Sigorta Eksperleri Yönetmeliği

BİRİNCİ KISIM

GENEL HÜKÜMLER

Amaç

7397 sayılı Sigorta Murakabe Kanunu’nun 3379 sayılı Kanun'la değişik 38 inci maddesine dayanılarak hazırlanan bu Yönetmeliğin amacı; sigorta eksperlerinin nitelikleri, çalışma şekilleri ve şartları ile tabi olacakları denetim esaslarının belirlenmesidir.

Tanımlar

Bu Yönetmelikte geçen:

a) Kanun; 11.6.1987 tarih ve 3379 sayılı Kanunla değişik 21.12.1959 tarih ve 7397 sayılı Sigorta Murakabe Kanunu'nu,

b) Yönetmelik; Sigorta Eksperleri Yönetmeliği'ni,

c) Müsteşarlık; Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı’nı,

d) Kurul; Sigorta Murakabe Kurulu’nu,

e) Birlik; Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği’ni,

f) Sigorta Şirketi; Türkiye'de kurulmuş sigorta şirketleri ile yabancı ülkelerdeki sigorta şirketlerinin Türkiye'deki Merkez Şubelerini,

g) Sigorta Eksperi; Sigorta edilen rizikoların gerçekleşmesi sonucunda ortaya çıkan kayıp ve hasarların miktarını, nedenlerini ve niteliklerini tesbit ile mutabakatlı kıymet, ön ekspertiz ve gözetim gibi işlemleri mutad meslek halinde yapanları,

ifade eder.

İKİNCİ KISIM

Sigorta Eksperlerinde Aranan Nitelik ve Şartlar

Sigorta eksperliği

Bu Yönetmelikteki nitelikleri taşıyan ve gerekli şartları yerine getirip Müsteşarlıktan Sigorta Eksperliği Belgesi alarak meslek tablosuna kaydolunan gerçek kişiler ile sözkonusu tabloya kaydolunan tüzel kişiler sigorta eksperliği yapabilirler.

Sigorta Eksperliği Belgesi:

a) Yangın, Mühendislik, Muhtelif Kaza, Sorumluluk Sigortaları,

b) Nakliyat Emtia, Tekne Sigortaları,

c) Motorlu Kara Taşıtlarına İlişkin Kaza Sigortaları,

d) Tarım Sigortalan,

dallarında ayrı ayrı verilir.

Gerçek kişi sigorta eksperleri, eksperliği mutad meslek halinde yapmak, tüzel kişi eksperler ise münhasıran sigorta eksperliği konusunda faaliyet göstermek zorundadırlar. Sigorta eksperleri ticaret ve zanaat ile uğraşamazlar, sigorta veya reasürans aracısı olarak çalışamazlar, sigorta şirketleri veya sigorta aracıları nezdinde ücretli veya maaşlı bir görevde bulunamazlar.

Sigorta eksperi olabilme şartları

Sigorta eksperi olabilmek için,

I - Gerçek kişilerin;

a) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmaları,

b) Medeni hakları kullanma ehliyetini haiz bulunmaları,

c) Taksirli suçlar ve aşağıda sayılan suçlar dışında tecil edilmiş hükümler hariç olmak üzere ağır hapis veya 6 aydan fazla hapis yahut affa uğramış olsalar bile Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlarla zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyeti kinci suçtan veya istimal ve istihlâk kaçakçılığı hariç, kaçakçılık, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma veya Devlet sırlarını açığa vurma, vergi kaçakçılığı veya vergi kaçakçılığına teşebbüs suçlarından dolayı hüküm giymiş bulunmamaları (haklarında kovuşturma veya dava açılmış olanların başvuruları ile ilgili işlemler, kovuşturmanın veya davanın sonuçlandırılmasına kadar ertelenir),

d) En az lise mezunu olmaları,

e) Müsteşarlık ve Birliğin işbirliği sonucu Türk Sigorta Enstitüsü Vakfı nezdinde açılacak kursları (mezun olduğu yüksek okulda kurs müfredatında bulunan dersleri görmüş ve başarmış olanlar bu derslerden muaf tutulurlar) ve bu kursların sonunda açılacak sınavları başarı ile tamamlamaları,

gerekir.

