BİRİNCİ KISIM
Taşıt Alım Vergisi
Mevzu ve mükellef
Trafik şube veya bürolarına kayıtlı olan ve bu kanunun 4, 5 ve 6 ncı maddelerinde yazılı tarifelerde gösterilen taşıtların ivaz mukabili veya hibe suretiyle intikalinde (Mülkiyeti muhafaza kaydiyle yapılan satışlar dahil) bu taşıtları satın alanlar veya hibe suretiyle edinenler ile trafik şube veya bürolarına kayıtlı olmıyan ve aynı tarifelerde yazılı taşıtları çeşitli yollarla iktisap edenler, taşıt alım vergisini ödemeye mecburdurlar.
Tarifler
Bu kanunda kulanılan tabirlerin taşıdıkları anlamlar, 18/2/1963 tarih ve 197 sayılı Motorlu Kara Taşıtları Vergisi Kanununun 2 nci maddesine göre tayin edilir.
Muaflık ve istisnalar
a) Genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, özel idare ve belediyeler ve köy hükmi şahsiyeti tarafından yapılan taşıt alımları ile iktisapları Taşıt Alım Vergisine tabi değildir.
b) 17/7/1964 tarih ve 507 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin kapsamına giren derneklere kayıtlı olup motosiklet, profesyonel veya ağır vasıta ehliyetine sahip olan götürü Gelir Vergisi mükelleflerinin, I sayılı tarifeye dahil taşıtlar ile triportörler, istiap haddi 7 tona kadar olan kamyonlar ve oturma yeri 25 kişiye kadar olan minibüs, otobüs, troleybüs ve benzeri taşıtlarla ilgili alımları bu vergiden müstesnadır.
Bir yıl içinde trafik şube ve bürolarına kayıtlı olmıyan taşıtlarla İlgili birden fazla atımlar bu istisnadan faydalandırılamaz. İstisnanın uygulanabilmesi için ilgili vergi dairesi aracılığiyle Maliye Bakanlığından bir belge alınması şarttır.
c) Yabancı devletlerin Türkiye'de bulunan elçi, maslahatgüzar ve konsolosları (fahri konsoloslar hariç) ile elçilik ve konsolosluklara mensup olan ve o memleketin uyrukluğunda bulunan memurları, Türkiye'de resmi bir göreve memur edilenler bu sıfatlarından dolayı ve karşılıklı olmak şartıyle Taşıt Alım Vergisine tabi değildir.
Vergileme ölçü ve nispetleri
(I) Sayılı tarife
İnsan veya eşya nakline mahsus otomobil, kaptıkaçtı, kamyonet, panel ve arazi taşıtı aşağıdaki I sayılı tarifeye göre vergilendirilir.
Bu hadler, spor ve yanş otomobilleri için % 100 zamlı uygulanır.
(II) Sayılı tarife
Kamyon, minibüs, otobüs, troleybüs ve benzerleri aşağıdaki II sayılı tarifeye göre vergilendirilir.
(III) Sayılı tarife
Motosiklet, yük-yolcu motosikleti ile triportör aşağıdaki tarifeye göre vergilendirilir:
Verginin tarhı
Beyan esası
Taşıt Alım Vergisi, mükelleflerin ilgili trafik şube veya büroları veya noterler tarafından tasdik edilmiş beyanı üzerine tarh olunur.
Taşıt Alım Vergisi mükellefleri, bu vergiye ilişkin beyanlarını, kayıt ve tescilden veya sair devir ve temlik muamelelerinin ikmalinden önce kayıt ve tescilin veya ilgili muamelelerin yapıldığı yerin vergi dairesine yapmaya mecburdurlar.
Beyanda kullanılacak beyannamelerin, şekil, muhteva ve ekleri Maliye Bakanlığınca tertip ve tanzim olunur.
Ödeme süresi
Taşıt Alım Vergisi, ilgili trafik şube veya bürolarınca yapılacak kayıt ve tescilden veya sair devir ve temlik muamelelerinin ikmalinden önce ödenir.
Çeşitli hükümler
Trafik şube veya büro memurlariyle noterlerin görevi
Trafik şube veya büro memurları ile noterler, kayıt ve tescil ve noter senedi işlemlerini yapmadan önce ilgili vergi dairesince düzenlenmiş Taşıt Alım Vergisinin ödendiğini gösterir belgeyi talep etmeye ve muhafazaya mecburdurlar.
