Birinci Bölüm
EVRENSEL HİZMET KAVRAMININ DOĞUŞU
I. KAMU HİZMETİ KAVRAMI
A. Genel Olarak Kamu Hizmeti Kavramı
İdare hukukunun temel kavram ve kuramı olan kamu hizmeti kavramı modern anlamıyla 19. yüzyıl Fransa’sında Duguit ve öncüsü olduğu Bordeaux Okulu tarafından şekillendirilmiştir. Bununla birlikte idare hukukunun uygulama ve idari yargının da görev alanını belirleyen bir ölçüt…
1. İktisat ve Kamu Maliyesinin Konusu Olarak Kamu Hizmeti Kavramı
Kamu hizmetinin tanımlanmasında sadece hukuki ve siyasi kavramlar ve ilkeler dışında…
İktisat ve kamu maliyesi disiplinleri, kamusal üretim-özel üretim ayrımına dayanarak…
Yarı kamusal mallar ise, devlet tarafından üretilmekle birlikte tam olarak kollektif…
Sonuç olarak, iktisadi anlamda kamu hizmeti devlet tarafından üstlenilen veya devletin…
Sonuç olarak iktisadi yaklaşım kamu hizmetini devletin daralan faaliyet sahası içinde…
2. Devletin İşlevi Olarak Kamu Hizmeti Kavramı ve Hukuki Yaklaşım
Kamu hizmeti kavramı öteden beri devletin amacı, fonksiyonu ve rolü üzerinde süren…
Greko-romen hukuk dönemlerinde, hatta doğuda Babil Devleti’nin Hammurabi Kanunları’nda…
Bu çerçevede, kamu hizmetleri organik, maddi ve hukuki açıdan tanımlanabilmektedir.…
İkinci olarak kamu hizmeti yöneldiği amaca, misyonuna göre tanımlanmaktadır. Maddi…
Bunların dışında kamu hizmeti kavramı, idare hukukundan kaynaklanan özel bir hukuki…
Sonuç olarak, kamu hizmetinin hukuki anlamda tanımı şu şekilde yapma mümkün olac…
Kamu hizmeti, siyasal organlar tarafından kamuya yararlı bulunan ihtiyaçları gidermeye…
B. Fransız Hukukunda Kamu Hizmeti Kavramı
Fiili bir resepsiyon ürünü olan Türk idare hukuku…
1. Fransa’da Kamu Hizmeti Kavramının Gelişimi
Fransa’da her ne kadar kamu hizmetlerinin kökeni Roma dönemine dek götürülebilse…
Böylece kamu hizmetlerinin belirlenmesi konusunda günümüzde de belirleyici olan ölçütler…
Kamu hizmeti, özel hukuki rejim ve idari yargı birliği anlayışıyla Fransız Danıştayı…
Fransa’da kamu hizmetlerine egemen olan ilkeler de, Rolland Kanunları (Les Lois Rolland) ile…
2. Fransa’da Kamu Hizmetlerinin ve İlkelerinin Dönüşümü
Rolland Kanunları olarak adlandırılan ilkeler hali hazırda uygulanmaktayken, Avrupa…
Buna göre şeffaflık ilkesi, vatandaşların kamu hizmetinin işleyişine ilişkin bilgi…
Sorumluluk ilkesi, her ne kadar bir ilke olarak yeni sayılmaya başlamışsa da temelini…
Katılım ilkesi ise, öncelikle siyasal katılım boyutuyla ele alınmakta ve kamu hizmetini…
Fransız Kamu hizmeti anlayışında da liberal politikalar ve Avrupa Birliği’nin kamu…
Bununla birlikte, Roma Antlaşmasının ve buna ek kararların yürürlüğe girmesi, iktisadi…
Fransız Anayasa Mahkemesinin somuttan kavrama yönelen kararlarına istinaden anayasal…
Sonuç olarak, Fransa direnmesine rağmen Avrupa Birliğinin iç pazar amacı karşısında…
C. Türk İdare Hukukunda Kamu Hizmeti Kavramı
1. Kamu Hizmeti Kavramının Unsurları
Siyasal organlar tarafından toplumsal ihtiyaçları karşıladığı için kamuya yararlı…
Bunlardan birincisi organik unsur olup, kamu hizmeti olarak nitelenen faaliyeti yürütmekten…
İkinci unsur olarak karşımıza maddi unsur çıkmaktadır ki kamu hizmetini yöneldiği…
Üçüncü olarak biçimsel (şekli) anlamda kamu hizmeti kavramı ise, yürütülen faaliyetin…
Bu anlamda, kamu hizmetlerinin ayırt edici ölçüleri olan organik (aa), maddi (bb)…
a. Organik Unsur
Organik anlamda kamu hizmeti, devlet ya da diğer bir kamu tüzel kişisi tarafından…
Devletin varlık nedenini vatandaşların güvenliğini sağlamakta ve uyuşmazlıkları çözme…
Bu anlamda kamu hizmeti ile bu hizmetten sorumlu olan idare arasındaki organik bağ…
aa. Kamu Hizmetlerinin Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından Yürütülmesi
İdarenin bir kamu hizmetini kendi olanaklarıyla, hizmete tahsis ettiği ayni ve şahsi…
Bununla birlikte, Fransız İdare Hukukundan farklı olarak Türk hukukunda emanet usulü,…
Bazı yazarlar kamu hizmetinin hizmet yerinden yönetim ilkesinin uygulanmasıyla bir…
bb. Kamu Hizmetlerinin Özel Hukuk Kişileri Eliyle Yürütülmesi
1990’lı yıllardan itibaren Türk hukuku açısından kaynak niteliğindeki Fransız idare…
Tek taraflı yetkilendirme, özel kişilerin idare ile statüter bir ilişki içinde kamu hizmetlerinin yürütülmesini üstlenmesi olarak tanımlanabilir.…
Bununla birlikte kamu hizmeti niteliğindeki faaliyetlerin özel kişilerce görülmesine…
Sözleşme ile yetkilendirme, idare ile özel kişi arasında yapılacak bir kamu hukuku veya özel hukuk sözleşmesi ile kamu hizmetinin yürütülmesinin özel kişilere bırakılmasıdır. Bu yöntemin klasik usulü kamu hizmeti imtiyazı ile veya kamu hukuku sözleşmesi niteliğinde bir sözleşme ile kamu hizmetinin özel kişilere gördürülmesidir. Bu yöntemde, idarenin kamu hizmetini yürüten özel kişi ve kamu hizmeti üzerindeki gözetim ve denetim yetkileri son derece geniştir. Bunun yanında müşterek emanet, iltizam gibi yine idari sözleşmeye dayanan yöntemler de mevcuttur. Ancak, 13.08.1999 tarih ve 4444 sayılı Kanun ile Anayasa m.47’de yapılan değişiklikten sonra kamu hizmetlerinin özel hukuk sözleşmeleriyle özel hukuk kişilerine gördürülmesi mümkün hale gelmiştir. Bundan sonra çıkarılan, 20.12.1999 tarih ve 4493 sayılı Kanun…