II - Tüzel kişilerin;

a) Türk Ticaret Kanunu'na göre bir ticaret şirketi halinde kurulmuş olmaları,

b) Şirketi imzası ile bağlayan kişilerin gerçek kişi eksperlerde aranan nitelikleri taşımaları,

gerekir.

Sigorta eksperliği ile iştigal edecek tüzel kişilerde, ilgili dalda eksperlik belgesine sahip ve meslek tablosuna kayıtlı olanlar ekspertiz yapabilir.

Sigorta eksperliği kursu ve sınavlar

Kurslar: Eksper olabilme şartlarını taşıyanlar, Müsteşarlık ve Birliğin işbirliği sonucu Türk Sigorta Enstitüsü Vakfı nezdinde yılda en az iki kez açılacak en az üç ay süreli eksperlik kursuna kabul edilirler.

Açılacak kurslar Vakıf tarafından en az bir ay önce yurt çapında dağıtımı yapılan günlük gazetelerin ikisinde ilân edilir.

Kurslara bir dönemde kontenjandan fazla müracaat olduğunda Vakıf tarafından ön eleme sınavı yapılabilir.

Kurs dönemi sonunda, 3 üncü maddenin ikinci fıkrasında yazılı dallar itibariyle sigorta eksperliği kursu bitirme sınavları yapılır. Bu sınavı başaranlara Müsteşarlıkça Sigorta Eksperliği belgesi verilir.

Sınavlar: Sigorta eksperliği kursu sınavları, 3 üncü maddenin ikinci fıkrasında yazılı dallar itibariyle aşağıdaki esaslara göre yapılır:

a) Sınav Kurulu: Sigorta Murakabe Kurulunun bir temsilcisi başkanlığında, Birliğin ve Yurt İçi Saklama Payı ve Reasürans Kapasitesini Artırma Sistemini İşleten reasürans şirketinin birer temsilcisi ile sınavın yapıldığı daim öğretmenlerinden oluşur. Müsteşarlık sınavlarda gözlemci bulundurabilir.

b) Her konudaki yazılı sınavın süresi üç saattir.

c) Sınavlarda kopya yaptığı, başkasından kopya aldığı veya başkasına kopya verdiği tesbit edilenlerin durumu bir tutanakla belgelenir. Bu adaylar sınavda başarılı olamamış sayıldıkları gibi, bir daha eksperlik sınavına da alınmazlar.

d) Adayların başarılı sayılabilmesi için sınavlarda ortalama yüz üzerinden en az yetmiş puan almaları gerekir.

e) Sınav kurulu, sınav sonuçlarını en geç onbeş gün içinde Müsteşarlığa bildirir.

f) Sınav sonuçları Türk Sigorta Enstitüsü Vakfı’nda liste ile ilân edilir.

g) Sınav belgeleri Müsteşarlıkça iki yıl süre ile saklanır. Sınav tarihinden itibaren iki yıl içinde eksperlik belgesi almak için başvurmayanlar yeniden sınava girmek ve gerekli belgeleri tevdi etmek zorundadırlar.

Muafiyet

Birden fazla dalda eksperlik, belgesi almak isteyenler, daha önceki kursta veya kurslarda başarılı oldukları derslerden muaf tutulurlar.

Sigorta eksperliği yapmak isteyenlerden:

a) En az yüksek okul mezunu olup; sigorta ve reasürans şirketlerinde hasar servisinde, teknik müdürlük veya fen müşavirliklerinde en az beş yıl süre ile birinci veya ikinci derecede imza yetkisi ile görev yapanlar.

b) En az lise veya dengi okul mezunu olup; Yurt İçi Saklama Payı ve Reasürans Kapasitesini Artırma Sistemini işleten reasürans şirketinin hasar servisinde, teknik müdürlük veya fen müşavirliklerinde en az beş yıl süre ile asistanlık görevi yapanlar,

c) Kurulda uzman veya uzman yardımcısı olarak en az beş yıl hizmeti bulunanlar,

bu durumlarını belgelemek şartı ile kendilerinin seçeceği bir eksperlik dalı için 5 inci maddede yazılı kurstan ve sınavdan muaftırlar; bu kişilerin diğer dallarda eksperlik belgesi alabilmeleri için 5 inci maddede belirtilen kurslara devam etme mecburiyetleri olmadan kurs sonunda yapılan sınavları başardıklarını belgelemeleri gerekmektedir.