Söz konusu belgelerin şekil ve muhtevasını Maliye Bakanlığı tayin eder.
Kayıt ve tescil veya noter senedinin tanzimini müteakip mezkûr belgeler, muhtevası Maliye Bakanlığınca tespit edilecek cetvellere dökülerek muamelenin yapıldığı tarihi takibeden günden itibaren engeç 15 gün içinde ilgili vergi dairesine gönderilir.
Trafik şube veya büro memurlariyle noterlerin sorumluluğu
Gerekli verginin ödenmesinden önce muameleyi yapan trafik şube veya büro memurları ve noterler, verginin ödenmesinden mükellef ile müteselsilen sorumludurlar.
Trafik şube veya büro memurları ve noterler bu madde gereğince ödemeye mecbur oldukları vergiler için mükelleflere rücu edebilirler.
II. KISIM
İşletme Vergisi
Mevzuu, mükellef
I - Bu kanuna bağlı I numaralı tabloda gösterilen hizmet işletmelerini işletenler, mezkûr tabloda gösterilen hadlerde işletme vergisini ödemeye mecburdurlar.
II - Bu kanuna bağlı II numaralı tabloda gösterilen işletmeleri işletenler ve aynı tabloda yazılı emtianın perakende satışını yapanlar ile I numaralı tabloda asgarî ve azamî hadleri gösterilen derecelere göre vergilendirilmek istemiyen mükellefler kendi talepleri üzerine, I ve II numaralı tablolarda gösterilen nispetler üzerinden ve Maliye Bakanlığınca hazırlanacak perakende satış vesikalarını veya aynı vesikaları makinalı kasalarda kullanmak suretiyle tahsil ettikleri işletme vergisini satış vergisi olarak ödemeye mecburdurlar.
Makinalı kasaların işletilmesi ve perakende satış vesikalarının düzenlenmesi ile kullanılmasına müteallik esaslar, Maliye Bakanlığınca hazırlanacak bir yönetmelikte belirtilir.
Bu maddede belirtilen tablolarda gösterilen konularda perakende satış yapan toptancı mükellefler de işletme vergisine tabidir.
Muaflıklar
Son nüfus sayımına göre belediye içi nüfusu 30 000 ve daha aşağı olan yerlerde faaliyet gösteren mükellefler işletme vergisinden muaftır. (Bu kanuna ekli II numaralı tablodaki 1, 2, 3, 17, 21, 23, 24 ve 25 numaralı pozisyonlar hariç)
Vergileme ölçüleri
Onbirinci maddenin I inci fıkrasında yazılı faaliyetlerde bulunan mükelleflerin ödiyecekleri vergiler, bu kanuna bağlı tablolarda asgarî ve azamî vergi hadleri gösterilen her iş ve emtia nevi için altı derece halinde ve bu kanun ile Vergi Usul Kanunundaki esaslar dahilinde tespit olunur.
Mükellefin tespit edilmiş olan vergi derecelerinden hangisine gireceği Maliye Bakanlığınca hazırlanacak bir Yönetmelikte gösterilen esaslar dahilinde vergi dairesi tarafından tayin olunur,
Matrah
Onbirinci maddenin II nci fıkrasında yazılı halde veya I inci Tablonun Satış Vergisi nispetlerine göre ödenecek İşletme Vergisinin matrahı, satılan maddelerin veya yapılan hizmetlerin satış bedelidir.
Satış bedeli tabiri; satılan maddeler veya yapılan hizmetler karşılığında her ne şekilde olursa olsun müşteriden alınan veya müşterinin borçlandığı para veya diğer değerlerin toplamını ifade eder.
Satış bedeli bulunmıyan teslimlerde Vergi Usul Kanununa göre hesaplanacak emsal bedeli vergiye matrah ittihaz olunur.
İşletme Vergisi derecelerinin tespiti
İşletme Vergisi dereceleri, Maliye Bakanlığınca emtia ve iş nevilerine göre hazırlanacak cetveller üzerine il merkezindeki ticaret odaları Ticaret Odası bulunmıyan il merkezinde belediyelerce geçilecek 4 kişi ile o il defterdarının ve mazereti halinde tevkil edeceği bir Maliye memurunun başkanlığında kurulan özel bir komisyon tarafından ilçe itibariyle asgari 3 azamî 6 kademeli olmak üzere ayrı ayrı tayin olunur. Şu kadar ki, merkez ilçesi dışındaki mükelleflere ait derecelerin tespitinde o il merkezinde seçilmiş olan üyelerden ikisinin yerine o ilçelerin belediyelerince seçilmiş olan iki üye toplantılara katılır.
