm sayaçlar için TEİAŞ’ın, dağıtım sisteminde yer alan tüm sayaçlar için ilgili dağıtım lisansı sahibi tüzel kişinin sorumluluğundadır. Üretim faaliyeti gösteren tüzel kişilerin, kaydı yapılacak sayaçların OSOS ile iletişim kurması için gerekli teçhizatı, OSOS ile iletişimi sağlayacak şekilde, TEİAŞ tarafından belirlenen teknik özelliklere uygun olarak temin etmeleri esastır.

(4) Piyasa İşletmecisi, uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi konfigürasyonu içerisinde yer alan sayaçların kayıt başvuru tarihini izleyen 10 iş günü içerisinde, sayaçların karşılıklı kayıt altına alınmasına ve OSOS ile iletişim kurulmasına ilişkin gerekli işlemlerin yapılması için piyasa katılımcısına ve TEİAŞ’ın ilgili diğer birimleri ve/veya dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiye yazılı bildirimde bulunur. İletim sistemine bağlı üretim tesisi niteliğindeki uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi bulunan üretim faaliyeti gösteren tüzel kişilerin kayıt başvurusunda bulunduğu tarih itibariyle sayaçlarının OSOS ile iletişim kurabilmesi için gerekli teçhizatın montajını gerçekleştirmiş olmaları ve iletişimi sağlayacak altyapı hizmetinin sağlanması için gerekli abonelik işlemlerini tamamlamış olmaları esastır.

(5) Yazılı bildirimde yer alan tarihe kadar piyasa katılımcısının yetkilisi ve TEİAŞ ve/veya dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi yetkilisi tarafından sayaçların kayıt altına alınması için gerekli ölçüm sistemlerinin testleri gerçekleştirilir ve ilk endeks tespit protokolleri düzenlenir.

(6) OSOS ile iletişim kurulması için, TEİAŞ ve/veya dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi koordinasyonu ile gerekli test işlemleri yapılır. Yazılı bildirimde yer alan tarihe kadar, TEİAŞ ve/veya dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi tarafından OSOS ile iletişimin başarılı bir şekilde gerçekleştiğinin onaylanması ile birlikte OSOS ile iletişim kurulmasına ilişkin çalışmalar tamamlanmış olur.

(7) Mevcut tesislerdeki sayaçların damga süreleri kontrol edilir; TEİAŞ ve/veya ilgili dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi yetkilileri tarafından gerekli bulunması halinde, damga yenileme süreleri dolmamış sayaçlar da teste tabi tutulur.

(8) Düzenlenen test tutanağı ve ilk endeks tespit protokolü piyasa katılımcısı yetkilisi ve TEİAŞ ve/veya dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi yetkilisi tarafından imza altına alınarak, Piyasa İşletmecisine 5 iş günü içerisinde teslim edilir. Taraflarca imzalanmış test tutanağı ve ilk endeks tespit protokolünün Piyasa İşletmecisine teslim edilmesi ve OSOS ile iletişim kurulmasına ilişkin çalışmaların tamamlanması ile sayaçlar kayıt altına alınmış olur.

(9) Kayıt edilen sayaçlar için uygulanacak dağıtım sistemi kayıp katsayısı, Kurum tarafından belirlenen kayıp katsayıları hesaplama metodolojisi kullanılarak dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler tarafından hesaplanır ve Kuruma sunulur.

(10) TEİAŞ ve/veya dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler, Kurum tarafından belirlenen kayıp katsayıları hesaplama metodolojisini, Kurul tarafından onaylanan kayıp katsayıları tablosunu ve 80 inci maddede belirtilen kriterleri dikkate alarak transformatör kaybı ve/veya hat kaybı uygulanıp uygulanmayacağını tespit eder. Transformatör ve/veya hat kaybı uygulanması gereken durumlarda transformatöre ve/veya hatta ait ilgili Kurul Kararı ile belirlenen transformatör ve hat kayıp katsayısı formülüne ilişkin karakteristik bilgiler TEİAŞ ve/veya dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler tarafından tek hat şemasına işlenir ve ilk endeks tespit tutanağı ile birlikte Piyasa İşletmecisine teslim edilir.

(11) Devreye alınacak yeni üretim tesislerinin ve/veya yeni ünitelerin iletim sistemine bağlantısının gerçekleştirilip ilk kez enerjilendirilmesi öncesinde gerçekleştirilen tesis geçici kabulü sonucunda geçici kabul heyeti tarafından hazırlanan sayaç tespit tutanağı, ilk endeks tespit protokolü olarak kabul edilir.

(12) Başka bir uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi konfigürasyonu içerisinde de yer alan ve önceden kayıt altına alınmış sayaçlar yeniden kayıt edilmez. Piyasa İşletmecisi tarafından gerekli görülmesi halinde yeniden ilk endeks tespiti yaptırılır.

Dengeleme birimlerinin kayıt işlemi

(1) Piyasa katılımcıları, dengeleme birimlerini Piyasa İşletmecisine kayıt ettirir.

(2) Dengeleme biriminin kayıt edilmesi esnasında, ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde dengeleme birimlerine ilişkin olarak sağlanması gereken bilgi ve belgeler ile teknik parametreler, dengeleme birimini kayıt ettiren piyasa katılımcısı tarafından PYS’ye kaydedilir ve Piyasa İşletmecisine sunulur.

(3) Dengeleme birimine ait Sistem İşletmecisinin ihtiyaç duyacağı teknik parametre bilgileri, gerekli incelemeler yapılmak üzere Sistem İşletmecisine gönderilir. Sistem İşletmecisi tarafından 10 iş günü içerisinde gerçekleştirilen inceleme sonucu, Sistem İşletmecisinin onayı ile ilgili üretim tesisi veya ünite dengeleme birimi olarak, piyasa katılımcısı adına kaydedilir.

(4) Dengeleme birimi, uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerine ve dengeleme birimlerine ilişkin kuralları sağlayan daha küçük bir dengeleme birimi içermez.

(5) Bakanlık geçici kabulü tamamlanmamış üretim tesisleri dengeleme birimi olarak kaydedilemez. Bir üretim tesisi, dengeleme birimi kaydı tamamlanana kadar, uzlaştırmaya esas çekiş birimi olarak işlem görür.

