EN
TR
Memleket içi düşmana karşı silahlı müdafaa mükellefiyeti hakkındaki 4654 sayılı kanunun 3 üncü maddesine dayanılarak hazırlanan ilişik yönetmeliğin yürürlüğe konulması; Bakanlar Kurulunca 3/10/1945 tarihinde kararlaştırılmıştır.
Olağanüstü hallerde ve seferde paraşütçülere ve havadan kıta indirmelerine, denizden çıkarmalara, sınırlardan sızmalara karşı onaltı yaşını bitiren ve altmış yaşını bitirmemiş erkeklerle yirmi yaşını bitiren ve kırkbeş yaşını bitirmemiş kadın vatandaşlar silâhla karşı koymakla ödevlidirler.
Silâhlı hizmet görecek yeter sayıda erkek bulundukça kadınlar yardımcı hizmetlerde kullanılırlar.
Valiler bölgelerindeki şehir, kasaba ve köylerde Devletin silâhlı bütün kuvvetlerinden başka birinci maddede yazılı erkek ve kadın ödevlilerden silâhlı savunma teşkilleri vücuda getirirler.
Hazırlık işleri
Vali, kaymakam ve bucak müdürleri, köy ve mahallelerdeki muhtarlar bölgeleri içinde bulunan ve aşağıdaki gruplarda gösterilen ödevlilerin yoklama, celp ve muayenelerini yaparak hüviyetlerini tesbit edip bunları örneğine göre üç nüsha cetvele yazdırırlar. Bu cetveller, idare amirlikleri sırasiyle incelenir ve valilikçe onanarak biri mahalline, öteki ilçeye gönderilir. Üçüncüsü İl Seferberlik Müdürlüğünde alıkonulur.
Yukardaki maddede sözü geçen cetvellerdeki ödevlilerin her doğumdan bulunan sayılarını ve yerlerini gösterir cetveller illerce iki nüsha olarak incelenmek üzere içişleri Bakanlığına gönderilir.
İçişleri Bakanlığı bu cetvellerden lüzumlu bilgiyi Genelkurmay Başkanlığına bildirilir.
Gruplar:
A) Orduda görevli olmıyan emekli ve yedek subaylar,
B) Orduda görevli olmıyan erbaş ve onbaşılar,
C) 16-19 yaşını bitilmemiş erkekler,
D) Silâh altında bulunmıyan 20 yaşına girmiş ve 45 yaşını bitirmemiş erkekler,
E) 46 yaşına girmiş ve 60 yaşını bitirmemiş olan erkekler,
F) 20 yaşını bitirmiş ve 46 yaşını bitirmemiş kadınlar,
G) Gönüllüler.
Silâh ve malzeme
Bu teşkilâtın silâhları, cephaneleri, talim ve terbiyeleri için gerekli bütün malzeme ve teçhizatı, silâh ve cephanenin taşınması ve bakımı ve kırtasiye giderleri Milli Savunma Bakanlığı bütçesinden sağlanır.
Silâhlarla cephane ve malzemenin emniyet ve korunması için gerekli yer askerî birlik komutanı ve bulunmıyan yerlerde jandarma komutanı ile birlikte idare âmiri tarafından seçilir. Bu yer Devlete ait binalarda aranır. Devlete ait yeter bir yer bulunmazsa Millî Savunma Bakanlığının muvafakatiyle ve kirası bu Bakanlık bütçesinden verilmek üzere bir yer sağlanır.
Silâh, cephane ve malzemenin iyi bir şekilde korunması ve bakımından idare âmirleri sorumludur.
Sağlık Muayenesi
Ödevlilerin hizmete alınmadan evvel sağlık durumları Ordu Beden Kabiliyeti yönetmeliğine göre tesbit olunur. Ancak bu muayenelerde 16-20 ve 45-60 yaşlarındakilerin bu yaşlarının bünye hususiyetleri ve kadınların muayenesinde Millî Müdafaa Mükellefiyeti Nizamnamesi Beden Kabiliyeti Cetveli ayrıca gözönünde tutulur. Bu muayeneler 15 kilometreyi aşmıyacak şekilde ve mümkün olduğu kadar ödevlilerin bulunduğu yerlerde yapılır.
