EN
TR
5680 sayılı Basın Kanununun 9 uncu ve 35 inci maddeleri ile 6733 sayılı kanun'a değiştirilen 4, 5, 8, 13, 16, 17, 19, 30, 32 ve 34 üncü maddeleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
MADDE 4
Her basılmış eserde o eserin yayın yeri, yılı ve tâbin, varsa nâşırın adları ve işyerleri gösterilir.
İlân, tarife, sirküler ve emsâli hakkında bu hüküm uygulanmaz Mevkutelerde ayrıca basıldığı tarih ile sahibinin ve yazı işlerini fiilen idare eden sorumlu müdürün ve bunlar mutaaddıt ise idare ettikleri kısım ile birlikte her birinin adları gösterilir.
MADDE 5
Her mevkutenin yazı işlerini fiilen idare eden sorumlu müdürü bulunur.
Yayının muhtelif kısımlarını idare için ayrı sorumlu müdürler bulundurulabilir. Bu takdirde her sorumlu müdür kendi, idare ettiği kısımdan sorumlu olur.
Sorumlu müdür aşağıdaki şartları haiz olmalıdır:
1 - Türk vatandaşı ve lise tahsili görmüş olmak veya bu derecede tahsili bulunduğu resmen tevsik edilmiş olmak,
2 - 21 yaşını bitirmiş bulunmak,
3 - Türkiye'de ikametgâh sahibi olmak ve devamlı oturmak,
4 - Devlet memuru, asker veya ordu mensubu bulunmamak, (Mesleki ve ilmi mevkuteler için bu şart aranmaz).
5 - Kısıtlı veya kamu hizmetlerinden yasaklı olmamak,
6 - Ağır hapis, 5 yıldan fazla hapis cezalarından biri ile veya yayın tehdidi ile para ve menfaat temini, hırsızlık, sahtecilik, dolandırıcılık, inancı kötüye kullanmak, yalancı tanıklık ve yalan yere and içmek, iftira, suç tasnii ve resmî mercileri iğfal, müstehcen veya hayasızca yayın, fuhşıyata tahrik, hileli iflâs suçlarından biri ile hükümlü olmamak,
7 - Geçici olarak kamu hizmetlerinden yasaklılık, genel emniyet gözetimi altında bulundurulmak veya sürgün cezasına hükümlülük hallerinden bu ceza veya tedbirler infaz edilmiş olmak.
MADDE 8
Mevkute çıkarılması izne bağlı değildir Ancak, mevkutenin:
1 - Adım, yayın konusunu, ne vakitlerde çıkarılacağını ve idare yerini,
2 - Sahibinin ve varsa ayrı sorumlu mudur veya müdürlerinin veya kanuni temsilcilerin ad ve soyadlarını, uyruk ve ikametgâhlarını gösterir bir beyaname verilmesi mecburidir. Bu beyannameye tüzel kişi ise ortaklık mukavelesinin veya tesis senedinin veya dernek tüzüğünün onaylı bir örneği eklenir.
Beyanname, mevkute sahibinin ve ayrı sorumlu mudur veya müdürleri varsa onların da imzasını ihtiva eder.
MADDE 9
Beyanname ve ekleri, mevkute nerede çıkarılacaksa yerin en büyük mülkiye âmirliğine verilir.
Sezik nci maddede yazılı hususları tamamen veya kısmen ihtiva etmiyen ve kanuni nitelik ve şartları haiz olmıyan kimseleri sahip veya sorumlu müdür olarak gösteren beyannameler verilmemiş sayılır ve keyfiyet beş gün içinde ilgiliye tebliğ edilir.
Beyanname mülkiye âmirliğine doğrudan doğruya verilebileceği gibi noter aracılığı ile de tebliğ olunabilir. Mülkiye âmirliği, verilen beyannameyi kabule ve mukabilinde bir makbuz vermeye mecburdur. Beyanname noter aracılığı ile tebliğ olunduğu takdirde, tebliğ şerhi makbuz yerme geçer.
MADDE 13
Mevkutelerde çalıştırılacak muhabirlerin bu kanunun 5 inci maddesinin 1, 2 ve 3 uncu bentleri hükümleri müstesna, diğer bentlerinde yazılı nitelik ve şartları haiz olmaları icabeder.
MADDE 16
Basın yolu ile işlenen suçlardan dolayı ceza sorumluluğu:
1 - Mevkutelerle işlenen suçlarda, suçu vücude getiren yazıyı yazan veya resmi yapan kimse ile beraber bu mevkutenin ilgili sorumlu müdürüne terettüp eder.