Piyasa katılımcılarının gün öncesi piyasasına katılımlarına ilişkin işlemler

(1) Tüzel kişilik kaydını ve başvuru yaptığı an itibariyle kendisi ile ilişkili tüm uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerine ilişkin kayıtlarını tamamlamış olan piyasa katılımcıları gün öncesi piyasasına kayıt işlemlerini gerçekleştirmek üzere Piyasa İşletmecisine başvuruda bulunabilirler.

(2) Gün öncesi piyasasına katılıma ilişkin başvuru öncelikle PYS üzerinden gerçekleştirilir. Gerekli görülmesi halinde Piyasa İşletmecisi tarafından ilan edilecek bilgi ve belgeler bildirilen formatta Piyasa İşletmecisine sunulur.

(3) Gün öncesi piyasasına katılacak olan piyasa katılımcılarının, gün öncesi piyasasına ilişkin piyasa katılımcılarının yükümlülüklerini de içeren Gün Öncesi Piyasası Katılım Anlaşmasını imzalamaları esastır. Gün Öncesi Piyasası Katılım Anlaşmasının ilgili piyasa katılımcısı tarafından imzalanması ile ilgili piyasa katılımcısının gün öncesi piyasasına katılımına ilişkin kayıt işlemleri tamamlanmış olur.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Kayıt Bilgilerinin Güncellenmesi

Kayıt bilgilerinin güncellenmesi

(1) Piyasa katılımcısına ait kayıt bilgileri;

a) Piyasa katılımcısına ait bilgilerin değişmesi,

b) Mevcut dengeleme birimlerine ait bilgilerin değişmesi veya silinmesi,

c) Mevcut uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerine ait bilgilerin değişmesi veya silinmesi,

ç) Mevcut ölçüm sistemlerine ilişkin bilgilerin değişmesi veya silinmesi,

d) Yeni bir dengeleme biriminin kayıt altına alınması,

e) Yeni bir uzlaştırmaya esas veriş-çekiş biriminin kayıt altına alınması,

f) Yeni bir ölçüm sisteminin kayıt altına alınması,

g) Bir piyasa katılımcısının bir dengeden sorumlu gruba katılması ya da dahil olduğu dengeden sorumlu grubu değiştirmesi

hallerinde güncellenir.

(2) Piyasa katılımcıları, portföylerinde yer alan uzlaştırmaya esas veriş çekiş birimlerini portföylerinden çıkarma ile ilgili taleplerini, içinde bulunulan ayın en geç 18 inci günü saat 16:00’ya kadar Piyasa İşletmecisine bildirdikleri takdirde, içinde bulunulan ayın son günü saat 24:00’te yapılan sayaç okumaları, ilgili piyasa katılımcısı için son okuma olarak kabul edilir ve söz konusu uzlaştırmaya esas veriş çekiş birimleri ilgili piyasa katılımcısının portföyünden çıkarılır. Piyasa katılımcısının portföylerinde yer alan uzlaştırmaya esas veriş çekiş birimlerini portföylerinden çıkarma ile ilgili taleplerini bildirdiklerinde bir dengeden sorumlu gruba dahil olmaları durumunda, dengeden sorumlu grup adına denge sorumluluğunu üstlenmiş olan dengeden sorumlu taraf konu hakkında bilgilendirilir.

(3) Talep birleştirmek suretiyle kazanılan serbest tüketici tüzel kişiliği içerisinde yer alan tüketim noktalarından bir ya da birden fazlasının söz konusu tüzel kişilikten ayrılması durumunda; kapsam dışına çıkan tüketim noktaları nedeni ile söz konusu tüzel kişiliğin serbest tüketici niteliğinin devam edip etmediğine ilişkin bilgiler, tedarikçisi tarafından Piyasa İşletmecisine bildirilir. Söz konusu bilgilerin Piyasa İşletmecisine ulaşmasını müteakip Piyasa İşletmecisi, kapsam dışına çıkan tüketim noktalarını ilgili piyasa katılımcısının portföyünden çıkartılması için ilgili dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi ya da kişilere son okuma talimatı verir.

(4) Bir güncelleme işleminin birden fazla piyasa katılımcısının kaydını etkilemesi durumunda, etkilenen piyasa katılımcılarının kayıt güncellemeleri eş zamanlı olarak yapılır.

(5) Bir piyasa katılımcısının, uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimini kendi hesabına kayıt ettirmek suretiyle tedarik yaptığı serbest tüketiciye tedarik yapmaktan vazgeçmek ve bu doğrultuda söz konusu serbest tüketiciye ait uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimini kendi kaydından çıkartmak istemesi halinde, kayıt değişikliği başvurusu piyasa katılımcısı ile serbest tüketici arasındaki ikili anlaşmanın buna ilişkin hükümleri doğrultusunda yapılır.

(6) Bir piyasa katılımcısının halihazırda sistemde kayıtlı bir uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimini portföyüne kaydetmek istemesi veya sistemde kayıtlı bir uzlaştırmaya esas veriş-çekiş biriminin kayıt bilgilerinde değişiklik olması durumunda 28 inci maddede tarif edilen süreçler uygulanır. Ancak söz konusu maddenin birinci fıkrasında belirtilen belgelerden sadece değişiklik olanlar Piyasa İşletmecisine yeniden sunulur.

Piyasa katılımcılarının dengeden sorumlu gruptan ayrılmaları

(1) Bir piyasa katılımcısının dahil olduğu dengeden sorumlu gruptan ayrılmasına ilişkin kayıt değişikliği başvurusu, ilgili piyasa katılımcısı ve dengeden sorumlu grup adına denge sorumluluğunu üstlenmiş dengeden sorumlu taraf arasındaki anlaşmanın bu konuya ilişkin hükümleri doğrultusunda, ilgili piyasa katılımcısı veya dengeden sorumlu tarafça yapılır. İlgili başvuru, kayıt değişikliğinin geçerli olacağı fatura döneminin başlangıcından en geç 2 iş günü öncesine kadar Piyasa İşletmecisine bildirilir. Kayıt değişikliği, başvuruda belirtilen fatura döneminin başlangıç zamanı itibariyle geçerlilik kazanır.

