EN
TR
İş Kanununa göre işçi sayılan kimselerle (o kanunun değiştirilen ikinci maddesinin Ç, D ve E fıkralarında istisna edilen işlerde çalışanlar hariç) işveren veya işveren vekilleri arasında iş akdinden veya İş Kanununa dayanan her türlü hak iddialarından doğan hukuk uyuşmazlıklarının çözülmesi ile görevli olarak lüzum görülen yerlerde iş mahkemeleri kurulur.
Bu mahkemeler:
A) 5018 sayılı kanunun 4 Üncü maddesinin (E) fıkrasına göre sendikaların açacakları ve bu sıfatla aleyhlerine açılacak hukuk dâvalarına;
B) İşçi Sigortaları Kurumu ile sigortalılar veya yerine kaim olan hak sahipleri arasındaki uyuşmazlıklardan doğan itiraz ve dâvalara da bakarlar.
İş mahkemesi kurulmamış olan yerlerdeki bu dâvalara o yerde görevlendirilecek mahkeme tarafından, temsilci üyeler alınmaksızın, bu kanundaki esas ve usullere göre bakılır.
Fiili ve hukuki imkânsızlıklar dolayısiyle iş mahkemesinin toptu olarak görevini yapamadığı hallerde de yukarıki fıkra hükmü uygulanır.
İş mahkemeleri bu iş için görevlendirilen yargıcın başkanlığında bir işveren temsilcisi ile bir işçi temsilcisinden teşekkül eder.
Bu mahkemeye katılacak işveren temsilcileri, varsa o yerdeki Ticaret ve Sanayi Odası, yoksa en yakın Ticaret ve Sanayi Odası meclislerinin, işçi temsilcileri ise o yerdeki İş Kanununa göre seçilmiş olan temsilci işçilerin toplanarak gizli oyla seçecekleri 12 şer aday arasından birer asli ve üçer yedek olmak üzere Adalet ve Çalışma Bakanlıklarınca tâyin olunur.
Seçimlerin şekil ve usulleri Adalet ve Çalışma Bakanlıklarınca tesbit edilir.
Asli üyelerin bulunmadığı hallerde yedek üyeler başkan tarafından çağrılarak mahkeme teşkil olunur.
Temsilcilerin görev süreleri iki yıldır.
Gerek asli ve gerek yedek üyelere, tâyinlerini müteakip başkan tarafından, üye sıfatı ile iştirak edecekleri bütün işlerde kanuna riayet edeceklerine ve tarafsızlıklarını muhafaza eyliyeceklerine ve görüşmeleri ifşa etmiyeceklerine dair yemin ettirilir,
İş mahkemesine üye seçilebilmek için:
A) Türk vatandaşı olmak;
B) Otuz yaşını bitirmiş olmak;
C) Türkçe konuşur ve okur yazar olmak;
D) Medeni ve siyasi haklardan mahrum olmamış bulunmak;
E) Ağır hapsi müstelzim veya şeref veya haysiyeti kırıcı bir suçtan mutlak surette veya üç aydan fazla hapis cezası ile mahkûm olmamış bulunmak;
F) Bulunduğu yerde devamlı olarak en az bir yıldan beri işveren veya işveren vekili veyahut işçi olarak çalışmış olmak; (Fâsılalı ve mevsimlik işlerde çalışanların, geçmiş hizmet sürelerinin toplamı nazara alınır.)
Şarttır.
İş mahkemelerinde açılacak her dâva, açıldığı tarihte dâva olunanın Türk Medeni Kanunu gereğince ikametgâhı sayılan yer mahkemesinde bakılabileceği gibi, işçinin işini yaptığı işyeri için yetkili mahkemede de bakılabilir. Bunlara aykırı sözleşme muteber sayılmaz.
İş mahkemesinin işçi ve işveren üyelerinin reddi, yazılı veya sözlü olarak yapılabilir. Sözlü yapıldığı takdirde keyfiyet zabıtnameye yazılır ve istemi yapanın imzası alınır.
Ret istemi, reddi istenen üyenin yerine yedek üye alınarak, yedekler de reddolunmuş ise yalnız yargıç tarafından umumi hükümler dairesinde karara bağlanır.
Ret isteminin kabulü hakkındaki karar aleyhine itiraz ve temyiz yoluna başvurulamaz. Ret isteminin reddi üzerine itiraz olunabilir.