İl merkezinde Esnaf ve Sanatkârlar Dernekleri Birliği bulunduğu takdirde, buradan seçilecek iki üye Ticaret Odası temsilcileri yerine geçer.
İşletme Vergisi derecelerinin tayininde nazara alınacak esaslar Maliye Bakanlığınca hazırlanacak bir yönetmelikte belirtilir.
Komisyon, defterdarın yazılı isteği tarihinden başlıyarak 15 gün içinde tayin ve tespit işini tamamlar. Lüzum görülen yerlerde ve hallerde bu süre Maliye Bakanlığınca 2 aya kadar uzatılır.
İşletme Vergisi derecelerinin kesinleşmesi ve ilâm bakımından Vergi Usu! Kanunununda ortalama kâr hadlerinin kesinleşmesi ve ilânına ilişkin madde hükmü uygulanır.
Ancak, özel komisyonlarca düzenlenmiş bulunan cetveller, engeç, düzenlenmelerini takibeden ayın ilk 15 günü içinde Maliye Bakanlığına gönderilir.
İşletme Vergisi dereceleri 3 yıl için tespit olunur.
Teklif yeri
İşletme Vergisi vergiyi doğuran olayların vuku bulduğu yer vergi dairesince tarholunur
Beyan esası
İşletme Vergisi ilgili beyannamelerde mükellefçe gösterilen bilgilere dayanılarak onbirinci maddenin II nci fıkrasında yazılı hal seçildiği takdirde, yazılı beyan üzerine tarholunur.
Vergilendirme dönemi
İşletme Vergisinde vergilendirme dönemi faaliyet gösterilecek takvim yılıdır.
Onbirinci maddenin II nci fıkrasında yazılı halde; faaliyet gösterilen her ay vergilendirme dönemini teşkil eder.
Beyannamenin şekil ve muhtevası
İşletme Vergisi beyannamesinin şekil, muhteva ve ekleri Maliye Bakanlığınca tertip ve tanzim olunur.
Beyannamenin verilme zamanı
İşletme Vergisi beyannamesi, ait olduğu takvim yılının Ocak ayı içinde; takvim yılı içinde işe başlanılması halinde bu ayı takibeden ay içinde ilgili vergi dairesine verilir.
Onbirinci maddenin II nci fıkrasında yazılı halde; her mükellef, bir ay içindeki (Yeniden işe başlıyanlar için işe başlanan ayı takibeden ay) vergiye tabi muamelelerini bir beyanname ile ertesi ayın 15 inci günü akşamına kadar ilgili vergi dairesine bildirmek mecburiyetindedir.
Tarh zamanı
İşletme Vergisi, beyannamenin verildiği gün; beyanname posta ile gönderilmişse tarhiyatı yapacak vergi dairesine geldiği tarihi takibeden bir ay içinde tarholunur.
Vergilendirme dönemi içinde işe başlıyan veya işi bırakan mükelleflerin vergileri
Takvim yılı içinde işe başlıyan veya işi bırakan mükelleflerin vergisi, yıllık vergiden işe başlanılan ay hariç tutulmak ve işin bırakıldığı ay tam sayılmak suretiyle çalışılan aylara isabet eden miktardır.
Vergilendirme dönemi içinde işin bırakıldığı ayı takibeden aylara isabet eden vergiler terkin olunur. Ancak keyfiyetin işin terkedildiği ay içinde vergi dairesine bildirilmesi lâzımdır.
Ödeme zamanı
İşletme Vergisi, biri Mart diğerleri Mayıs, Temmuz, Eylül, Kasım ve Ocak aylarında olmak üzere 6 eşit taksitte ödenir.
Yıl içinde işe başlıyan mükellefler işe başlanılan ayı takibeden taksit aylarının adedi kadar taksitle İşletme Vergisini öderler.
Onbirinci maddenin II nci fıkrasında yazılı halde; mükellefler, beyanname üzerinden tarh ve tahakkuk ettirilen vergileri beyanname verme süresi içinde ödemeye mecburdurlar.
Çeşitli hükümler
Verginin inikâsi
İşletme Vergisi tarifeli hizmet ve satışlarda bu tabloların ilgili hanelerinde gösterilen Satış Vergisi nispetlerinde müşteriye inikâs ettirilir.