(2) Bir dengeden sorumlu gruptan ayrılıp başka bir dengeden sorumlu gruba katılmayan piyasa katılımcılarının kayıtları Piyasa İşletmecisi tarafından güncellenerek bu piyasa katılımcıları dengeden sorumlu taraf olurlar.

DÖRDÜNCÜ KISIM

Gün Öncesi Dengelemeye İlişkin Hükümler

BİRİNCİ BÖLÜM

Gün Öncesi Planlama

Gün öncesi planlamanın esasları

(1) Gün öncesi planlama, bu Yönetmelik hükümleri doğrultusunda, Elektrik Piyasası Şebeke Yönetmeliği ve Elektrik Piyasası Arz Güvenilirliği ve Kalitesi Yönetmeliği hükümleri dikkate alınarak, bir gün sonrasına yönelik olarak öngörülen saatlik talebin;

a) işletme güvenliği ve sistem bütünlüğü sağlanacak şekilde,

b) arz güvenilirliği ve arz kalitesine ilişkin kriterler doğrultusunda,

c) dengeleme maliyetlerini en aza indirecek şekilde

dengelenmesi esasına dayalı olarak yürütülür.

(2) Gün öncesi planlamaya ilişkin işlemler aşağıdaki genel esaslar çerçevesinde yürütülür;

a) Tüm piyasa katılımcılarının gün öncesi planlamaya katılımları zorunludur, kendi adına kayıtlı dengeleme birimi olan piyasa katılımcıları gün öncesi planlama kapsamında yük alma, yük atma teklifi sunarlar,

b) Gün öncesi planlama teklifleri günlük olarak, saatlik bazda verilir. Her bir gün, 00:00’dan başlayıp, ertesi gün 00:00’da sona eren saatlik zaman dilimlerinden oluşur,

c) Gün öncesi planlamaya sunulan tüm teklifler belli bir dengeleme birimi, belli bir gün ve o gün içindeki belli bir zaman dilimi için geçerlidir,

ç) Gün öncesi planlamaya sunulan tekliflerde, sunulan teklifin yapısı ile uyumlu olacak şekilde, ilgili dengeleme birimine ait teknik olarak gerçekleştirilebilecek tüm kapasitenin teklif edilmesi esastır. Dengeleme güç piyasasına teklif verme aşamasından önce 27/12/2008 tarihli ve 27093 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasası Yan Hizmetler Yönetmeliği kapsamında sağlaması zorunlu olan primer frekans kontrolü rezerv miktarına karşılık gelen kapasite bu kapasitenin haricindedir. Hidrolik üretim tesisleri teklif edebilecekleri kapasiteyi belirlerken su kullanımı ve rezerv yönetimine ilişkin kısıtları dikkate alabilirler,

d) Gün öncesi planlamada gerçekleşen işlemler ilgili zaman dilimi boyunca sabit seviyeli arz ya da talebe karşılık gelir,

e) Gün öncesi planlamada kabul edilen yük alma, yük atma teklifleri ilgili piyasa katılımcısı için fiziksel elektrik arzı ya da talebi yükümlülüğü doğurur,

f) Gün öncesi planlamada sonuçlandırılan her bir işlem, ilgili talimat süresince, aktif elektrik enerjisinin uzlaştırmaya esas elektrik enerjisi teslim noktasında teslim edilmesi suretiyle gerçekleştirilir,

g) Gün öncesi planlamada sonuçlandırılan her bir işlemde Piyasa İşletmecisi ilgili piyasa katılımcısına taraftır.

Gün öncesi planlama süreci

(1) Gün öncesi planlama, günlük olarak yürütülür ve aşağıda belirtilen adımlardan meydana gelir:

a) Her gün saat 10:30 itibarı ile, Sistem İşletmecisi tarafından, bir sonraki güne ait talep tahmini, PYS aracılığıyla duyurulur.

b) Her gün saat 10:30’a kadar, Sistem İşletmecisi tarafından, bir sonraki güne ait kuvvetle muhtemel sistem kısıtları PYS’nin gün öncesi planlama modülüne girilir.

c) Her gün saat 10:30’a kadar, gün öncesi planlamaya katılan piyasa katılımcıları tarafından, ilgili her bir dengeleme birimi için denge sorumlulukları doğrultusunda belirlenen GÜP’ler ve gün öncesi yük alma, yük atma teklifleri, PYS aracılığıyla Piyasa İşletmecisine bildirilir.

ç) Her gün saat 10:30’a kadar, tüm piyasa katılımcıları tarafından, her bir piyasa katılımcısının adına kayıtlı tüketim birimleri için takip eden günün her bir saati için toplam tüketim tahminleri PYS aracılığıyla Piyasa İşletmecisine bildirilir.

d) Her gün saat 10:30 – 12:30 arasında;

1) Piyasa İşletmecisi, bir sonraki güne ait her bir saat için, öngörülen saatlik talebi dengeleyecek kısıtsız üretim/tüketim programını PYS’nin gün öncesi planlama modülü aracılığıyla oluşturur,

2) Piyasa İşletmecisi, kısıtsız üretim/tüketim programının oluşturulması için kullanılan saatlik, blok ve esnek tekliflere ilişkin fiyatları dikkate alarak, bir sonraki günün her bir saati için, gün öncesi planlama kapsamındaki sistem marjinal fiyatlarını PYS’nin gün öncesi planlama modülü aracılığıyla belirler,

3) Piyasa İşletmecisi gün öncesi yük alma, yük atma tekliflerini Sistem İşletmecisi tarafından gün öncesi planlama modülüne girilmiş olan sistem kısıtlarını da dikkate alarak gün öncesi planlama modülü aracılığıyla değerlendirir. Piyasa İşletmecisi kabul edilmiş olan tüm tekliflere ilişkin gün öncesi planlama kapsamındaki yük alma, yük atma talimatlarını PYS aracılığıyla oluşturur ve talimatları ilgili piyasa katılımcılarına bildirir.

e) Her gün saat 12:30 – 13:00 arasında; gün öncesi planlamaya katılan piyasa katılımcıları Piyasa İşletmecisi tarafından kendilerine bildirilen gün öncesi planlama kapsamındaki yük alma, yük atma talimatlarının, ilgili yük alma, yük atma teklifleri ile tutarlı olup olmadıklarını kontrol ederek tutarlı olmayan talimatlar ile ilgili olarak Piyasa İşletmecisine itirazda bulunabilirler.

f) Her gün saat 13:00 – 14:00 arasında; Piyasa İşletmecisi itirazları değerlendirerek gerekirse gün öncesi planlama kapsamındaki sistem marjinal fiyatlarını yeniden belirler, ilgili piyasa katılımcılarına kabul edilmiş olan tüm tekliflere ilişkin gün öncesi planlama kapsamındaki yük alma, yük atma talimatlarını bildirir ve gün öncesi planlama kapsamındaki sistem marjinal fiyatlarını yayımlar. Herhangi bir itiraz olmaması durumunda, daha önce hesaplanmış olan sistem marjinal fiyatları Piyasa İşletmecisi tarafından hiçbir suretle değiştirilemez.

g) Her gün saat 14:00’a kadar Piyasa işletmecisi tüm sistem için gün öncesi programını sonuçlandırır.

