EN
TR
BİRİNCİ KISIM
Genel Esaslar
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç
Bu Kanunun amacı, Devletin tüm güç ve kaynaklarını barış halinden seferberlik ve savaş haline süratle ve etkin bir şekilde geçirmek suretiyle barıştan itibaren seferberlik ve savaş hükümlerinin uygulanma esaslarına ilişkin yükümlülükleri belirlemektir.
Kapsam
Bu Kanun, seferberlik ve savaş halini, barış döneminden itibaren yapılacak hazırlık ve teşkilatlanmayı, kamu ve özel kurum ve kuruluşlar ile gerçek kişilerin görev, yetki ve sorumluluklarını, bunların sahip olduğu her türlü mal ve hizmet yükümlülüklerini kapsar.
Tanımlar
1. Seferberlik: Devletin tüm güç ve kaynaklarının, başta askeri güç olmak üzere, savaşın ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde hazırlanması, toplanması, tertiplenmesi ve kullanılmasına ilişkin bütün faaliyetlerin uygulandığı; hak ve hürriyetlerin kanunlarla kısmen veya tamamen sınırlandırıldığı haldir.
2. Genel Seferberlik: Ülkenin tümüne yönelik bir tehdidin karşılanması, mevcut bütün güç ve kaynakların kullanılabilmesi için ülkenin bütününde uygulanan seferberliktir.
3. Kısmî Seferberlik: Ülkenin bir veya birden fazla bölgesinde uygulanan ve bütün güç ve kaynakların kullanılmasını gerektirmeyen seferberliktir.
4. Seferberlik Hali: Seferberlik faaliyetinin başlatıldığı gün ve saatten, kaldırıldığı güne kadar devam eden durumdur.
5. Savaş: Devletin bekasını temin etmek, millî menfaatleri sağlamak ve millî hedefleri elde etmek amacıyla, başta askerî güç olmak üzere Devletin maddî ve manevî tüm güç ve kaynaklarının hiçbir sınırlamaya tabi tutulmadan kullanılmasını gerektiren silahlı mücadeledir.
6. Savaş Hali: Savaş ilanına karar verilmesinden, bu halin kaldırıldığının ilan edilmesine kadar devam eden süre içinde, hak ve hürriyetlerin kanunlarla kısmen veya tamamen sınırlandırıldığı durumdur.
İKİNCİ BÖLÜM
Teşkilatlanma
Kadro ve görev tespiti
Seferberlik ve savaş hali ile barış döneminde yapılacak işlemler için mevcut teşkilatlanma da dikkate alınarak, kamu ve özel kurum ve kuruluşlarına görevler verilir. Bunlardan gerekli görülenlerde teşkilat kurulur.
Mevcut kanunlardaki hükümlere ilave olarak seferberlik ve savaş halinin gerektirdiği görevler, tüzükte belirlenir.
Türk Silahlı Kuvvetlerinde seferberlik işlemleriyle ilgili kadro ve teşkilatlanma Genelkurmay Başkanlığı tarafından tespit edilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Seferberlik ve Savaş Hali Hazırlıkları
Bakanlar Kurulunun görev, yetki ve sorumlulukları
Barış döneminde seferberlik ve savaş hali için yapılacak hazırlıklara ilişkin Bakanlar Kurulunun görev, yetki ve sorumlulukları aşağıda belirtilmiştir.