Meslek tablosuna kayıt ve eksperlik belgesi

Meslek Tablosu’na kaydedilmek ve eksperlik belgesi alabilmek için;

I - Gerçek kişilerin;

a) Nüfus cüzdanı örneği, öğrenim belgesi ve Türk Sigorta Enstitüsü Vakfı kursu bitirme sınavlarını başarmış olduklarına dair belgelerin aslını veya onaylı örneklerini,

b) Muhtarlıktan alınmış ikametgâh ilmühaberini,

c) Cumhuriyet Savcılığından alınan ve 4 üncü maddenin 1 inci fıkrasının I/c bendindeki suçlardan biriyle mahkûm edilmiş olmadıklarına dair belgeyi,

d) 3 üncü maddenin üçüncü fıkrasındaki şartları taşıdıklarını gösterir imzalı beyannameyi,

e) Üç adet vesikalık fotoğraflarını,

f) Kurslardan veya sınavlardan muaf olanlar için buna ilişkin belgeleri:

II - Tüzel kişilerin:

a) Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi'nde yayınlanmış şirket ana sözleşmesi ile şirket sirkülerinin aslını veya örneğini,

b) Şirketi imzaları ile bağlayan kişilerin haiz olacağı eksperlik belgesinin suretini,

Müsteşarlığa vermeleri gerekir.

Müsteşarlık, başvuru sahibinin durumunu inceledikten sonra; gerekli nitelik ve şartları taşıyanları meslek tablosuna kaydeder ve gerçek kişi eksperlere hangi dalda eksperlik yapabileceklerini gösteren eksperlik belgesini verir.

ÜÇÜNCÜ KISIM

Eksperlerin Görevleri Çalışma Şekil ve Şartları

Görevleri

Eksperlerin görevleri, incelenmesi istenilen kayıp ve hasarın neden ve niteliği ile miktarını belirlemek, mutabakatlı kıymet ve ön ekspertiz raporlarını hazırlamak, gözettim faaliyetlerinde bulunmaktır.

Eksper görevlerini tarafsızlıkla yapar.

Sigorta şirketlerinin, sigorta aracılarının ve sigortalıların eksperlerin sağlıklı ve tarafsız görev yapmasına yardımcı olmaları şarttır.

Göreve başlama

Eksper, sigorta şirketinin veya sigortalının yazılı veya sözlü başvurusuna dayanarak görevine başlar; görevi kabul etmez ise durumu yazılı olarak en geç iki gün içinde başvuru sahibine bildirir. Bildirimde bulunmayan eksper görevi kabul etmiş sayılır.

Kayıp ve hasar tesbitlerinde görevi kabul eden eksper, bu durumu ilgili mevzuat hükümleri dahilinde Yurt İçi Saklama Payı ve Reasürans Kapasitesini Artırma Sistemini işleten reasürans şirketine bildirir ve hasarın tesbitinde gerekli işbirliğini sağlar.

Eksper, kayıp ve hasar tesbit çalışmalarında, sigorta poliçesinin asıl veya suretinin, mevzuata ve sigorta genel şartlarına dayanarak ilgili belgelerin kendisine verilmesini, defterlerin gösterilmesini ve soracağı soruların cevaplandırılmasını isteyebilir, belgelerden suret alabilir. Tesbit edilen makul süre içinde belgeler verilmez veya defterler gösterilmez ise. eksper bu durumu tesbit ederek incelemesini sonuçlandırır ve düzenleyeceği ekspertiz raporunu kendini tayin eden tarafa verir.

Kayıp ve hasar tesbit çalışmaları sonunda, hasar miktarı üzerinde mutabakat sağlanmış ise; eksper imzalı mutabakatnameyi alarak, ekspertiz raporuna iliştirir ve kendisini tayin eden tarafa tevdi eder. Uyuşma sağlanamayan durumlarda ise, eksper, mutakabat sağlanamama nedenlerini içeren bir ifadeyi ekspertiz raporuna ekler.

Ücret

Ekspertiz ücretinin, miktarı, eksperle kendini tayin eden taraf arasında anlaşma ile kararlaştırılır ve ödenir. Önceden ücret kararlaştırılmamızsa veya bu konuda anlaşmazlık doğarsa, ekspertiz ücreti taraflarca ortaklaşa seçilecek bir hakem tarafından tesbit edilir.