Perakende satışın tarifi
Yukardaki hükümlerde yer alan perakende satıştan maksat; satışı yapılan madde ve malzemenin aynen veya işlendikten sonra satışını yapan kimseler dışındaki kimselere satılmasıdır.
İşletme Vergisinin gider kaydedilemiyeceği
İşletme Vergisi, Gelir ve Kurumlar Vergisi matrahlarının tespitinde gider olarak kabul edilmez.
Tercihlerin yapılması ve ilân
Bu kanun yürürlüğe girdikten sonra, mükellefler onbirinci maddenin I inci veya II nci fıkralarında gösterilen vergilendirme şekillerinden hangisini tercih ettiklerini Maliye Bakanlığınca seçilecek haberleşme araçlariyle yapılacak 3 gün süreli ilânlardan sonra geçecek 15 gün içinde ilgili vergi dairesine bildirmek mecburiyetindedirler. Bu bildirime süresinde uymayan mükellefler I inci fıkraya göre vergilendirilmeyi kabul etmiş sayılırlar.
Yeniden işe başlıyan mükellefler, işe başladıkları ay içinde vergilendirilme şeklini seçip ilgili vergi dairesine bildirmeye mecburdurlar,
Onbirinci maddenin II nci fıkrasında gösterilen vergilendirme şeklini seçen mükellefler, aynı işe devam ettikleri müddetçe 3 yıl için bu usulden dönemezler. I inci fıkradaki vergilendirme şeklini seçen mükellefler ise, müteakip yıl bu usulden dönebilirler.
İcranın geciktirilmesi
İtiraz isteği İşletme Vergisinin asgarî veya mükellefçe kabul olunan dereceye tekabül eden miktarının tahsilini durdurmaz.
Özel usulsüzlük cezaları
İşletmede vergi dairelerince mühürlenmiş makinalı Kasa veya Maliye Bakanlığınca hazırlanmış perakende satış vesikası bulundurmıyan mükelleflere birinci tespitte 3 000 lira, ikinci tespitte 5 000 lira usulsüzlük cezası kesilir; 3 üncü tespitte vergi dairesinin teklifi üzerine işletme, yetkili mahkemeler karariyle 3 aydan az olmamak üzere 1 seneye kadar süreyle kapatılır.
İşletme Vergisini Satış Vergisi olarak ödemeye mecbur olanlar, Maliye Bakanlığınca hazırlanmış bulunan perakende satış vesikalarını her bir muamele için kullanmak mecburiyetindedirler. Bu vesikaları vermiyen mükelleflere aynı yıl için birinci tespitte 500 lira, ikinci tespitte 1 000 lira, üçüncü ve müteakip tespitlerde ikişer bin lira usulsüzlük cezası kesilir.
Alıcılar, perakende satış vesikalarını talep, muhafaza ve sorulduğunda 31 inci maddede yazılı memurlara emtia ile birlikte ibraz etmeye mecburdurlar. Bu mükellefiyeti yerine getirmiyenlerden her bir muamele için 50 lira ceza alınır.
29 ve 30 uncu maddelerde gösterilen hususların tespit edildiği tutanakların, mükellef veya müstahdem tarafından imzalanmaması halinde, bunların yürürlüğe konulması için yoklama memurları veya vergi inceleme elemanlarınca bir polis memuriyle birlikte imza edilmeleri yeterlidir.
Nev’i Maliye Bakanlığınca tayin edilecek makinalı kasalar, Vergi Usul Kanununa göre bulunacak öz sermayeleri 100 000 liranın altında olan işletmelere Devlet Malzeme Ofisi tarafından ve 12 ay taksitle satılabilir.
Maliye Bakanlığı onbirinci maddenin I inci fıkrasında yazılı ve 1970 takvim yılında faaliyet gösterecek işletmeleri kısmi olarak vergilendirmeye yetkilidir.