2 - Mevkutelerde müstear adla veya imzasız yahut remizli imza ile yayınlanan yazı veya resim sahiplerinin adlarını sorumlu müdür bildirilmeye mecbur değildir. Ancak suç teşkil eden yazı veya resim Türk Ceza Kanununun 2 ncı kitabının 1 inci babının 1 inci faslında yazılı cürümlere taallûk ediyorsa, sorumlu müdür bunların sahiplerinin açık kimliklerini, istek tarihinden itibaren 24 saat içinde Cumhuriyet Savcılığına bildirmeye mecburdur.
3 - Sorumlu mudur suç teşkil eden haber, vesika veya yazıyı bu mahiyetini bilmeden yayınlamış ise bunların sorumluluğu yalnız haber, beyan ve vesikayı verene veya yazıyı yazana aittir Sorumlu mudur mevkutenin sahibi tarafından rızasına aykırı olarak yayınlanan yazı veya resimlerden sorumlu değildir. Bu takdirde ceza sorumluluğu yazı ve resimleri yayınlatana aittir.
4 - Mevkute tarifine girmiyen basılmış eserlerle işlenen suçlarda ceza sorumluluğu suç teşkil eden eserin müellif, muharrir, mütercim veya tersim eden ne, fail belli olmadığı veya bu kimse aleyhine Türk mahkemelerinde dâva açılamadığı veya kendisinin bilgi veya muvafakati dışında yayınlandığı hallerde nâşire ve nâşir de belli olmazsa tâbie, bu da bilinmediği takdirde bilerek satana, dağıtana aittir.
MADDE 17
Basın yolu ile işlenecek fiillerden doğacak maddi ve manevi zararları, 16 ncı maddeye göre sorumlu olanlarla birlikte Borçlar Kanununun genel hükümlerine göre mevkutelerde sahibi ve mevkute olmıyanlarda nâşiri, muteselsilen tazminle ödevlidirler.
MADDE 19
Bir şahsın, haysiyet ve şerefine dokunan veya menfaatini bozan yahut kendisi ile ilgili hakikata aykırı hareketler, düşünceler ve sözler izafesi suretiyle açık veya kapalı şekilde bir mevkutede yapılan yayından dolayı, imzasıyla üç ay içinde gönderilecek, cevap ve düzeltmeyi mevkutenin sorumlu müdürü metnine hiçbir mülâhaza ve işaret katmaksızın ve bu cevap veya düzeltme dolayısiyle her hangi bir mütalâa beyan etmeksizin aynen ve tamamen yayınlamaya mecburdur. Cevap ve düzeltme, taallûk ettiği yazının cevap verenle ilgili miktarından uzun olamaz.
Ancak 20 satırdan az olan yazıların cevabı 20 satır olabilir.
Cevap veya düzeltme mevkutenin ilgili nüshasiyle birlikte cevap veya düzeltmeyi gönderenin bulunduğu mahal sulh ceza hâkimliğine verilir veya gönderilir. Sulh ceza hâkimi, en geç 24 saat içinde cevap veya düzeltmeyi, suç mahiyetinde olup olmadığı, yayın ile ilgisi bulunup bulunmadığı, kanunda yazılı şekil ve şartlara uygun olup olmadığı ve yayından itibaren uç ay geçip geçmediği cihetlerinden tetkik ederek bir karar verir. Hâkim cevap ve düzeltmenin yayınlanmamasına karar verebileceği gibi aynen veya münasip göreceği değişiklikleri yaparak yayınlanmasına da karar verebilir. Hâkimin kararının bir örneği, cevap ve düzeltme ile birlikte mevkutenin sorumlu müdürüne gönderilir.
Cevap veya düzeltmenin günlük gazetelerde, alındığını takibeden iki gün içinde ve diğer mevkutelerde bu süre gözetilmek şartiyle ilk çıkacak nüshada aynı sahife ve sutunda ve aynı şekilde ve aynı punto harflerle, cevap veya düzeltmeyi gerektiren yazı için başlıklar yapılmış veya resimler konulmuş ise cevap veya düzeltmede tesbit edilecek başlık veya resmin de yayınlanması lâzımdır. Ancak, sorumlu müdür sulh ceza hâkiminin bu kararına en geç 24 saat içinde mevkutenin çıktığı yerin asliye ceza hâkimliği nezdinde sebep ve delil göstererek itiraz edebilir. Asliye ceza hâkiminin 24 saat içinde bu itirazı inceliyerek vereceği karar kesindir. Bu kararın mevkute sorumlu müdürüne tebliğinden itibaren bu fıkrada yazılı sure içinde cevap ve düzeltmenin yayınlanması mecburidir.
