EN
TR
Fikri hakların sınırlanmasında temel kıstaslar, bu alana ilişkin uluslararası sözleşmelerde…
Fikir ve sanat eserleri üzerindeki hakların sınırlandırılmasına ilişkin düzenlemeler…
Eser üzerindeki hakları sınırlandıran hükümler istisnai nitelikte olduğu için dar…
2. Sözleşme veya Genel İşlem Şartlarıyla Kaldırılması
Eser üzerindeki haklar, toplum ve bireylerin o eserlerden yararlanabilmeleri için…
Emredici niteliği olmayan tahditlerin kaldırılmasıyla ilgili olarak ise şu temel…
Kanaatimce Alman FSEK § 95b benzeri bir hükmün FSEK’e alınması uygun olacaktır. Söz…
II. Kamu Düzeni Mülahazasıyla Getirilen Sınırlandırmalar
FSEK, hakların kamu düzeni gerekçesiyle sınırlandırılmasını 30 ila 37’nci maddeleri…
Hükmün uygulanabilmesi için kullanılan veya çoğaltılan fikri mahsulün eser niteliğinde…
Söz konusu makamlar, eserin kendisini getirtebilecekleri gibi çoğaltılmasına veya…
FSEK m. 30/I’de ayrıca “Fotoğraflar, umumi emniyet mülahazasiyle veya adli maksatlar için sahibinin rızası alınmaksızın, resmi makamlar veya bunların emriyle başkaları tarafından her şekilde çoğaltılabilir ve yayılabilir.”…
FSEK m. 30/II ile “eserin her hangi bir suretle ticaret mevkiine konmasını, temsilini veya diğer şekillerde kullanılmasını meneden yahut müsaade veya kontrole bağlı tutan kamu hukuku hükümleri mahfuzdur.”…
III. Genel Menfaat Mülahazasıyla Yapılan Sınırlamalar
1. Mevzuat ve içtihatlar
FSEK anlamında “eser” vasfını hâiz olsun olmasın m. 31 ‘e göre “Resmen yayımlanan ve ilân olunan kanun, tüzük, yönetmelik, tebliğ, genelge ve kazâi içtihatlarm çoğaltılması, yayılması, işlenmesi veya herhangi bir surette bunlardan faydalanma serbesttir.” Görüldüğü…
Mevzuat veya içtihatların bir araya getirilmesi, FSEK m. 6/I b. 7 anlamında “belli…
FSEK md. 31’de ismen zikredilmeyen ancak, hazırlanmaları, kabul edilmeleri ve yürürlüğe…
2. Nutuklar
Bern Anlaşmasının mükerrer 2. maddesinde bu sınırlandırma yer almaktadır. FSEK m.…
Hüküm incelendiğinde, sınırlandırmanın, eserden yararlanmanın serbest olabilmesi,…
İkinci olarak, nutuk ve sözlerden serbestçe yararlanma, haber ve malumat verme amacıyla…
FSEK m. 32/II’nin açıkça düzenlediğine göre “hadisenin mahiyet” ve “vaziyetin icabı”…
3. Eğitim-Öğretim Kurumlarında Eserin Temsili
FSEK m. 33’e göre “yayımlanmış bir eserin; tüm eğitim ve öğretim kurumlarında, yüzyüze eğitim ve öğretim maksadıyla doğrudan veya dolaylı kâr amacı gütmeksizin temsili, eser sahibinin ve eserin adının mutat şekilde açıklanması şartıyla serbesttir.”…
Temsil serbestisinin söz konusu olabilmesi için eserden yararlanma eğitim-öğretim…
Temsil serbestisi, eserin “doğrudan veya dolaylı kâr amacı” olmaksızın oynanması, gösterilmesi, çalınması veya okunmasını kapsar. Bu nedenle, bu şartın gerçekleşebilmesi için temsil ya ücretsiz olmalı ya da ücret alınsa bile masraflar çıktıktan sonra, elde kalan gelirin (kârın), tamamen hayır amaçlarına tahsis edilmesi gerekir(234).…
4. Eğitim ve Öğretim İçin Seçme ve Toplama Eserler Meydana Getirilmesi
FSEK m. 34/I’de “yayımlanmış musiki, ilim ve edebiyat eserlerinden ve alenileşmiş güzel sanat eserlerinden, maksadın haklı göstereceği bir nispet dâhilinde iktibaslar yapılmak suretiyle, hal ve vaziyetinden eğitim ve öğretim gayesine tahsis edildiği anlaşılan seçme ve toplama eserler vücuda getirilmesi”…
FSEK m. 34’te düzenlenmemiş olsa da, eğitim öğretim amacıyla oluşturulacak toplama…
Hemen belirtelim ki, seçme ve toplama eserler, kitap şeklinde derlenebileceği gibi…
Eğitim ve öğretim amacıyla seçme-toplama eserler meydana getirilebilmesi için kanun…
İkinci olarak, toplama ve seçme eserin niteliği bakımından da kanun koyucu bazı koşullar aramıştır. Toplama ve seçme eser meydana getirmede FSEK m. 34’deki istisnadan yararlanabilmek için toplama eser “münhasıran eğitim ve öğretim amacına yönelik” olmalıdır. Toplama ve seçme eserlerde başka amaçların bulunması, örneğin toplama eserin her-
Üçüncü olarak, orijinal eserlerden, toplama eserlere eğitim-öğretim amacıyla iktibas yapılırken, bu iktibasın “maksadın haklı göstereceği nispet dâhilinde” olması gerekir. Eğitim-öğretim amacıyla toplama eser meydana getirilirken, ortaya çıkacak toplama eser orijinal eserin ikamesi olamaz. Hükümdeki “[…] bu serbestlik, hak sahibinin meşru menfaatlerine haklı bir sebep olmadan zarar verir veya eserden normal yararlanma ile çelişir şekilde kullanılamaz”…
Dördüncü olarak, toplama suretiyle yaratılan eserde orijinal eser sahibinin adının mutlaka “mutat şekilde zikredilmesi” gerekir. Bu hükmü geniş anlamda, eser üzerindeki manevi haklara riayet edilmesi gerektiği şeklinde anlamak gerekir. FSEK m. 16 kapsamında, toplama eser meydana getiren kimse eğitim-öğretim amacıyla meydana getirmeyi planladığı seçme ve toplama eserlerde, bu amacın gerektirdiği oranda olmak kaydıyla, iktibas yapılan eser veya eser parçaları üzerinde kısaltma ve değişiklik yapma yetkisine sahiptir. Buna göre meselâ, ilköğretim öğrencilerine yönelik olarak hazırlanan bir Türkçe ders kitabına örnek metin olarak alı-