İtiraz iş mahkemesinin bulunduğu bölge ağır ceza mahkemesince tetkik olunarak kesin şekilde bir karara bağlanır.
Mahkeme toptan reddolunur veya yargıç ile bir üye birlikte reddedilirse, yargıca tebaan Hukuk Muhakemeleri Usulü Kanunundaki hükümlere göre işlem yapılır.
İş mahkemelerinde şifahi yargılama usulü uygulanır, ilk oturumda mahkeme tarafları sulha teşvik eder. Uzlaşamadıkları ve taraflar veya vekillerinden birisi gelmediği takdirde yargılamaya devam olunarak esas hakkında hüküm, verilir.
İş Kanununun 19 uncu maddesinde yazılı uzlaşma teşebbüsünün yapılmamış olması dâvanın kabulüne ve görülmesine mâni teşkil etmez.
İş mahkemesinin nihai kararlan tefhim tarihinden itibaren, sekiz gün içinde temyiz olunabilir.
İş mahkemelerinden verilen kararlar, Yargıtayca iki ay içinde tetkik olunarak karara bağlanır,
Yargıtay'ın bu kararlarına karşı karar tashihi istenemez.
İş mahkemelerinin çalışma zamanlan ihtiyaca göre haftanın münasip günleri ve iş bakımından günün münasip saatleri nazara alınarak Adalet Bakanlığınca tesbit olunur.
İş Kanununun uygulanması ile görevli olan idari merciler, kendilerine yapılan müracaatları 15 gün içinde idari yoldan neticelendiremedikleri ve iş mahkemelerinin görevi içinde gördükleri takdirde, bu hususa dair olan evrak ve belgeleri yetkili iş mahkemesine tevdi ederler. Mahkeme, resen gün tâyin ederek tarafları dâvet ve müracaat sahibinin davacı olduğunu tesbitten ve zabıtnameye imzasını aldıktan sonra bu kanundaki esas ve usullere göre dâvayı görerek kararını verir. İdari merciin bu yoldaki tevdii mahkemenin göreve mütaallik kararını takyit etmez.
İş mahkemelerinde açılan dâvalar tebligat ücretinden ve her türlü resim ve harçtan muaftır.
İş mahkemelerinin asli ve yedek işçi ve işveren temsilcisi üyelerinden biri üye olmak için gereken vasıflardan birini kaybeder veya vazife görmek üzere çağırdığı halde iki ay devamlı olarak mazeretsiz gelmezse iş mahkemesinin bölgesi içinde bulunduğu ağır ceza mahkemesinin kararı ile görevinden çıkarılır.
Bu İşlem için İş mahkemesi bir yazı ile keyfiyeti ağır ceza savcılığına bildirir ve bu yazının bir örneğini de ilgiliye tebliğ eder.
Görevinden çıkarılması istenilen üye üç gün içinde itirazda bulunabilir.
Cumhuriyet savcısı bu husustaki yazıyı ve varsa üyenin itirazını ağır ceza mahkemesine tevdi eder. Mahkeme bir hafta içinde kararını verir. Bu karar kesindir.
İş mahkemelerinin işçi ve işveren temsilcisi üyelerinin mazeretsiz olarak vazifeye gelmemeleri halinde 12 nci madde hükmüne göre yapılacak işlem sonunda ağır ceza mahkemesince ayrıca haklarında beş liradan elli liraya kadar para cezasına hükmolunabilir. Bu ceza inzibati mahiyettedir.
İş mahkemelerinin işçi ve işveren temsilcisi üyelerine gördükleri vazife karşılığı olarak Çalışma Bakanlığınca bir ödenek verilir. Bu ödenek işçi temsilcisinin mensup olduğu işyerinde aldığı günlük ücret tutarından aşağı olamaz. Ödeneğin verilme esas ve şartları ile miktarı, Adalet, Maliye ve Çalışma Bakanlıklarınca müştereken tesbit olunur.
Bu kanunda sarahat bulunmıyan hallerde Hukuk Muhakemeleri Usulü Kanunu hükümleri uygulanır.
İş kazalariyle meslek hastalıkları ve Analık Sigortaları hakkındaki 4772 sayılı kanunun 67 nci ve İhtiyarlık Sigortası hakkındakı 5417 sayılı kanunun 38 inci maddelerinin ikinci fıkraları hükümleri kaldırılmıştır.
Bu kanun yayımı tarihinden altı ay sonra yürürlüğe girer.
Bu kanunu Adalet ve Çalışma Bakanları, yürütür,