Ödevlilerin muayenelerinin çağırıldıkları günde yapılması hususunda idare âmirleri gerekli tedbirleri alırlar.
Okulların öğretmen ve öğrencileriyle memur ve hizmetlilerinin, içinde enaz elli kişi çalıştırılan fabrika, atelye, maden, çiftlik, hara, inekhane, tahum ıslah istasyonlarının memur, hizmetli ve işçilerinin sağlık muayeneleri bulundukları müesseselerde yapılır.
Bu muayeneler aşağıdaki kurullarca yapılır:
A) İllerde:
Valinin seçeceği bir kişinin başkalığında, il seferberlik müdürü, emniyet müdürü, jandarma komutanı ve muayenesi yapılacak mahallenin muhtarı ile ihtiyar kurulundan bir kişi ve iki hekim,
B) İlçelerde:
Kaymakamın seçeceği bir kişinin başkanlığında, ilce nüfus memuru, jandarma komutanı, emniyet âmiri ve muayenesi yapılacak mahallenin muhtarı ve ihtiyar kurulundan bir kişi ve iki hekim,
C) Bucaklarda:
Bucak müdürünün başkanlığında, jandarma komutanı, belediye teşkilâtı olan yerlerde belediye başkanı ve muayenesi yapılacak mahalle muhtarı ile ihtiyar kurulundan enaz iki üye ile birlikte iki hekim,
D) Köylerde:
Bucak merkezine 15 kilometreden uzak olmıyan köydeki ödevlilerin muayeneleri bucak ve daha yakın ise ilce ve il merkezlerinde yapılır. Bu merkezlere 15 kilometreden uzakta bulunanların muayenelerinde köy muhtar ve ihtiyar kurullariyle jandarma karakol komutanı ve iki hekim bulunur.
Bu kurulların başkanı köy muhtarıdır.
E) A, B, C ve D fıkralarında yazılı hekimler;
1- Askeri Hekim bulunan yerlerde bunlardan, bir askeri hekim bulunan yerlerde bununla birlikte Hükümet hekimi ve Hükümet hekiminin bulunmadığı veya vazifesinin müsait olmadığı yerlerde resmî daire ve müessese hekimlerinden,
2- Askeri hekim bulunmıyan yerlerde Hükümet hekimiyle birlikte resmi daire ve müessese hekimlerinden ve Hükümet hekimi bulunmadığı veya vazifesi müsait olmadığı takdirde resmi daire ve müessese hekimlerinden,
3- Hükümet ve resmî daire ve müessese hekimleri bulunmayan yerlerde serbest çalışan hekimlerden seçilir.
İki hekim bulunamıyan yerlerde muayeneler bir hekim ile de yapılabilir.
Ödev dışında kalanlar
Aşağıda yazılı bulunanlar silâhlı savunma ödevi dışında bırakılırlar:
A) Milletvekilleri Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı memurları, Danıştay ve Sayıştay başkan ve üyeleri, Sayıştay Savcısı, Bakanlık müsteşar ve müsteşar yardımcıları, Dışişleri Bakanlığı Genel Sekreter ve yardımcılariyle bu Bakanlık şifre müdürü ve şifre müdürlüğü memurları, Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğünün 3127 sayılı kanunun 21 inci maddesi gereğince seferberlik ilânı ile Başkomutanlık emrine girecek olan teşkilâtı, rektör ve dekanlar, Vergiler Temyiz Komisyonu başkan ve üyeleri, umum müdür ve yardımcıları, Bakanlık hukuk müşavirleri, daire ve kurul başkan ve üyeleri ve başkan yardımcıları, bakanlıklarla katma ve bağımsız bütçeli İdarelerin merkez teşkilâtı müstakil müdürleri, genel müfettişler, Genel Müfettişlik başmüşavirleri, 1076 sayılı kanuna göre ertelenmiş olan Bakanlık başmüfettiş ve müfettişleri, valiler, Danıştay Başmuavinleri, Sayıştay denetçilerinin yarısı, yargıç ve