Devlet daireleri, kamu müesseseleri ve tüzel kişiler tarafından gönderilecek cevap ve düzeltmeler hakkında da yukarıdaki fıkralar hükümleri uygulanır.
Cevap ve düzeltme hakkını kullanmadan ölen bir kimsenin bu hakkını vârislerinden yalnız biri kullanabilir.
Bu maddedeki tebliğler ilgili talep ettiği takdirde, memur marifetiyle yapılır.
MADDE 30
Ceza kovuşturmalarına alt talep ve iddianamelerle kararların ve diğer her türlü vesika ve evrakın âleni duruşmada okunmasından, hazırlık ve ilk soruşturmalarda takipsizlik veya yargılamanın men‘i, tatili veya düşmesi karan verilmesinden önce yayınlanması yasaktır.
Ceza kovuşturmasının başlamasıyle hükmün kesinleşinceye kadar hâkim ve mahkemenin hüküm, karar ve işlemleri hakkında mutalâa yayınlamak yasaktır.
Yukarıdaki fıkralar hükümlerine aykırı hareket edenler bir ayadan altı aya kadar hapis ve 1 000 liradan 10 000 Liraya kadar ağır para cezasiyle cezalandırılır.
Türk Ceza Kanununun 142 ve 163 üncü maddelerinin uygulanması suretiyle hükümlülük halinde tekerrür varsa, mevkute bir aydan uç aya kadar yayından men olunur. Yayından men olunan mevkutenin sahip ve sorumlulukları bu süre içinde başka bir adla mevkute çıkaramazlar.
MADDE 32
İntihar vakaları hakkında haber çerçevesini aşan ve okuyanları tesir altında bırakacak mahiyette olan tafsilât ve vakaya mütaallik resimlerin yayınlanması yasaktır.
Bu madde hükmüne aykırı hareket edenler 100 liradan 1 000 liraya kadar ağır para cezasiyle cezalandırılırlar.
MADDE 34
Sıyası, iktisadı, ticari mevkutelerin sermayeleri ve devamlı veya geçici bütün gelir kaynaklariyle basılan nüshaların adedi ve bir nüshasına 50 den fazla abone yazılmış olanların ısım, adres ve uyrukları ve genel abone yekûnu ve basıldıkları matbaa ile olan hukuk; münasebetleri noterlikçe onanmış bir deftere kaydedilir.
Bu defter tutulmadığı veya deftere noksan ve yanlış malûmat geçirildiği veyahut savcılıkça talep vukuunda defter ve ihtiva etmesi gereken hususlar gizlendiği takdirde mevkutenin sahibi veya onun mümesaili bir aydan altı aya kadar hapis ve 1 000 liradan 10 000 liraya kadar ağır para cezasına mahkûm edilir.
İlmî, edebi, fennî ve bediî mahiyette olan mevkutelerden yayınları itibariyle sıyası, iktisadı ve ticari mahiyette yayına girişenler 1 ve 2 ncı fıkralar hükümler ne tabidirler.
MADDE 35
Bu kanunda yazılı olan veya basın yoluyla işlenmiş bulunan suçlardan dolayı, günlük mevkuteler hakkında üç ay ve diğer basılmış eserler hakkında altı ay içinde açılmayan dâvalar dinlenmez. Bu sure suçun işlendiği tarihten başlar Ancak, 16 ncı maddenin 3 üncü bendi gereğince sorumlu mudur kendi aleyhinde açılan bir dâvada dâva konusu yazı veya resmin kendi rızasına aykırı olarak yayınlandığını iddia ve ispat ederse, yazı veya resmi yayınlatan aleyhine açılacak dâvada sure, sorumlu mudur hakkındaki beraat kararının kesinleşmesiyle başlar.
Kamu dâvasının açılması izin veya karar alınmasına bağlı olan suçlarda, izin veya kararın alınması için müracaat tarihi ile izin veya kararın verildiği tarih arasında geçen süre, dâva suresi hesabına katılmaz. Bu süre bir ayı geçemez.
Basın yoluyla işlenen kovuşturması şikâyete bağlı olan suçlarda ilk fıkrada yazılı sure, suçun kanun ile belli zamanaşımı haddini geçmemek şartıyle, işlendiğinin öğrenildiği tarihten başlar.
Bu kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Bu kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