1. Mevcut teşkilatlanmayı da dikkate alarak bu Kanun uyarınca yapılacak hazırlıkları yürütmek üzere gerekli teşkilatı kurmak ve çalıştırmak,
2. Seferberlik ve savaş hazırlıklarını ülke çapında koordineli olarak yaptırmak,
3. Seferberlik ve savaş hali ile ilgili hazırlıkların denenmesi ve eğitimi amacıyla gerçek kişilerle, kamu ve özel kurum ve kuruluşlarının personel, mal ve hizmetlerine, kanunlarda gösterilen sınırlar içinde ve tüzükte belirtilecek esaslar dahilinde, yükümlülüklerin uygulanmasını ve bu hazırlıkların tatbikatlarda denenmesini sağlamak,
4. Türkiye'nin taraf olduğu milletlerarası andlaşmaların gerektirdiği hallerde, Türk Silahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesine veya yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye'de bulunmasına, Genelkurmay Başkanının görüşlerini de dikkate alarak karar vermek,
5. Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Türk Silahlı Kuvvetlerinin yurt dışında kullanılmasına karar verildiği hallerde, bu kuvvetlerle ilgili esasları tespit etmek.
Millî Güvenlik Kurulu ve Genel Sekreterliğinin görev ve yetkileri
Milli Güvenlik Kurulu ve Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği, seferberlik ve savaş hali için yapılacak hazırlıklar ile seferberlik ve savaş hallerinde özel kanunu ile diğer kanunlarda belirtilen görevleri yerine getirir ve yetkileri kullanır.
Genelkurmay Başkanının görev, yetki ve sorumlulukları
Barış döneminde seferberlik ve savaş hali için yapılacak hazırlıklara ilişkin Genelkurmay Başkanının görev, yetki ve sorumlulukları aşağıda belirtilmiştir.
1. Türk Silahlı Kuvvetlerinin seferberlik ve savaş hali ile ilgili hazırlıklarını, bakanlıklarla koordineli olarak yapmak ve geliştirmek,
2. Yapılan hazırlıkların tatbikatlarda denenmesini sağlamak,
3. Seferberlik ilanını gerektirecek durumlarda, bu halin ilanı için Millî Güvenlik Kuruluna görüş bildirmek,
4. Seferberlik ve savaş halinde ihtiyaç duyulan önlemlerin alınması için Bakanlar Kuruluna görüş vermek ve öneride bulunmak,
5. Acil ihtiyaç duyulan yedek personeli, Başbakanın muvafakatiyle süresi yedi günü geçmemek üzere silah altına almak.
Bakanların görev, yetki ve sorumlulukları
Barış döneminde seferberlik ve savaş hali için yapılacak hazırlıklara ilişkin bakanların görev, yetki ve sorumlulukları aşağıda belirtilmiştir.
1. Bakanlıkta seferberlik ve savaş hali için yapılacak hazırlıklarla ilgili teşkilatı kurmak ve çalıştırmak,
2. Bakanlığın kuruluşunda veya kontrolünde bulunan kaynakları saptamak ve bunlara görevler vermek,
3. Kendi bakanlığındaki seferberlik ve savaş haline ilişkin faaliyetlerin, ilgili diğer bakanlıklar ve Türk Silahlı Kuvvetleri seferberlik hazırlıkları ile koordineli olarak uygulanabilecek şekilde planlamasını yapmak.
Gerçek ve tüzelkişilerin görev ve sorumlulukları
Tüm gerçek kişilerle, kamu ve özel kurum ve kuruluşları; bu Kanun ile diğer kanunlarda ve tüzükte seferberlik ve savaş hazırlıklarına ilişkin olarak kendilerine verilen görev ve yükümlülükleri yerine getirmek ve tüzükte belirtilecek mülkî ve askeri makamlar tarafından istenilen her türlü bilgileri vermek zorundadır. Bu yoldan temin edilen bilgiler seferberlik ve savaş planlaması dışında, başka maksatlarla kullanılamaz.