Sistem İşletmecisi tarafından talep tahmininin bildirilmesi

(1) Sistem İşletmecisi tarafından, her gün saat 10:30’a kadar, bir sonraki güne ait talep tahmini, PYS aracılığıyla yayımlanır.

(2) Sistem İşletmecisi tarafından duyurulan talep tahmini; duyurunun yapıldığı günü takip eden gün saat 00:00’dan başlayarak, saat 24:00’e kadar olan dönemdeki her bir saat içerisinde, sistemdeki tüm üretim tesisleri tarafından karşılanacak toplam talep (MWh) bilgisini içerir.

(3) Sistem İşletmecisi tarafından duyurulan talep tahmininin, var olan imkanlar dahilinde en güncel verilere dayanılarak hazırlanmış olması esastır.

GÜP’lerin ve tüketim tahminlerinin yapısı, içeriği ve bildirilmesi

(1) GÜP, kapsadığı zaman dilimi içerisinde her bir saat için, MWh cinsinden, bir üretim tesisi tarafından gerçekleştirilmesi planlanan saatlik toplam aktif elektrik enerjisi üretim ya da bir tüketim birimi tarafından gerçekleştirilmesi planlanan saatlik toplam aktif elektrik enerjisi tüketim miktarı bilgilerinden oluşur ve bildirimin yapıldığı günü takip eden gün 00:00 ile 24:00 saatleri arasındaki dönemi kapsar. Gün öncesi planlama kapsamında verilen GÜP’ler uzlaştırmaya esas elektrik enerjisi teslim noktası bazındadır.

(2) Üretim tesisi niteliğinde olan tüm uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimleri, GÜP bildirimi yapmakla yükümlüdür.

(3) Gün öncesi planlama kapsamındaki dengeleme birimlerine ilişkin, ilgili dengeleme birimi bazında belirlenen GÜP’ler her gün saat 10:30’a kadar, 48 inci madde hükümleri doğrultusunda, mevcut olan tüm iletişim imkanları kullanılarak PYS aracılığıyla, Piyasa İşletmecisine bildirilir. GÜP’lerin belirtilen zamana kadar bildirilmemesi durumunda, bir önceki güne ait GÜP’ler geçerli olur.

(4) GÜP vermekle yükümlü olan ancak dengeleme birimi olmayan üretim tesislerine ilişkin, uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi bazındaki GÜP’ler, her gün saat 10:30’a kadar PYS aracılığıyla bildirilir. Dengeleme birimi olmayan üretim tesislerine ilişkin yapılan GÜP bildirimlerinin, ilgili piyasa katılımcısının kendi yükümlüklerini karşılanmasından sonra arta kalan kısmı, Sistem İşletmecisi ile yapılmış bir ikili anlaşma olarak değerlendirilir.  PYS’ye erişimi olmayan piyasa katılımcıları GÜP’lerini saat 09:00’a kadar üretim tesisinin bağlı olduğu BYTM’ne bildirir. Bu durumda, BYTM’ler kendilerine bildirilen GÜP’leri, PYS’ye girerler. BYTM’ler kendi bölgeleri içindeki üretim tesisi niteliğindeki uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerine ilişkin GÜP’lerin her gün saat 10:30’a kadar PYS’ye girilmesini takip etmek ve sağlamakla sorumludurlar.

(5) Tüketim tahminleri, piyasa katılımcılarının kendi adlarına kayıtlı ancak dengeleme birimi olmayan tüketim tesisleri vasıtasıyla tüketmeyi öngördükleri, bir gün sonrasına ilişkin saatlik MWh cinsinden tahmin edilen tüketim bilgisinden oluşur. Tüketim tahminleri tüm piyasa katılımcıları tarafından her gün saat 10:30’a kadar, PYS aracılığıyla Piyasa İşletmecisine bildirilir. Bir piyasa katılımcısı tarafından ilgili güne ilişkin bir tüketim tahmini bildirimi yapılmaması durumunda, ilgili piyasa katılımcısına ilişkin GÜP ve ikili anlaşma miktarı dikkate alınarak belirlenen net değer, ilgili piyasa katılımcısı için tüketim tahmini olarak dikkate alınır.

(6) Piyasa katılımcılarının ilgili üretim/tüketim tesislerinin üretim/tüketimlerini, herhangi bir talimat almadığı sürece, GÜP’lerinde ve tüketim tahminlerinde belirtildiği şekilde gerçekleştirmeleri esastır.

Gün öncesi planlama kapsamındaki yük alma, yük atma teklifleri

(1) Gün öncesi planlamaya katılan piyasa katılımcıları, gün öncesi planlama kapsamında saatlik ve/veya blok ve/veya esnek yük alma teklifleri ile saatlik ve/veya blok yük atma teklifleri sunabilirler. Gün öncesi planlama kapsamında verilen tüm yük alma, yük atma teklifleri uzlaştırmaya esas elektrik enerjisi teslim noktası bazındadır.

(2) Herhangi bir saat için gün öncesi planlama kapsamındaki bir dengeleme birimine ilişkin yük alma yönünde sunulan tüm tekliflerin ilgili dengeleme birimi tarafından aynı anda yerine getirilebilir olması esastır. Aynı şekilde, herhangi bir saat için bir gün öncesi planlama kapsamındaki dengeleme birimine ilişkin yük atma yönünde sunulan tüm tekliflerin ilgili dengeleme birimi tarafından aynı anda yerine getirilebilir olması esastır.