Onbirinci maddenin II nci fıkrasında yazılı faaliyetlere taallûk eden vergilendirmenin 1970 yılı başlangıç ayı, Maliye Bakanlığınca 15 gün önceden Resmî Gazete ile ilân olunur.
| (II) NUMARALI TABLO | ||
| İşletme veya emtianın nev’i | Satış vergisi nispeti % | |
| 1. Kuyumcular | (Meskûk altın ve yalnız altından | 10 |
| 2. Sarraflar | yapılmış | 10 |
| 3. Mücevheratçılar | bilezikler hariç) | 15 |
| 4. Sauna işletenler | 15 | |
| 5. Lokantalar | ||
| İçkili ve çalgılı | 15 | |
| 6. Meyhaneler | ||
| Çalgılı | 15 | |
| 7. Birahaneler | ||
| Çalgılı | 15 | |
| 8. Bahçe işletenler | ||
| İçkili ve çalgılı | 15 | |
| 9. Bar işletenler | 25 | |
| 10. Gazinolar | ||
| İçkili ve çalgılı | 15 | |
| 11. Kokteyl salonları | 15 | |
| 12. Diskotekler | 25 | |
| 13. Kırbahçesi işletenler | ||
| İçkili ve çalgılı | 10 | |
| 14. Pavyon işletenler | 30 | |
| 15. Her çeşit mobilya, koltuk, korniş, halı grupu | ||
| (Bin liraya kadar satışlar için % 1 uygulanır.) | 10 | |
| 16. Gümüş eşya grupu | 15 | |
| 17. Fos bijütörü, mücevherat grupu (Taklit ziynet eşyası) | 15 | |
| 18. Her türlü televizyon | 5 | |
| 19. Plak | 10 | |
| 20. Oyun aletleri | 15 | |
| 21. Nalburiye inşaat hırdavatı, boya, sıhhî tesisat malzemesi grupu (Kapı tokmağı, kilit, menteşe ve her nev’i çiviyle ilgili toplam satışların 100 lirası için % 1) | 5 | |
| 22. Parfümeri eşyası (Kolonya hariç) | 15 | |
| 23. Her çeşit kürk ve kürkten mamul eşya grupu | 25 | |
| 24. Her çeşit oto lastiği, yedek parça ve malzemesi grupu | 5 | |
| 25. Her nev’i kristal eşya (*) | 15 | |
| (*) Not: I ve II numaralı tablolarda işletme veya emtianın nev’i olarak gösterilen iş kollarına dahil mal ve hizmetler diğer mal ve hizmetlerle birlikte faaliyet konusuna alındığı takdirde yalnızca bu hizmet ve mallar vergiye tabidir. | ||
| I ve II numaralı tablolardaki nisbetlere göre tespit olunan vergi, her bir muamele için 5 kuruştan az olamaz. Verginin hesaplanmasında 5 kuruştan küçük küsurlar nazara alınmaz. | ||
ÜÇÜNCÜ KISIM
Gayrimenkul Kıymet Artışı Vergisi Mevzu;
Vergiyi doğuran olay
Türkiye’deki arazi, arsa veya bunların üzerindeki binaların (Bağımsız bölümler dahil) ivazlı veya ivazsız (Veraset yolu ile intikaller ve kanuni mirasçılara yapılan şartlı veya şartsız hibeler, kanuni mirasçılar arasında yapılan her nev’i taksim, ifraz, temlik veya trampalar ile müşterek malikler arasında yapılan taksim ve ifrazlar hariç) devir ve temlikinden ve bunların karşılıklı olarak trampa edilmesinden doğan değer farkları vergiye tabidir.
Mükellef
Verginin mükellefi, bina, arazi ve arsaları devir ve temlik eden gerçek ve tüzel kişilerdir.
İstisna ve muaflıklar
a) Genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli ihaleler, özel idare ve belediyeler ile köyler vergiye tabi değildir.
b) Belediye sınırlarının ve belediye sınırlarına mücavir bulunan ve beldenin müstakbel inkişafı bakımından lüzum görülen sahaların dışındaki devir ve temliklerden doğan değer farklarının 40 000 lirası veya iktisap olunan değerlerin % 10 u vergiden müstesnadır.
c) Belediye sınırlarının ve belediye sınırlarına mücavir bulunan ve beldenin müstakbel inkişafı bakımından lüzum görülen sahaların içindeki devir ve temliklerden doğan değer farklarının 5 000 lirası, (Ziraat arazisinin devir ve temlikinde değer farklarının 25 bin lirası veya iktisap olunan değerlerin % 10 u) vergiden müstesnadır.
d) Gelir ve Kurumlar Vergisine tabi olan mükelleflere ait teşebbüslerin aktiflerine kayıtlı gayrimenkuller bu vergiye tabi değildir.