Görevin reddi

Eksperin ilgililerden birisi ile arasında tarafsızlığını şüpheye düşürecek önemli sebepler veya kan kocalık yahut (üçüncü derece dahil) kan veya sihri hısımlık veya bir iş ortaklığı varsa, eksperlik görevini kabul edemez; incelemeye girişemez ve durumu yazı ile ilgililere bildirir.

Yukarıdaki nedenlerin varlığı halinde, düzenlenecek rapor hükümsüzdür.

Uzman kullanma

Eksperi tayin eden taraf, isterse, o iş için ayrıca uzman veya uzmanlar tayin edebilir. Bu suretle tayin edilen uzman veya uzmanların ücretleri tayin eden tarafından ödenir.

Eksper, gerektiğinde kendisine verilen ekspertiz işi için konusunda kendisini kanıtlamış uzmanlardan yararlanabilir. Bu takdirde uzmanın kimliğini, kendisini görevlendiren tarafa, uzman işe başlamadan önce derhal yazı ile bildirmek zorundadır. Eksperin tayin ettiği uzmana verilecek ücret, ekpertiz ücretine dahildir.

Dosyaların ve sırların saklanması

Eksper, çalışmaları sırasında topladığı bilgileri, yazdığı veya aldığı yazıları, uzmanların raporlarını ayrı bir dosya içinde beş yıl süreyle düzenli bir şekilde saklar. Eksper, dosyayı talep veya karar üzerine Müsteşarlık veya Kurulun denetimle görevlendirilen mensuplarına ibraz etmek zorundadır.

Eksper, incelemeleri sırasında ve daha sonra şirkete veya sigortalı hakkında öğrendiği kişisel veya ticari sır niteliğindeki bilgileri Müsteşarlık ve Kurulun denetimle görevli elemanlarından başkasına açıklayamaz.

Raporun kapsamı

Eksperin düzenleyeceği raporun aşağıdaki hususları içermesi gerekir:

a) İlgililerin adı ve soyadı veya ünvanları, adresleri, varsa hazır bulunan Yurt İçi Saklama Payı ve Reasürans Kapasitesini Artırma Sistemini işleten reasürans şirketinin asistanının adı ve soyadı,

b) Poliçenin tarih ve numarası, sigorta süresinin başlangıç ve son bulma tarihleri, sigorta bedeli, hasar yerinin durumu ve bu yerde rizikonun gerçekleşmesinden önce bulunan sigorta konusu değerin cinsi, miktarı; hasar ve tazminatın tesbitiyle ilgili diğer hususlar,

c) Kayıp veya hasara neden olan olayın tarihi,

d) Zararı meydana getiren rizikonun neden ve niteliği,

e) Ne gibi kurtarma önlemlerinin alındığı, makul olarak nelerin yapılması gerektiği, kurtarma masraflarının fiili ve muhtemel tutarı ile varsa kurtarılan malların miktarı ve değeri,

f) Sigorta konusu değerlerin kayıp ve hasar anındaki bedeli, varsa piyasa değeri,

g) Hasar konusu ile ilgili olduğu tesbit edilen diğer sigortalar,

h) Kayıp veya hasarın miktarı veya oram,

ı) Eksperin tayini, işe başlama ve işin son bulma tarihi,

i) Varsa sigortalıdan alman mutabakatnamenin tarihi,

Yukarıda sayılanların dışında, hasarla ilgili olarak incelenen diğer hususların da raporda belirtilmesi gerekir.

Eksperler, ekspertiz raporlarını, ekspertiz işinin son bulduğu tarihten sonra en geç yedi gün içinde kendisini tayin eden tarafa vermekle yükümlüdürler.

Ekspertiz raporları, sigorta poliçesi hükümleri gözönünde tutularak düzenlenir. Eksperler Birlikçe sigorta dallarına göre belirlenecek tek tip. ekspertiz raporu kullanırlar,

Kurtarma imkanının bildirilmesi

Eksperler, incelemeleri sırasında kurtarma imkânının bulunduğunu gördükleri takdirde, durumu ilgililere derhal bildirmek zorundadırlar.

