EN
TR
İnsanlık tarihi boyunca eşitlik, içerisinde bulunulan döneme göre farklı şekillerde…
İnsan haklarının temel belgelerinde eşitliğin, feodal-dinsel kültürün “tanrı önünde…
Eşitlik ilkesinin uygulanmasının pozitif hukuk alanına yansıması; insan hakları değerlerinin,…
Tarihsel olarak, “hukuksal” eşitlik, “siyasi” eşitlik ve “ekonomik-sosyal” eşitlik…
Eşitlik kavramı, hem uluslararası anlaşmalar, sözleşmeler, tavsiyeler ve kararlarda,…
B. Eşitliğin Tanımlanması(15)
Eşitlik, mantıki bir terim olarak özdeşlik (ayniyet) demektir. Bu anlamda eşitlik…
Hukuki eşitlik ilkesi ise, önemli yönleri bakımından aynı olan şeylere eşit muamele…
Hukuk alanında “şekli eşitlik”, hukuk veya politikaların tarafsız olması anlamına…
“Şekli eşitlik” ilkesi, bir kuralın içeriği itibariyle hangi koşullarda eşitlik ilkesine…
Eşitlik ilkesi bağlamında karşılaşılan en yaygın bulanıklık, eşitliğin, eşit koşullar…
Günümüz eşitlik anlayışı çok boyutlu bir içeriğe sahiptir. Başlangıçta, kanun önünde…
C. Hukuki Çerçeve
Yasaların eşitlik ilkesiyle ilgili bölümü genellikle herkesin kanun önünde eşit olduğu…
Yasa önünde eşitlik, eşitliğin dışarıya yansıyan halidir. Herkesin yasa önünde eşit…
Ayrımcılık yasağı ile hukuksal eşitlik ilkesi iç içe geçmiş, aynı gerçeğin birbirinden…
Eşitlik ilkesi, tüm ulusal ve uluslararası belgelerde sayılan mutlak eşitlik öngören…
Pozitif ayrımcılık, fiili eşitsizlikleri ortadan kaldırmaya yönelen bir eşitlik politikasıdır.
Hukuki bir sorun olmanın ötesinde bir adalet sorunu(33) olarak ele alındığında eşitlik; tanınma, yeniden dağıtım-sosyal adalet içeriğine de sahip olmalıdır. Sosyal eşitlik daha çok “fırsat eşitliği” şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Fırsat eşitliği, yasa önündeki eşitliği sağlamaya yönelik biçimsel eşitliğin ötesinde “gerçek” eşitliğin sağlanması yönünde kullanılan bir kavramdır. Bu tanımlama değişik toplumsal gruplarda baştan var olan
II. TÜRK ANAYASALARINDA EŞİTLİK İLKESİ
A. 1982 Anayasası Öncesi (1876, 1921, 1924, 1961 Anayasaları)
Osmanlı döneminde, Tanzimat hareketleriyle başlayan hukuki eşitliği yerleştirme çabalarıyla…
Türk Anayasa metinlerine de giren eşitlik ilkesi 1876 tarihli Kanun-ı Esasi’de, herkesin…
Anayasalardan yalnızca 1921tarihli “Teşkilat-ı Esasiye Kanunu”nda, eşitlik ilkesine…
1924 Anayasası 69. maddesinde kanun önünde eşitlik ilkesini şu şekilde düzenlemiştir:…
1924 Anayasası’nın, Kanuni Esasi’den farklı olarak, Cumhuriyet öncesindeki zümre,…
1961 Anayasası’nın, “Eşitlik” kenar başlıklı 12. maddeye, “Temel Haklar ve Ödevler”…
1961 Anayasası’nın kimi maddelerinde de, ayrımcılık yasağıyla ilgili özgül kurallar vardı.…
Kanuni Esasi ile 1924 Anayasası’nın “devlet memurluğu”na girme olarak güvenceye aldığı…
1961 Anayasası’nın öngördüğü yasa önünde eşitlik güvencesinin, uygulama alanı yönünden…
Türkiye’de 1924, 1961 ve 1982 Anayasalarının eşitlik ilkesini, genel olarak, geleneksel…
B. 1982 Anayasası
Türk hukukunda eşitlik ilkesinin birincil normatif dayanağını Anayasa oluşturmaktadır.…
“Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasî düşünce, felsefî inanç, din, mezhep ve benzeri ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir.…
Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet, bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür. Bu maksatla alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı sayılmaz.…
Çocuklar, yaşlılar, özürlüler, harp ve vazife malullerinin dul ve yetimleri ile malul ve gaziler için alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı sayılmaz.…
Hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz. Devlet organları ve idare makamları bütün işlemlerinde…
kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadırlar.”…
1982 Anayasası’nın eşitlik ilkesini çeşitli yönleriyle düzenleyen yürürlükteki 10.…
Maddenin ilk fıkrası ayrımcılık yasağı getirmektedir: “Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir.”…
Anayasa Mahkemesi’ne göre madde 10’da sayılan mutlak ayrım yasakları farklılık/farklılaştırma…
1961 ve 1982 Anayasalarında, onaylanan “ulusalüstü” insan hakları sözleşmelerinde de olduğu gibi, öznenin “herkes” olarak…
Kanun önünde eşitlik, benzerlik temelinde yapılan sınıflandırmalarla daha önce belirlenmiş…
Maddedeki “renk (...) ve benzeri sebeplerle” ifadeleri 1982 Anayasası’nın bir katkısıdır. 1961 Anayasası’nda bunlar açıkça yer almamıştır. 1. fıkra bağlamında “ve benzeri sebepler”…
10. maddenin 1. fıkrasında, hem genel olarak herkese uygulanacak olan yasa önünde…
2. fıkranın, ilk cümlesinde “kadınlar ve erkekler”(61)…