(3) Gün öncesi planlama kapsamında sunulan yük alma, yük atma teklifleri farklı saatler için değişiklik gösterebilen miktar ve fiyat bilgilerinden meydana gelir. Bildirilen tüm teklif fiyatları yüzde birlik hassasiyete sahiptir ve Türkiye’nin resmi para birimindedir. Bildirilen tüm yük alma ve yük atma teklif miktarları 1 MWh ve katları cinsinden ifade edilir.

(4) Gün öncesi planlama kapsamında sunulan yük alma, yük atma teklifleri en az aşağıdaki bilgileri içerir;

a) İlgili piyasa katılımcısının adı ve gün öncesi planlamaya katılım kodu,

b) Teklifin geçerli olduğu gün,

c) Esnek teklifler dışında, teklifin geçerli olduğu zaman dilimi,

ç) Teklif tipi,

d) Fiyat ve miktar bilgisi.

(5) Gün öncesi planlama kapsamında sunulan tüm yük alma, yük atma tekliflerinin yapısı ve hangi bilgileri içermesi gerektiği Piyasa İşletmecisi tarafından belirlenerek Piyasa Yönetim Sistemi (PYS) aracılığıyla piyasa katılımcılarına bildirilir.

Saatlik yük alma ve yük atma tekliflerinin yapısı ve içeriği

(1) Gün öncesi planlamaya katılan piyasa katılımcıları, bir gün sonrası için, saatlik olarak gün öncesi planlama kapsamındaki dengeleme birimleri bazında gerçekleştirebilecekleri üretim/tüketim artış ya da azalmalarına ilişkin saatlik yük alma ve yük atma tekliflerini; teklif fiyatlarını ve teklif miktarlarını içerecek şekilde, bir sonraki günün her saati için, PYS aracılığıyla Piyasa İşletmecisine bildirirler.

(2) Saatlik yük alma teklifleri, gün öncesi planlamaya katılan piyasa katılımcısının, bir sonraki günün her bir saati için ilgili dengeleme biriminin, ilk seviye için GÜP’üne, diğer seviyeler için bir önceki seviyede belirtilmiş olan üretim ya da tüketime göre yapmayı teklif ettiği üretim artış ya da tüketim azalmasının MWh cinsinden miktarını ve bu üretim artışı ya da tüketim azalması için talep ettiği birim fiyatı (TL/MWh) içerir.

(3) Saatlik yük atma teklifleri, gün öncesi planlamaya katılan piyasa katılımcısının, bir sonraki günün her bir saati için ilgili dengeleme biriminin, ilk seviye için GÜP’üne, diğer seviyeler için bir önceki seviyede belirtilmiş olan üretim ya da tüketime göre yapmayı teklif ettiği üretim azalması ya da tüketim artışının MWh cinsinden miktarını ve bu üretim azalması ya da tüketim artışı için ödemeyi teklif ettiği birim fiyatı (TL/MWh) içerir.

(4) Gün öncesi planlamaya katılan piyasa katılımcıları yük alma ve yük atma yönünde ayrı ayrı olmak üzere 15 miktar seviyesinde saatlik yük alma ve yük atma teklifi bildirebilirler. Hidroelektrik santraller hariç olmak üzere, saatlik yük alma ve yük atma teklif miktarlarına ilişkin fiyatlar yük alma ve yük atma yönünde ayrı ayrı olmak ve tüm miktar seviyeleri için tek bir fiyat olmak üzere piyasa katılımcısı tarafından bildirilir. Hidroelektrik santraller her bir miktar seviyesi için ayrı teklif fiyatı bildirebilirler. Bildirilen tüm saatlik yük alma ve yük atma teklif miktarlarına ilişkin fiyatlar en az sıfıra eşit ya da sıfırdan büyüktür ve yüzde birlik hassasiyete sahiptir. Tüm saatlik yük alma teklifleri, bir sonraki teklif seviyesinin fiyatı bir önceki teklif seviyesinin fiyatından yüksek ya da eşit olacak şekilde bildirilir. Aynı şekilde, tüm saatlik yük atma teklifleri, bir sonraki teklif seviyesinin fiyatı bir önceki teklif seviyesinin fiyatından küçük ya da eşit olacak şekilde bildirilir.

(5) Peş peşe gelen takvim günlerine ait olmak şartı aranmaksızın birbirini takip eden hafta sonu, hafta içi ve resmi tatil günlerine ilişkin; gün öncesi planlama kapsamındaki dengeleme birimi bazında, aynı saate denk gelen saatlik yük alma teklif fiyatlarından ikinci güne ilişkin saatlik yük alma teklif fiyatlarının ağırlıklı ortalaması, günlerin yukarıdaki sınıflaması kapsamında aynı özellikte olan birinci güne ilişkin saatlik yük alma teklif fiyatlarının ağırlıklı ortalamasını en fazla % 10 oranında aşabilir. Aynı şekilde, ilgili dengeleme birimi bazında, ikinci güne ilişkin saatlik yük atma teklif fiyatlarının ağırlıklı ortalaması, günlerin yukarıdaki sınıflaması kapsamında aynı özellikte olan birinci güne ilişkin aynı saate denk gelen saatlik yük atma teklif fiyatlarının ağırlıklı ortalamasından en fazla % 10 oranında düşük olabilir.

(6) Bir saate ilişkin saatlik yük alma teklif miktarlarının toplamının, ilgili dengeleme biriminin takip eden saat içerisinde GÜP değerini gerçekleştirebilmesini sağlayacak şekilde, o saat içinde gerçekleştirebileceği üretim artışı ya da tüketim azalması dikkate alınarak belirlenmesi esastır. Aynı şekilde, bir saate ilişkin saatlik yük atma teklif miktarlarının toplamının, ilgili dengeleme biriminin takip eden saat içerisinde GÜP değerini gerçekleştirebilmesini sağlayacak şekilde, o saat içinde gerçekleştirebileceği üretim azalması ya da tüketim artışı dikkate alınarak belirlenmesi esastır.

(7) Gün öncesi planlamaya katılan piyasa katılımcıları, gün öncesi planlama kapsamındaki bir dengeleme birimine ilişkin saatlik tekliflerinin, ilgili dengeleme birimine ilişkin teknik sebeplere dayalı olarak, ancak tamamının kabul edilebileceği şartını taşımasını tercih ederlerse, tekliflerinin kısmi kabul edilemeyeceğini belirtebilirler. Kısmi kabul edilemeyen tekliflere ilişkin oluşturulan talimatların ilgili teklif miktarının tamamını kapsaması esastır.

