Sözleşmeden Doğan Üst Hakkı Bedeli ve Bedel Borcuna Aykırılığın Sonuçları

Üst hakkı kurulurken(65) tasarruf yasağı veya sınırlaması getiriliyorsa, bu hususun öncelikle üst hakkının hukuki sebebinde yer alması gerekir(66). Zira aynî hak olarak üst hakkının tasarruf edilebilirliğini de içeren(67) kapsamı hukuki sebebinde belirlenir(68). Bu sınırlamaların hüküm ifade etmesi için tapu kaydından ayrıca anlaşılıp anlaşılmaması gerektiği de tartışmalıdır(69). Sayfa 18Bu çerçevede, devir sınırlamalarına ilişkin sözleşme hükümlerinin aynî veya şahsi nitelikte olabilecekleri vurgulanmak gerekir(70). Dolayısıyla ilgili hükmün yorumlanması ve aynî yahut şahsi etkili olarak nitelendirilmesi gerekir. Bu başlık altında devir yeteneği kısıtlı bir üst hakkından bahsedebilmek için devir kısıtlamasının aynî etkili olması gereklidir. Yani, ilgili sözleşme hükmü, üst hakkı sahibinin tasarruf yetkisini sınırlandırmalıdır. İsviçre Federal Mahkemesi, bir kararında üst hakkı sözleşmesinde kararlaştırılan devir kısıtlamalarının aynî etkili olduğunu kabul etmiştir(71). JdT 2009 I 201’de ise Mahkeme, sözleşmede kararlaştırılan devir kısıtlamalarının nisbi olduğuna hükmetmiştir(72). İMK m. 779b/II hükmünde tanınan kişisel haklara ilişkin şerh imkânının, devir kısıtlamalarını kapsayıp kapsamayacağı ise tartışma konusudur(73). Türk hukukunda Sayfa 19da bağımsız ve sürekli olarak kurulmuş bir üst hakkı bakımından getirilmiş devir sınırlamalarının, aynî sonuç doğurmadığı, nisbi etkili olduğu savunulmaktadır(74). Ancak fikrimizce, irtifak hakkının bağımsızlık niteliği devir kabiliyetine göre tespit edilecek bir özellik olduğundan öncelikle sözleşmedeki tasarruf sınırlamalarına ilişkin hükümlerin yorumlanması ve özellikle tapu kaydında yer alıp almamalarına göre mahiyetlerinin belirlenmesi gerekir.Sayfa 20

b. Eşyaya Bağlı Üst Hakkı

Eşyaya bağlı üst haklarında ise, üst hakkının sahibi, başka bir taşınmazın malikine…

II. ÜST HAKKI İLİŞKİSİ