savcılarla yardımcıları, icra memurları ve bunların yokluğunda görevlerini yetki ile yapmakta olanlar, kaymakamlar, bucak müdürleri, emniyet müdürleri, yüksek yatılı orta öğretim ve Mesleki ve Teknik öğretim Okul ve Enstitü müdürleri, defterdarlar, malmüdürleri, askeri ve mülki saymanlar, İl özel muhasebe ve seferberlik müdürleri, Gümrük ve Tekel başmüdür ve müdürleri ile gümrük başkimyageri, Milli Eğitim Bakanlığınca gösterilecek on müze ve beş kütüphane müdürü, il belediye başkanları, Genel Denetleme Kurulu uzman ve uzman yardımcılarının yarısı, Koordinasyon Bürosundan bir müşavir ile muamelât şefi, Ulaştırma Bakanlığına bağlı İşletme İdarelerinin merkez teşkilâtı dışında kalan bütün memur ve hizmetlileri, Ordu, Jandarma ve Gümrük Muhafaza teşkilâtında askeri kadrolarda çalışan siviller, veznedarlar, belediye itfaiye İşlerinde çalışanlar, Polis ve Gümrük Muhafaza teşkillerinde vazife gören silâhlı memurlarla silâhlı orman bakım memurları, nüfusu on bine kadar olan şehir ve kasabalarda bir hekim, bir diş tabibi ve bir eczacı, nüfusu on binden fazla şehir ve kasabalarda her yirmi bin nüfusa bir tabip, bir diş tabibi ve bir eczacı ve büyük şehirlerin su ve uzak kara yolu ile ayrılmış bulunan bölge ve köylerinde bir tabip, bir diş tabibi ve bir eczacı,
B) Resmî ve özel hastane, sanatoryum ve prevantoryum ve dispanserlerin başhekimleriyle her şubede birer uzman hekimleri ve eczacı ve kimyagerleri, hemşire ve hastabakıcıları, çocuk bakım yuvalarının hekim, hemşire ve bakıcıları,
C) İktisadi Devlet Teşekkülleri İdare Kurulu başkan ve üyeleriyle umum müdür ve yardımcıları ve bu teşekküllerin kurduğu müesseselerin müdürleri,
D) Resmî daire ve müesseselerle İktisadi Devlet Teşekkülleri ve bunlara bağlı kurum ve işletmelerin ve özel işletme ve kurumların ertelenmiş veya barış celbinden geri bırakılmış olan elemanları arasından ilgililerin düşüncesi alınarak valilerce tesbit edilecek teknik elemanlar,
E- Bankalar ve sigorta şirketleri umum müdürleriyle yardımcılarından biri,
F- İş yerleri hekim ve eczacıları,
G- Resmi veya serbesti çalışan ebeler,
H- Kadınlardan gebe ve memede çocuğu olanlar, kocası askerde bulunanlar, evinde bakacak kimsesi bulunmayan (9) yaşına kadar (dâhil) çocuğu veya bakılmağa muhtaç kimsesi olanlar.
Teşkilat
Hazırlık safhasında gruplara ayrılmış olan ödevlilerin adları 18 inci madde gereğince Genelkurmay Başkanlığı tarafından yapılacak talimattaki örneğine göre künye defterine yazılır.
Grupların her birisi için ayrı ayrı defterler tutulur ve gruplar defterlere yazılırken en haşa gruplardan en büyük teşkil komutanının adı yazılır. Ödevlilerde husule gelecek değişiklikler günü gününe bu defterlere işaret edilir. Defterlerin doğruluk ve intizamından mahallî idare âmirleri sorumludur. Bu maksatta idare âmirleri Devlet il, Belediye ve İktisadi Devlet teşekkülleri memurlarından istifade edebilirler, ancak bunların esas görevlerinin durmaması gözönünde tutulur.
Şehir, kasaba ve köylerde vücuda getirilecek teşkillerin tümüne «avcu teşkilâtı» denir. Bu teşkilât piyade birliklerindeki teşkilât gibidir.