Blok yük alma ve yük atma tekliflerinin yapısı ve içeriği

(1) Gün öncesi planlamaya katılan piyasa katılımcıları, bir gün sonrası için, birden fazla ardışık saat için geçerli olmak üzere, gün öncesi planlama kapsamındaki dengeleme birimi bazında gerçekleştirebilecekleri üretim/tüketim artış ya da azalmalarına ilişkin blok yük alma ve yük atma tekliflerini, teklif fiyatlarını ve teklif miktarlarını içerecek şekilde, PYS aracılığıyla Piyasa İşletmecisine bildirirler.

(2) Blok yük alma teklifi, gün öncesi planlamaya katılan piyasa katılımcısının, ilgili dengeleme birimi bazında, belirli bir zaman aralığı için yapmayı teklif ettiği sabit miktarlı üretim artışı ya da tüketim azalmasının saatlik MWh cinsinden miktarını ve blok teklifin kapsadığı tüm zaman aralığı için geçerli olmak üzere bu artış ya da azalma için talep ettiği birim fiyatı (TL/MWh) içerir.

(3) Blok yük atma teklifi, gün öncesi planlamaya katılan piyasa  katılımcısının, ilgili dengeleme birimi bazında, belirli bir zaman aralığı için yapmayı teklif ettiği sabit miktarlı üretim azalması ya da tüketim artışının saatlik MWh cinsinden miktarını ve blok teklifin kapsadığı tüm zaman aralığı için geçerli olmak üzere bu azalma ya da artış için ödemeyi teklif ettiği birim fiyatı (TL/MWh) içerir.

(4) Gün öncesi planlamaya katılan piyasa katılımcılarının teklif verebilecekleri bloklar, Sistem İşletmecisi tarafından belirlenip,  Piyasa İşletmecisi tarafından uygulanır. Gün öncesi planlamaya katılan piyasa katılımcılarına PYS aracılığıyla kendi blok tekliflerini tanımlama hakkı verilebilir, ancak bu şekilde tanımlanacak olan blok tekliflerin en az 4 saatlik bir zaman dilimini kapsaması ve gün öncesi planlama kapsamındaki dengeleme birimi bazında bir gün için toplam 5 adedi aşmaması esastır. Gün öncesi planlamaya katılan piyasa katılımcıları gün öncesi planlama kapsamındaki her bir dengeleme birimi için bir günde toplam en fazla 25 adet blok teklif girebilirler.

(5) Peş peşe gelen takvim günlerine ait olmak şartı aranmaksızın birbirini takip eden hafta sonu, hafta içi ve resmi tatil günlerine ilişkin, gün öncesi planlama kapsamındaki dengeleme birimi bazında, aynı saate denk gelen blok yük alma teklif fiyatlarından ikinci güne ilişkin blok yük alma teklif fiyatlarının ağırlıklı ortalaması, birinci güne ilişkin blok yük alma teklif fiyatlarının ağırlıklı ortalamasını en fazla % 10 oranında aşabilir. Aynı şekilde, ilgili dengeleme birimi bazında, aynı saate denk gelen blok yük atma teklif fiyatlarından ikinci güne ilişkin blok yük atma teklif fiyatlarının ağırlıklı ortalaması, günlerin yukarıdaki sınıflaması kapsamında aynı özellikte olan birinci güne ilişkin blok yük atma teklif fiyatlarının ağırlıklı ortalamasından en fazla % 10 oranında düşük olabilir.

(6) Her bir blok teklif ya kapsadığı tüm zaman dilimi için kabul edilir ya da hiç kabul edilmez. Blok teklifler kapsadıkları zaman diliminden daha kısa bir zaman dilimi için kabul edilmezler.

(7) Gün öncesi planlamaya sunulan blok teklifler, kapsadıkları zaman diliminin tamamı için mümkün olan en düşük sistem marjinal fiyatları elde edilecek şekilde gün öncesi planlama modülü aracılığıyla değerlendirilir. Bir dengeleme birimine ilişkin tüm blok yük alma, yük atma teklifleri birbirinden bağımsız olarak değerlendirilir.

Esnek yük alma tekliflerinin yapısı ve içeriği

(1) Esnek yük alma teklifleri, gün öncesi planlama kapsamındaki dengeleme birimi bazında, saatlik yük alma ve yük atma tekliflerinden ayrı olmak üzere, saatlik yük alma teklif miktarı ve yük alma teklif fiyatından oluşan yük alma teklifleridir. Esnek yük alma teklifleri belirli bir saat ile ilişkili değildir. Esnek yük alma tekliflerinin değerlendirilmesi, ilgili esnek yük alma teklif fiyatından büyük ya da eşit olacak şekilde, teklifin gün öncesi planlama kapsamındaki en yüksek sistem marjinal fiyatının geçerli olduğu saatte kabul edilmesi esasına dayanır.

(2) Peş peşe gelen takvim günlerine ait olmak şartı aranmaksızın  birbirini takip eden hafta sonu, hafta içi ve resmi tatil günlerine ilişkin, gün öncesi planlama kapsamındaki dengeleme birimi bazında, ikinci güne ilişkin esnek yük alma teklif fiyatları, günlerin yukarıdaki sınıflaması kapsamında aynı özellikte olan birinci güne ilişkin esnek yük alma teklif fiyatlarını en fazla % 10 oranında aşabilir.

Yük alma ve yük atma tekliflerinin bildirilmesi

(1) Gün öncesi planlamaya katılan piyasa katılımcıları tarafından, gün öncesi planlama kapsamındaki dengeleme birimi bazında belirlenen yük alma, yük atma teklifleri her gün saat 10:30’a kadar, 48 inci madde hükümleri doğrultusunda, mevcut olan tüm iletişim imkanları kullanılarak PYS aracılığıyla Piyasa İşletmecisine bildirilirler. Yük alma ve yük atma tekliflerinin belirtilen zamana kadar bildirilmemesi durumunda, bir önceki güne ait yük alma ve yük atma teklifleri geçerli olur.