İKİNCİ KISIM
Seferberlik Hali
BİRİNCİ BÖLÜM
Seferberlik İlanı ve Uygulamanın Başlaması
Genel ve kısmî seferberlik ilanı
Savaşı gerektirecek bir durumun başgöstermesi, ayaklanma olması veya vatan veya Cumhuriyete karşı kuvvetli ve eylemli bir kalkışmanın veya ülkenin ve milletin bölünmezliğini içten ve dıştan tehlikeye düşüren davranışların ortaya çıkması hallerinde, Cumhurbaşkanının başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu, Millî Güvenlik Kurulunun da görüşünü aldıktan sonra genel veya kısmî seferberlik ilanına karar verir. Kararda seferberlik uygulamasının başlayacağı gün ve saat belirtilir. Bu karar, derhal Resmi Gazetede yayımlanır ve aynı gün Türkiye Büyük Millet Meclisinin onayına sunulur. Türkiye Büyük Millet Meclisi toplantı halinde değilse hemen toplantıya çağrılır.
Kısmi seferberlik ilanı halinde, seferberlik ilan edilen bölgeler dışında görev verilecek personel, mal ve hizmetlere de yükümlülük uygulanabilir.
İKİNCİ BÖLÜM
Seferberlik Uygulaması
Bakanlar Kurulunun görev ve yetkileri
Seferberlik ilanından itibaren Bakanlar Kurulu aşağıda belirtilen tedbirleri almaya yetkilidir.
1. Seferberlik için yapılan hazırlıkların uygulanmasına başlamak,
2. Kısmi seferberlik ilan edilen hallerde, diğer bölgelerde uygulanacak yükümlülükleri belirlemek,
3. Gerektiğinde sıkıyönetim ilanına karar vermek ve sıkıyönetim ilan edilen bölgelerin tamamı veya bir kısmında daha önce olağanüstü hal ilan edilmiş ise, sıkıyönetim ilanı ile birlikte olağanüstü hal uygulamasına son vermek.
Seferberlik halinde komutanların görev ve yetkileri
Seferberlik ilanıyla birlikte sıkıyönetim henüz ilan edilmemiş ise, seferberlik ilan edilen bölgelerde Genelkurmay Başkanının teklifi üzerine Milli Savunma Bakanının inhası, Başbakanın imzalayacağı ve Cumhurbaşkanının onaylayacağı kararname ile görevlendirilen komutanlar, kendi sorumluluk bölgelerinde 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanununda bulunan tedbirleri almaya ve uygulamaya yetkilidir.
Bu komutanlar, genel güvenlik, asayiş ve kamu düzeninin sağlanması ve devam ettirilmesi, hava ve deniz limanları ile hudutların kontrolü, yıkıcı faaliyetlerin önlenmesi, ajanların ve kaçakların aranıp bulunması için lüzumlu tedbirlerin tespitiyle bu faaliyetlerin icrasında mülkî makamlar ile işbirliği yapar ve gerektiğinde kolluk kuvvetlerini emrine alır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Uygulamanın Kalkması
Seferberliğin kaldırılması
Seferberliğin kaldırılması hakkında da ilanına ilişkin usuller uygulanır. Seferberlik uygulamasına, kaldırılması kararının verildiği gün saat 24.00’te son verilir.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Savaş ve Savaş Hali
BİRİNCİ BÖLÜM
Savaş İlanı ve Uygulamanın Başlatılması
Savaş ilanı
Savaş ilanına Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından karar verilir. Türkiye Büyük Millet Meclisi tatilde veya ara vermede iken ülkenin ani bir silahlı saldırıya uğraması ve bu sebeple silahlı kuvvet kullanılmasına derhal karar verilmesinin kaçınılmaz olması halinde Cumhurbaşkanı da, Türk Silahlı Kuvvetlerinin kullanılmasına karar verebilir.
İKİNCİ BÖLÜM
Savaş Hali Uygulaması
Savaş hali ile ilgili görev, yetki ve sorumluluklar
Savaş ilanından itibaren Bakanlar Kurulu aşağıda belirtilen tedbirleri almaya yetkilidir.