Matrah
Verginin matrahı arazi, arsa ve bunlar üzerindeki binaların (Bağımsız bölümleri dahil) devir ve temliki karşılığında iktisap olunan değerler ile bunların iktisap maliyetleri arasındaki farktır.
Devir ve temlik karşılığında iktisap olunan değerler beyan tarihindeki rayiç bedelden aşağı olamaz.
Arazî, arsa ve bunlar üzerindeki binaların (Bağımsız bölümler dahil) ivazsız devir ve temlikinde matrah, bunların devir ve temlik tarihindeki rayiç bedelleri ile devir ve temlik edenin iktisap maliyetleri arasındaki farktır.
İktisap maliyetinin tespiti
İktisap maliyeti (Üçüncü Kısımla ilgili geçici madde hükmü mahfuz olmak kaydiyle) aşağıdaki esaslara göre tespit olunur.
a) Vergiyi doğuran olayın vukuu tarihinde Bina ve Arazi vergilerinin tarhına esas olan vergi değeri,
b) Bina ve Arazi vergilerinin tarhına esas olan vergi değerinden yüksek bir iktisap değeri mevcutsa bu değer.
Bu fıkrada Bina ve Arazı Vergisi tarhına esas olan değerden yüksek değer olarak kabul edilecek değerler, ivazlı intikallerde Emlâk Alım Vergisi ivazsız intikallerde Veraset ve İntikal Vergisi matrahının tespitine esas olan değerdir.
Matrahtan yapılacak tenziller
Aşağıda gösterilen giderler matrahtan tenzil olunur.
a) Gayrimenkulün iktisabı için ödenmiş bulunan her türlü vergi, resim ve harçlarla faiz, komisyon ve benzeri masraflar.
b) İktisaptan itibaren her yıl için iktisap maliyetinin % 5 i oranında hesaplanacak götürü gider ile bina ve arazi için ödenmiş bulunan bina ve arazi vergileri.
Verginin nispeti
Vergi, 36, 37 ve 38 inci maddeler gereğince tespit edilen matrah üzerinden aşağıdaki nispetlerde alınır.
| Verginin nispeti % | |
| İlk 50 000 lira için | 15 |
| Sonragelen 50 000 lira için | 20 |
| Sonra gelen 200 000 lira için | 30 |
| Sonra gelen 300 000 lira için | 40 |
| 600 001 lira ve daha fazlası için | 50 |
Tarh, tahakkuk ve ödeme esasları
Tarh yeri
Vergi, gayrimenkulün bulunduğu yer vergi dairesince tarh olunur.
Beyan esası, beyannamenin şekli ve ödeme süresi
Bu kanuna göre vergi, mükellefin beyanı üzerine tarh olunur.
Beyannamenin şekli ve muhtevası Maliye Bakanlığınca tespit ve tayin olunur.
Beyanname, gayrimenkulün tapuya tescil tarihinden itibaren bir ay içerisinde ilgili vergi dairesine verilir ve vergi aynı süre içinde ödenir.
Vergi teminatı
Mükellefler devir ve temlik dolayısiyle kendilerine ödenecek meblâğın (İvazsız intikallerde beyan edecekleri değerin) % 3 ünü verginin teminatı olarak şekli ve muhtevası Maliye Bakanlığınca tespit olunacak bir bildirimle gayrimenkulün bulunduğu yer vergi dairesine yatırmaya mecburdurlar.
Asgari vergi
Arsa, arazi ve bunlar üzerindeki binaların (Bağımsız bölümler dahil) hisse üzerinden veya taksim veya ifraz suretiyle devir ve temlik edilmesi halinde, muameleye konu olan gayr, menkulün vergisi, gayrimenkulün tümü için rayiç bedel esas alınmak suretiyle hesaplanan verginin, muamele konusu gayrimenkule isabet eden kısmından aşağı olamaz. Bu asgarî verginin hesaplanmasında; muamele konusu gayrimenkulun iktisap maliyetinin, bu gayrimenkulun tümünün iktisap maliyetine olan oranı esas alınır.
Muamele konusu gayrimenkulun iktisap maliyeti ise, bu gayrimenkul karşılığında iktisap olunan değerlerin gayrımenkulün tümünün rayiç bedeline oranlanması suretiyle bulunur.
ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER
Mahsup
Mükellefin kesinleşen vergisinden 42 nci madde gereğince vergi karşılığı olarak tevkif edilen para mahsubedilir. Fazlası vergi dairesince mükellefe bildirilir. Bildirme tarihinden itibaren bir yıl içinde müracaat halinde kendisine ret ve iade olunur.
Bu kanuna göre vergiye tabi değer farkları Gelir veya Kurumlar Vergisinin mevzuuna girdiği takdirde, 42 nci madde gereğince vergi teminatı alınmakla iktifa olunur. Teminat olarak alınan bu vergi Gelir ve Kurumlar Vergisinden tamamen mahsubedilir.
Vergi Usul ve Emlâk Alım Vergisi Kanunlarının uygulanması
Bu kanun hükümleri mahfuz olmak üzere, Vergi Usul Kanunu ile Emlâk Alım Vergisi Kanununun 12, 13, 14 ve 15 inci maddeleri hükümleri bu vergi hakkında da uygulanır.
Tapu memurlarının görevi
Tapu memurları, vergi teminatının yatırıldığını gösteren makbuz ibraz edilmedikçe, tapu işlemlerini yapamazlar. Gerekli teminatın tamamen yatırılmasından önce muamele yapan tapu memurları vergi teminatının ödenmesinden mükellefler ile birlikte müteselsilen sorumludurlar.
İlgili memurlar bu madde gereğince ödemeye mecbur oldukları meblâğlar için mükelleflere rücu edebilirler.
Bu kanunun uygulanmasında, Emlâk Vergisi Kanunu yürürlüğe girinceye kadar iktisap maliyeti aşağıdaki şekilde tespit olunan değerlerdir;
a) Bina Vergisi tarhına esas gayrisafî iratları veya Arazi Vergisi tarhına esas değerleri 1/1/1947 den önce tahrir veya takdir edilmek suretiyle konulmuş olan gayrimenkuller için, Vergi Usul Kanununun 268 inci maddesinde gösterilen vergi değerlerinin 12 katı,
b) Gayrisafî iratları veya değerleri 1/1/1947 - 1/1/1959 tarihleri arasında konulmuş bulunan gayrimenkuller için, Vergi Usul Kanununun 268 inci maddesinde gösterilen değerin 8 katı,
c) Gayrisafî iratları veya değerleri 1/1/1959 - 1/1/1965 tarihleri arasında konulmuş gayrimenkuller için Vergi Usul Kanununun 268 inci maddesinde gösterilen değerin 5 katı,
d) Gayrisafî iratları veya değerleri 1/1/1965 - 1/1/1968 tarihleri arasında konulmuş gayrimenkuller için Vergi Usul Kanununun 268 inci maddesinde gösterilen değerin 2 katı,
e) Gayrisafî iratları veya değerleri 1/1/1968 den sonra konulmuş gayrimenkuller için Vergi Usul Kanununun 268 inci maddesinde gösterilen değerin birbuçuk katı,
Ancak, yukardaki misiller uygulanarak bulunacak değerlerden yüksek bir iktisap değeri mevcutsa bu değerin iktisap maliyeti olarak beyanı ihtiyarîdir.
Bu takdirde ihtiyaren beyan olunacak değerin ivazsız intikallerde Veraset ve intikal Vergisinin, ivazlı intikallerde Emlâk Alım Vergisi veya tapu devir harçlarının matrahının tespitine esas olmuş değer olması şarttır.
Mükellefler, diledikleri takdirde. Emlâk Vergisi Kanunu yürürlüğe girinceye kadar gayrimenkullerin devir ve temlikinden doğan değer farklarının tespitinde; Emlâk Vergisi Kanunu yürürlüğe girdikten sonra gayrimenkul alıcıları tarafından beyan olunacak vergi değerlerinin (Kesinleşmiş değerler) iktisap maliyeti yerine geçmesini ve vergi tahakkukunun bu beyandan sonra yapılmasını talebedebilirler.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Spor-Toto Vergisi
Mevzuu
Spor-Toto oyunu, Spor-Toto Vergisine tabidir.
Mükellef, matrah, nispet Mükellef
Spor-Toto Vergisini Spor-Toto idaresi öder.
Matrah
Spor-Toto Vergisinin matrahı, Spor-Toto kuponlarında doldurulan kolon başına alınan ücrettir.
Spor-Toto Vergisi matraha ayrıca katılmaz ve tarifedeki ücret haricinde aksettirilmez.
Matrahtan gider ve vergi adı ile başka her hangi bir indirim yapılamaz.