Yük alma ve yük atma tekliflerinin değerlendirilmesi

(1) Gün öncesi planlama faaliyetleri kapsamında Piyasa İşletmecisi, gün öncesi piyasasına katılan piyasa katılımcıları tarafından sunulan GÜP’ler ile, piyasa katılımcıları tarafından bildirilen tüketim tahminlerini dengelemek üzere, gün öncesi planlama için sunulmuş olan yük alma, yük atma tekliflerini öncelikle sistem ve gün öncesi planlama kapsamındaki dengeleme birimlerine ilişkin kısıtları dikkate almaksızın gün öncesi planlama modülü aracılığıyla değerlendirerek gün öncesi kısıtsız üretim/tüketim programını oluşturur. Kısıtsız üretim/tüketim programının oluşturulması için kullanılan teklif fiyatları dikkate alınarak gün öncesi planlama modülü aracılığıyla Piyasa İşletmecisi tarafından gün öncesi planlama kapsamında sistem marjinal fiyatları belirlenir.

(2) Sistem İşletmecisi;

a) iletim sistemi kısıtlarını,

b) gün öncesi planlama kapsamındaki dengeleme birimlerine ilişkin teknik kısıtları,

c) arz güvenilirliği ve arz kalitesine ilişkin kriterleri,

dikkate alarak, işletme güvenliği ve sistem bütünlüğünü tehlikeye düşürmesi kuvvetle muhtemel kısıtları belirleyerek saat 10:30’a kadar gün öncesi planlama modülüne girer. Gün öncesi planlama modülüne girilen kısıtlar ertesi gün saat 17:00 itibarı ile, nedenleri ile birlikte Sistem İşletmecisi tarafından yayımlanır.

(3) Gün öncesi yük alma, yük atma teklifleri, gün öncesi planlama modülüne girilmiş olan kısıtlar dikkate alınarak, dengeleme maliyetleri en aza indirilecek şekilde gün öncesi planlama modülü aracılığıyla yeniden değerlendirilir ve tüm sistem için gün öncesi programı oluşturulur.

(4) Gün öncesi programının oluşturulması için kabul edilmiş olan tüm tekliflere ilişkin gün öncesi planlama kapsamındaki yük alma, yük atma talimatları ve piyasa katılımcılarının tüketim tahminlerine göre bir sonraki güne ilişkin öngörülen dengesizliklerinin giderilmesine yönelik belirlenen saatlik enerji alış, satış miktarları PYS aracılığıyla Piyasa İşletmecisi tarafından belirlenir ve ilgili piyasa katılımcılarına bildirilir.

(5) Bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen şekilde Sistem İşletmecisi tarafından gün öncesi planlama modülüne girilen kısıtlar sebebiyle verilen yük alma, yük atma talimat miktarları, Sistem İşletmecisi tarafından yayımlanır.

Gün öncesi planlama kapsamındaki yük alma ve yük atma talimatları

(1) Gün öncesi planlama kapsamındaki yük alma, yük atma talimatları ilgili saat ya da blok tekliflerin geçerli olduğu zaman dilimleri için ilgili dengeleme biriminin MWh bazında artırması ya da azaltması gereken ortalama üretim/tüketim miktarını belirtir. Gün öncesi planlama kapsamında verilen tüm yük alma, yük atma talimatları uzlaştırmaya esas elektrik enerjisi teslim noktası bazındadır.

(2) Gün öncesi planlama kapsamında, bir dengeleme birimine ilişkin Piyasa İşletmecisi tarafından oluşturulan yük alma, yük atma talimat miktarları, talimatın oluşturulması için kabul edilmiş olan ilgili yük alma, yük atma teklif miktarlarından büyük olamaz.

(3) Gün öncesi yük alma, yük atma talimatları Piyasa İşletmecisi tarafından her gün saat 13:00’a kadar ilgili gün öncesi planlamaya katılan piyasa katılımcılarına bildirilir.

Talimatlara itiraz edilmesi, itirazların değerlendirilmesi ve sonuçlandırılması

(1) Gün öncesi planlama kapsamında, piyasa katılımcıları kendilerine bildirilen yük alma, yük atma talimatlarının, ilgili yük alma, yük atma teklifleri ile tutarlı olmaması durumunda, saat 13:00 - 13:30 arasında Piyasa İşletmecisine itirazda bulunabilirler.

(2) Yapılan itirazlar saat 14:00’a kadar Piyasa İşletmecisi tarafından değerlendirilir. İtirazın haklı bulunması durumunda, talimat miktarı, ilgili yük alma, yük atma teklifi ile tutarlı hale getirilecek şekilde düzeltilir. Düzeltilen talimatın gün öncesi planlama kapsamındaki diğer piyasa katılımcılarına bildirilmiş olan talimatları etkilemesi durumunda, ilgili saat için Piyasa İşletmecisi tarafından 44 üncü madde hükümleri doğrultusunda yeniden gün öncesi üretim/tüketim programı oluşturulur. Saat 14:00’a kadar, oluşturulan gün öncesi üretim/tüketim programı sonucunda güncellenmiş olan talimat bilgileri ilgili gün öncesi planlamaya katılan piyasa katılımcılarına bildirilir. Gün öncesi planlama faaliyetinin sona ermesinden sonra gün öncesi planlama kapsamında verilmiş olan yük alma, yük atma talimatlarında herhangi bir değişiklik yapılamaz.

(3) Bir dengeleme birimi için dengeleme güç piyasası kapsamında bildirilecek olan KGÜP, ilgili dengeleme birimi için gün öncesi planlama kapsamında bildirilmiş olan GÜP’ü ve gün öncesi planlama kapsamında verilmiş olan yük alma, yük atma talimatları dikkate alınarak oluşturulur.

Gün öncesi planlama kapsamındaki yük alma ve yük atma talimatlarının etiket değerlerinin belirlenmesine ilişkin esaslar

(1) Gün öncesi planlama kapsamında, Piyasa İşletmecisi tarafından kısıtsız üretim/tüketim programının oluşturulması için kabul edilmiş ve gün öncesi planlamaya katılan piyasa katılımcılarına fiilen gönderilmiş olan talimatların etiket değeri 0, diğer tüm talimatların etiket değeri 1 olarak, 44 üncü maddede belirtilen yöntem dikkate alınarak Piyasa İşletmecisi tarafından belirlenir.