Savaşçı gruplardan başka kurulacak yardımcı grupların sayısı savaşçı grupların üçte birini geçmez.
Hazırlık sırasında yapılacak bütün işler tesbit edilerek ilgililerce bir muhtıra tutulur. Ödevlilere görevleri o yerin idare âmirince yazılı olarak bildirilir.
Komutan ve kadroda bulunan subay ve gedikli erbaşların ödevlere tâyinleri valilerin teklifi üzerine Milli Savunma Bakanlığınca yapılır. Bu tâyinlerde değişiklikler veya görevden çıkarma yine valilerin teklifi ile veya doğrudan doğruya Milli Savunma Bakanlığınca yapılır.
Hizmete çağınlanlardan ikametgâhlarından enaz beş kilometre uzağa gönderileceklerin iaşeleri ve gerekirse iskânları Millî Savunmâ Bakanlığı bütçesinden temin olunacağından bu gibilerden talim ve terbiye maksadiyle toplanacakların sayıları ve toplanacakları yerler celplerinden enaz 30 gün önce Genelkurmay Başkanlığınca Millî Savunma Bakanlığına bildirilir.
Gruplarda vazife görenlerin tanınma işareti olarak sol kollarında beş santim genişliğinde (kırmızı kolluk) bulunur. Bu kolluklar vazife dışında veya bu hizmetle ilgili bulunmıyanlar tarafından takılamaz.
Talim, terbiye ve tatbikat
Talim, terbiye ve tatbikat için ödevliler yılda en çok yetmiş iki saat ve dokuz günü geçmemek üzere celbolunabilirler. Ödeve tabi tutulacak kadın vatandaşların talimi kendi köylerinden veya mahallelerinden talim görmüş öğreticiler tarafından kendi köy veya mahallelerinde müsait zamanlarda yaptırılır.
Teşkilât, talim ve terbiye için gerekil programlarla talim ve terbiyeyi hangi mâkamların denetliyecekleri ve yapılacak tatbikat Genelkurmay Başkanlığınca düzenlenecek talimata göre yapılır.
Kadın ödevlilerin ve bunlar arasında bilhassa öğretmenlerin görevlendirilmelerinde öğrenim, asıl görev ve yaşları gözönünde bulundurulur.
Ödevlilerin göreve çağırılışlarında, bulundukları yerlerin, özellikleriyle ekim ve hasat zamanları gözönünde tutulur.
Bakanlıklarla katma ve bağımsız bütçeli genel müdürlükler merkez teşkilâtına dâhil memur ve hizmetlilerin çağırılmarında valiler ilgili dairelerle anlaşarak bunları nöbetleşe hizmete alırlar.
Taşra teşkilâtı memur ve hizmetlilerinin ödeve alınışları, hizmeti aksatmıyacak şekilde ve nöbet esasına göre valilerce tesbit olunur.
Okulların öğretmen ve öğrencileriyle memur ve hizmetlilerinin, içinde enaz elli kişi çalıştırılan fabrika, atelye, maden, çiftlik, hara, inekhane, tohum ıslah istasyonlarının memur, hizmetli ve işçilerinin talim, terbiye ve tatbikatı, çalıştıkları yerlerde ve işi durdurmıyacak şekilde nöbetleşe olarak yaptırılır. Nöbet sırası müesesese âmir veya sahiplerince tesbit edilir.
Ödevlilerden, aşçı, lokantacı, fırıncı, kasap, bakkal ve benzerleri talim, terbiye ve tatbikat için nöbetle göreve alınırlar.
Talim, terbiye, görenlere şekli, Milli Savunma Baakanlığınca tesbit edilecek bir belge verilir.
Toplama, sevk ve idare
Ödevlilerin talim, terbiye, tatbikat ve savaş için toplanmalarını sağlamaktan o yerin idare âmiri, toplanan ödevlilerin sevk ve idaresinden teşkilât komutan ve subayları sorumludur.
4654 sayılı kanun gereğince hazırlanmış olan bu yönetmelik Resmî Gazete’de yayım gününde yürürlüğe girer.