Hasar ekspertiz defteri

Eksperler, şekli Müsteşarlıkça tesbit edilecek, müteselsil sayfa numaraları noterce onaylanmış bir hasar ekspertiz defteri tutmak zorundadırlar; bu deftere kendisine verilen ekspertiz işlerini, tarih sırasıyla ve müteselsil numara ile kaydederler ve hizalarına bu konu ile ilgili raporunun düzenleme ve tevdi tarihlerini yazarlar. Rapor verme imkânı kalmamış bulunan hallerde, deftere bu durumu belirten kaydı düşerler.

Meslek tablosundan silinme

Eksperlerin:

a) Yönetmelikle tesbit olunan niteliklerden herhangi birini kaybetmeleri, Yönetmelikle konulan zorunluluklara ve yasaklara uymamaları, görevlerini hata, ihmal veya kusur sonucu gereği gibi yerine getirmemeleri nedeniyle, kendilerin tayin eden tarafın zararına yol açtıklarının sigorta şirketleri veya Birlikçe tesbit edilmesi ve Müsteşarlığa bildirilmesi üzerine bu durumun onaylanması,

b) Müsteşarlık veya Kurulca re'sen veya ihbar ve şikayet üzerine yaptırılan inceleme ve soruşturma sonucunda (a) bendindeki durumun tesbit edilmesi,

hallerinde meslek tablosundaki kaydı Müsteşarlıkça silinir ve eksperlik belgesi iptal olunarak; durum Birliğe ve ekspere bildirilir.

Hakkında bu suretle işlem yapılan eksper, durumun kendisine tebliği üzerine, sahip bulunduğu eksperlik belgesini derhal geri vermek zorundadır. Bu zorunluluğa uymaması halinde, Müsteşarlıkça ilgili Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulur.

Değişikliklerin bildirilmesi

Eksperler, eksperlik belgesi almak ve meslek tablosuna kaydedilmek için gerekli olan niteliklerinde herhangi bir değişiklik ortaya çıktığı takdirde, durumu yedi iş günü içinde Müsteşarlığa bildirmek zorundadırlar.

DÖRDÜNCÜ KISIM

Çeşitli Hükümler

Denetim

Eksperlerin tüm faaliyetleri Kurulca denetlenir.

Eksperlik yapamayacak kişiler

Eksperlik belgesi olmayan kişiler, belge alıncaya kadar sigorta eksperliği yapamazlar. Eksperler uzmanlık sahibi oldukları sigorta dalı dışında eksperlik ifa edemezler.

Bu hükme uymayanlar hakkında Kanun'un 54 üncü maddesi uyarınca kovuşturma yapılır.

Kaldırılan hükümler

Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden itibaren Resmi Gazete'nin 6/7/1968 tarihli ve 12943 sayılı nüshasında yayımlanan Sigorta Eksperleri Yönetmeliği yürürlükten kalkar.

BEŞİNCİ KISIM

Geçici Hükümler

Bu Yönetmeliğin yürürlük tarihinden önce meslek tablosuna kaydolunmuş eksperler, Yönetmeliğin yayımından itibaren en geç 6 ay içinde

çalışacakları sigorta dallarını Müsteşarlığa bildirmek ve bu dallara ilişkin eksperlik belgesini almak zorundadırlar.

Bu süre içinde eksperlik belgesini yenileri ile değiştirmeyenlerin 6.7.1968 gün, 12943 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelikle verilen eksperlik belgeleri geçersiz olur.

Bu Yönetmeliğin 14 üncü maddesinde yeralan ekspertiz raporu örneği ve 16 ncı maddesinde yeralan hasar ekspertiz defterinin sekli tespit edilinceye kadar eskilerinin kullanılmasına devam olunur.

Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce sigorta eksperliği stajına başlamış veya stajını tamamlamış olanlar, Müsteşarlıkça 1992 yılının Haziran ve Aralık aylarında açılacak sınavlara tabi tutulurlar.

Bu sınavlarda 6 ncı maddesindeki staj süresine ilişkin şarta bakılmaksızın 8.7.1968 tarihli ve 12943 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Sigorta Eksperleri Yönetmeliği hükümleri uygulanır.

ALTINCI KISIM

Son Hükümler

Yürürlük

Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Bu Yönetmeliğin hükümleri Müsteşarlığın bağlı bulunduğu Devlet Bakanı tarafından yürütülür.