1. Seferberlik ilan edilmemiş ise, seferberlik ve sıkıyönetim hallerinde uygulanacak tedbirlerden hangilerinin yürürlüğe konulacağına karar vermek,
2. Seferberlik ilan edilmiş ise alınan tedbirlerin uygulanmasına devam etmek,
Seferberlik ilanına gerek görülmeden savaşa girilmiş veya muhasamat fiilen başlamış ise, kanunlarda yazılı savaşa ve seferberliğe ait hükümler ile yine kanunlarda savaş hali, savaş zamanı ve savaş esnası gibi hallerde uygulanacağı yazılı hükümlerden hangilerinin, nerelerde veya ne zaman uygulanacağı ve bunlardan ne suretle vazgeçileceği, Cumhurbaşkanının başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulunun kararı ile belirtilir ve Resmî Gazetede yayımlanır. Bu karar, Türkiye Büyük Millet Meclisinin bilgisine sunulur.
Şu kadar ki, savaş halinin suçun asli unsurunu teşkil ettiği hallerde fiili muhasamatın başlamasıyla bu hükümler kendiliğinden yürürlüğe girer.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Uygulamanın Kalkması
Savaş halinin kaldırılması
Savaş halinin kaldırılmasına Türkiye Büyük Millet Meclisince karar verilir.
Savaş hali uygulaması, savaş halini sona erdiren kararda belirtilen gün ve saatte son bulur.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Çeşitli Hükümler
Seferberlik ve savaş hallerinde ilgili komutanlıklara tanınan adlî yetki
Seferberlik ve savaş hallerinde bu Kanunun 12 nci maddesine göre tespit ve ilan edilen bölgeler içinde, 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanununun 15 inci maddesinde yazılı suçları işleyenler veya bu suçlara iştirak edenler, bölgede yetkili kılınan komutan tarafından gerekli görüldüğü takdirde, askerî mahkemelerde yargılanırlar. Bu hallerde 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanununun 21 inci maddesi hükmü saklıdır.
Ceza hükümleri
Bu Kanun hükümleri gereğince alınacak kararlara ve tedbirlere aykırı hareket edenler, fiilleri daha ağır cezayı gerektiren ayrı bir suç teşkil etmediği takdirde, altı aydan iki yıla kadar hapis ve ellibin liradan aşağı olmamak üzere ağır para cezasıyla cezalandırılırlar.
Alınacak karar ve tedbirlerin uygulanmasında ihmal veya suistimali görülenler hakkında, bu suçlar için ceza kanunlarında öngörülen ceza, yarısına kadar artırılarak hükmolunur.
Verilecek ceza; fiil, seferberlik halinde işlenmiş ise bir misli, savaş halinde işlenmiş ise iki misli artırılarak hükmolunur.
Tüzük
Bu Kanunun ilgili maddelerinde tüzükte düzenleneceği belirtilen hususlar ile seferberlik ve savaş hallerinin ilan ve kaldırılmasına ilişkin duyuru işlemleri ve kanunun uygulanma esasları, bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren bir yıl içinde, Genelkurmay Başkanlığının görüşü de alınarak çıkarılacak tüzükte gösterilir.
Seferberlik Kanununa yapılan atıflar
5.3.1928 tarihli ve 1211 sayılı Seferberlik Kanunu ile bu Kanunun değişikliklerine diğer kanunlarla yapılan atıflar, bu Kanunun ilgili hükümlerine yapılmış sayılır.
Saklı hükümler
Diğer kanunlardaki seferberlik ve savaş haliyle ilgili bu Kanuna aykırı olmayan hükümler saklıdır.
Yürürlükten kaldırılan kanunlar
5.3.1928 tarihli ve 1211 sayılı Seferberlik Kanunu ile değişiklikleri yürürlükten kaldırılmıştır.
Bu Kanunun 19 uncu maddesi gereğince hazırlanacak tüzük yürürlüğe girinceye kadar, 1211 sayılı Seferberlik Kanunu hükümlerine göre hazırlanmış yönetmeliklerin, bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.
Yürürlük
Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