Gün öncesi planlama kapsamındaki bildirimler

(1) Gün öncesi planlama kapsamında,

a) ilgili piyasa katılımcıları tarafından GÜP’lerin ve tüketim tahminlerinin bildirilmesi,

b) piyasa katılımcıları tarafından yük alma, yük atma tekliflerinin bildirilmesi,

c) Sistem İşletmecisi tarafından bir sonraki güne ait talep tahmininin duyurulması,

ç) Piyasa İşletmecisi tarafından oluşturulmuş olan tüm talimatların ve enerji alış, satış miktarlarının gün öncesi planlamaya katılan piyasa katılımcılarına bildirilmesi,

d) yukarıda belirtilenler dışında Piyasa ve Sistem İşletmecisi tarafından ilgili piyasa katılımcılarına yapılacak olan tüm bildirimler, yayımlanacak olan tüm bilgiler ve yapılacak olan tüm duyurular,

e) yukarıda belirtilenler dışında ilgili piyasa katılımcıları tarafından Piyasa ve/veya Sistem İşletmecisine yapılacak olan tüm bildirimler,

PYS aracılığıyla gerçekleştirilir.

(2) Piyasa katılımcıları PYS’ye erişim sağlayabilmek için gerekli önlemleri almakla yükümlüdürler. Ancak, PYS’nin işler halde olmaması durumunda bildirimler sırasıyla faks ve telefon aracılığıyla gerçekleştirilebilir. Faks ve telefon yolu ile yapılan bildirimler, Piyasa veya Sistem İşletmecisi tarafından PYS’ye aktarılır.

(3) PYS’nin işler olmaması durumunda, gün öncesi planlama işlemlerinin yürütülmesinde 65 inci maddede ele alınan PYS arıza prosedürleri uygulanır.

İKİNCİ BÖLÜM

Gün Öncesi Piyasası

Gün öncesi piyasasının işleyişine ilişkin genel esaslar

(1) Gün öncesi piyasasına ilişkin işlemler aşağıdaki genel esaslar çerçevesinde yürütülür;

a) Gün öncesi piyasası işlemleri günlük olarak, saatlik bazda gerçekleştirilir. Her bir gün, 00:00’dan başlayıp, ertesi gün 00:00’da sona eren saatlik zaman dilimlerinden oluşur,

b) Gün öncesi piyasasında gerçekleşen işlemler ilgili zaman dilimi boyunca sabit seviyeli arz ya da talebe karşılık gelir,

c) Gün öncesi piyasasında kabul edilen alış-satış teklifleri ilgili piyasa katılımcısı için fiziksel elektrik arzı ya da talebi yükümlülüğü doğurur,

ç) Gün öncesi piyasasında sonuçlandırılan her bir işlemde Piyasa İşletmecisi ilgili piyasa katılımcısına taraftır,

d) Gün öncesi piyasasına sunulan tüm teklifler belli bir teklif bölgesi, belli bir gün ve o gün içindeki belli bir zaman dilimi için geçerlidir,

e) Gün öncesi piyasasında sonuçlandırılan her bir işlem, aktif elektrik enerjisinin uzlaştırmaya esas elektrik enerjisi teslim noktasında veya ulusal iletim sisteminin komşu ülke iletim sistemi ile bağlantı noktasında teslim edilmesi suretiyle tamamlanır.

Gün öncesi piyasası süreci

(1) Gün öncesi piyasası günlük olarak yürütülür ve aşağıda belirtilen adımlardan meydana gelir:

a) Birden fazla teklif bölgesinin bulunması durumunda, Piyasa İşletmecisi, her gün saat 09:30’a kadar, Sistem İşletmecisi tarafından belirlenmiş olan bir gün sonrasında saatlik olarak gün öncesi piyasası için kullanılabilecek iletim kapasitesi değerlerini piyasa katılımcılarına bildirir.

b) Her gün saat 10:30’a kadar, gün öncesi piyasasına katılan piyasa katılımcıları gün öncesi piyasası tekliflerini PYS aracılığıyla Piyasa İşletmecisine bildirilirler. Bildirilen her bir gün öncesi piyasası teklifi Piyasa İşletmecisi tarafından 11:00’a kadar 57 nci madde hükümleri doğrultusunda değerlendirilerek teklif teyit ya da reddedilir.

c) Her gün saat 11:00 – 13:00 arasında;

1) Piyasa İşletmecisi, bir sonraki güne ait her bir saat ve her bir teklif bölgesi için, gün öncesi piyasası fiyatını hesaplar,

2) Piyasa İşletmecisi, her bir piyasa katılımcısının gün öncesi piyasasında gerçekleştirdiği alış-satış miktarlarını içeren ticari işlem onayını gün öncesi piyasasına katılan piyasa katılımcılarına bildirir,

ç) Her gün saat 13:00 – 13:30 arasında; gün öncesi piyasasına katılan piyasa katılımcıları Piyasa İşletmecisi tarafından kendilerine bildirilen ticari işlem onaylarını kontrol ederek, gerekli olduğu durumlarda ticari işlem onaylarına ilişkin itirazlarını Piyasa İşletmecisine bildirirler.

d) Her gün saat 13:30 – 14:00 arasında; Piyasa İşletmecisi itirazları değerlendirerek, ilgili piyasa katılımcılarına itirazlarının sonucunu bildirir.

Teklif bölgelerinin belirlenmesi ve duyurulması

(1) Sistem İşletmecisi, düzenli olarak, iletim sistemindeki uzun vadeli, büyük çaplı ve süreklilik arz eden olası kısıtları belirlemek üzere gerekli analiz ve çalışmaları gerçekleştirir. Bu analiz çerçevesinde, Sistem İşletmecisi, ulusal elektrik sistemini teklif bölgesi olarak adlandırılan alanlara ayırır.

(2) Sistem İşletmecisinin teklif bölgelerinin sınır tanımlarındaki değişiklikleri, teklif bölgelerinin belirlenmesine ilişkin usul ve esaslarda belirtilen zaman sınırları içerisinde Piyasa İşletmecisine bildirmesi esastır. Teklif bölgelerinin sınır tanımlarındaki değişiklikler Piyasa İşletmecisi tarafından piyasa katılımcılarına duyurulur.